Toplumsal Cinsiyet Sosyolojisi

Yanıt Açıklaması: Kurumsallaştırılmış denetim, erkek egemen kurumların kadınların doğurganlık gücüyle ilgili kurallar koymasına verilen isimdir. Doğru cevap B' dir.

Yanıt Açıklaması: Virginia Woolf. Cevap C'dir.

Yanıt Açıklaması: Dışlama , emek piyasasında kadınların belirli sektörlerin dışına itilmesi; ayrışma ise kadınların belli sektörlerde yani “kadın işi” diye tanımlanan iş kollarında istihdam edilmesi anlamına gelir. Doğru cevap B'dir.

Yanıt Açıklaması: Marx’a göre, üretim ve yeniden üretim, bütünle ilintili olarak bakıldığında kesintisiz ve aralıksız devam eden üretimin yani üretim tarzının - ki bu üretim güçlerini ve üretim ilişkilerini içerir - her toplumsal aşaması aynı zamanda bir yeniden üretimdir. Kapitalist üretim sürecinin ayakta kalması üretimin çoğalarak artmasına, üretimin artması da emek ile sermaye arasındaki ilişkinin sürekli bir şekilde yeniden üretilmesine dayanır ki Marx bunu yeniden üretim olarak ifade eder. Bu temel tanımdan hareketle yeniden üretimin iki önemli maddi unsuru vardır: Birincisi, çevreyi de içine alacak şekilde üretim araçlarının bakımı, tamiri, muhafaza edilmesi ve yenilenmesi; ikincisi, emek gücünün ertesi gün işe hazır hale gelebilmesi için yenilenmesi ve gelecek kuşakların yeniden üretimi yani soyun yenilenmesi.

Yanıt Açıklaması: Hanenin yeniden üretimi bağımsız, özerk ve sözü edilen kurumsal yapılardan ayrı olmadığı gibi buralarda yaşanan krizler hanenin yeniden üretimini sekteye uğratabilir. Yeniden üretimin krize girdiği böyle anlarda toplumsal yeniden üretim süreçlerinde etkili olan diğer kurum, yapı ve ilişkiler devreye girer: Sivil toplum örgütleri, dinî kurumlar, gönüllülüğe dayalı hayırsever kurumlar, akrabalık, komşuluk, arkadaşlık ilişkileri gibi sosyal ağlardır.

Yanıt Açıklaması: Ana akım tarih yazımının öznesi beyaz, Batılı, orta sınıf erkektir. Sadece kadınlar değil, köylüler, köleler, işçiler, çeşitli ırklar, etnik gruplar ve cinsiyet kimlikleri de tarihten dışlanmışlardır.

Yanıt Açıklaması: 1924 yılında kabul edilen ve kadın ile erkeğe eşit eğitim imkanı sağlayan Tevhid-i Tedrisat Kanunu, 1926 yılında kabul edilen ve kadın ile erkeği yasa önünde eşitle- yen Medeni Kanun, 1925 yılında kabul edilen ve kadınları örtünme zorunluluğundan kurtaran Kıyafet Kanunu ve akabinde 1930 yılında Belediye Meclisi, 1934 yılında da Millet Meclisi seçimlerinde kadınlara seçme seçilme hakkı tanıyan yasal değişiklikler ile birlikte kadınların, Osmanlı döneminde düşük olan yasal statüleri, dönemin geri koşulları da hesaba katıldığında, ulaşılabilen en üst mertebeye taşınmıştır.

Yanıt Açıklaması: 19. yy.'da basın aracılığıyla hak taleplerini dile getiren Osmanlı kadınları, yardım, eğitim ve kadın haklarını gerçekleştirmek gibi çeşitli amaçlarla kurdukları dernek ve vakıf ve kadın örgütleri aracılığı ile örgütlenmeye de başlamışlardır. Kadınların hak mücadelelerinin dile getirilmesi açısından bu dernekler arasında en dikkat çekeni ise 1913 yılında kurulan Osmanlı Müdafaa-ı Hukuk-ı Nisvan Derneği’dir. Nuriye Ulviye Mevlan Civelek tarafından çıkarılan ve Kadınlar Dünyası adlı bir yayın organına da sahip olan dernek, kadınların eğitim, çalışma, aile hayatı, hukuk, siyaset ve benzeri alanlardaki taleplerini gündeme getirmeye başlayan feminist nitelikli bir örgütlenmenin ve mücadelenin varlığını ortaya koyan ilk feminist kadın derneği olarak da kabul edilmektedir.

Yanıt Açıklaması: Süfrajet (Suffragette)

Yanıt Açıklaması: Feminist duruş yaklaşımı Gerçekliğin ve onun anlamlandırılmasına nelerin gömülü olduğunun ve nasıl inşa edildiğinin, kadınların yaşadıkları gerçek ortamlardaki aktif eyleyicilikleriyle sergilenebileceğini savunur.

Yanıt Açıklaması: Karma eğitime 1921’de geçilmiştir.

Yanıt Açıklaması: B

Yanıt Açıklaması: Yönetimde toplumsal cinsiyet ayrımcılığına verilen genel bir ad olan ve örgütlerde çeşitli biçimlerde ortaya çıkabilen cam tavan (glass-ceiling), kadınların vasıflarından ve başarılarından bağımsız olarak yönetimsel pozisyonlara yükselmelerini engelleyen görünmez bariyerleri ifade eder.

Yanıt Açıklaması: 1990’lı yılların hemen başındaki önemli gelişmeler arasında, kadın konusuna odaklanmış ilk resmî kurum olan Devlet Planlama Teşkilatı Kadına Yönelik Politikalar Danışma Kurulu’nun kurulması (Bu gelişme ile birlikte devlet tarafından ‘kadın sorunu’ başlığı altında bir politika da resmen tanınmış oldu) (Sancar Üşür, 2008, s.273); kaymakamlık sınavlarına kadınların alınmaya başlaması; Çalışma Bakanlığı’na bağlı “Kadın Birimi” kurulması; İstanbul Üniversitesi Kadın Sorunları Araştırma ve Uygulama Merkezi’nin kurulması ve akabinde Merkez bünyesinde disiplinler arası bir bilim dalı olarak Kadın Çalışmaları yüksek lisans programının açılması; Anayasa Mahkemesi’nin, Medeni Kanun’un kadının çalışmasını koca iznine bağlayan 159. maddeyi iptal etmesi; TBMM tarafından Türk Ceza Kanunu’nun fahişelere tecavüz eyleminde bulunanlara indirim sağlayan 438. maddesinin insan haklarına aykırı bulanarak yürürlükten kaldırılması; Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’na bağlı Kadının Statüsü ve Sorunları Genel Müdürlüğü’nün kurulması ve Ulusal Kalkınma Plan ve Programlarında “Kadın”ın özel ve ayrı bir başlık haline gelmesi sayılabilir.Doğru cevap E dir.

Yanıt Açıklaması: Doğru cevap A'dır.

Yanıt Açıklaması: F eminist kuramcılardan Sandra Bartky (1997), Foucault’nun kuramını bazı açılardan benimser ama Foucault’yu kadınların tarihsel olarak toplum- sal kontrole erkeklerden daha fazla maruz kaldığını görmemekle eleştirir ve kurama feminist bir amaç olarak direniş kavramını ekler. Bartky (1997), kadınların narin ve zarif olmaları gerektiği yönündeki beklentilerin kadınlar üzerinde yarattığı baskıyı ifade etmek için “narinlik zorbalığı” kavramını kullanır.

Yanıt Açıklaması: Aile, üyelerinin akrabalık ilişkileriyle birbirine bağlandığı ve yetişkinlerin çocuklara bakma sorumluluğunu üstlendiği insan topluluğudur.

Yanıt Açıklaması: Dikey ayrışma ise kadın ve erkeğin aynı işyerinde çalışmasına rağmen kadınların daha düşük statülerde yer almasını ve daha düşük gelir elde etmesi anlamına gelmektedir. Araştırmalar, kadınlarla aynı meslekte veya işkolunda çalışan erkeklerin daha üst kademede yer aldığını ve kazançlarının daha iyi olduğunu ortaya koymaktadır. İşyerinde yükselme, terfi etme süreçlerinde kadınlar görünmeyen engellerle karşılaşmaktadır. Yatay ayrışma, kadınların istihdam edildiği sektörler ile erkeklerin istihdam edildikleri sektörlerin/iş kollarının/mesleklerin farklı olması anlamına gelmektedir. Mesleki ayrışma kadınlara yönelik cinsiyetçi ayrımcılığa fırsat sağlar ve kadınlar yapabilecekleri halde sırf erkek işi olarak tanımlandığı için birçok işkolunda çalışmaları kültürel olarak ve fiili olarak engellenir.  Erkeklerle aynı bilgi, beceri ve donanıma sahip olmasına rağmen kadınların terfi etmesine neden olan engeller “cam tavan” kavramıyla ifade edilir. Cam tavan kavramı, kadınların bilgi  ve becerilerine dikkate almayan, işyerinde yükselmesi, kademe artması veya karar verici konumlara gelmesini engelleyen, açıkça ve doğrudan görülmeyen bariyerler olarak tanımlanmaktadır. Kısaca kavram kadınların terfi sürecinde maruz kaldıkları dikkat çekici ayrımcılığı ifade etmektedir

Yanıt Açıklaması: Özcülük. Cevap A'dır.

Yanıt Açıklaması: Cinsiyete dayalı işbölümü, “kadın ve erkeklerin ne yapması gerektiği ya da neleri yapabileceği hakkında toplumda yaratılmış olan fikirlere dayanarak kadınlara ve erkeklere farklı roller, sorumluluklar ve görevler yüklenmesini” ifade eder. Doğru yanıt A’dır.