Toplumsal Cinsiyet Sosyolojisi

Yanıt Açıklaması: Tekke ve zaviyelerin kapatılması

Yanıt Açıklaması: Daha açık bir ifadeyle endüstriyel kapitalizmin yeni egemen sınıfı burjuvazi önderliğinde kurulan yeni sistemde, bir taraftan eşitlik, özgürlük ve adalet gibi ilkeler, doğal ve evrensel ilkeler olarak kabul edilirken, diğer taraftan kadınlar bu evrensel ilkelerin dışında tutulmuş ve eşit yurttaşlık haklarından mahrum  bırakılmışlardır. Çok geçmeden bu durum, 19. yüzyılda birinci dalga feminizm olarak bilinen kitlesel kadın hareketinin ortaya çıkmasına yol açmıştır.

Yanıt Açıklaması: Doğru cevap A'dır. Toplumsal hareketler adı verilmektedir.

Yanıt Açıklaması: 1935 Genel Seçimlerinde Türkiye’de ilk kez kadınlar, 2007 Genel Seçimlerine kadar aşılamayan bir oranla, parlamentoya 18 milletvekili ile girerek kurumsal siyasete aktif olarak katılmaya başlamışlardır. Doğru cevap E'dir.

Yanıt Açıklaması: Toplumsal cinsiyet, cinsiyet rollerinin ve ona dayalı işbölümünün yarattığı iktidar ve otorite ilişkilerinin/alanlarının kurgulanma ve işleyiş biçimlerinin ortaya çıkardığı özgün bir toplumsal pratiğe işaret eder. Farklı cinsiyet kimliklerinden beklenen rol, davranış ve görünüş bütününü ifade eder.

Yanıt Açıklaması: Birincil ve ikincil işgücü  piyasasının, toplumsal cinsiyete özgü kavramlara başvurmadan açıklanması, piyasanın cinsiyet ayrımı temelinde eşitsiz bir şekilde nasıl yapılandırılmış olduğunu gizler ve dolayısıyla da ücretli kadın emeğinin konumunu açıklamada yetersiz kalır. İkili işgücü piyasası kuramı, işçinin üretim sürecindeki koşullarını ve/veya işgücü piyasasındaki olumsuz koşullarını iki ayrı katman altında inceler. Bunlardan ilki, sürekli istihdam biçimi ya da iş güvencesi, görece yüksek maaş, mesleki eğitim olanakları ve güçlü sendika gibi özellikler sergileyen birincil işgücü piyasasıdır. Diğeri ise, sürekli olmayan istihdam koşulları ya da düşük iş güvencesi, düşük ücret, düşük terfi ya da mesleki eğitim imkânı ve sendikasızlık gibi özellikler sergileyen ikincil işgücü piyasasıdır. İkincil iş gücü piyasasında yer alan bireyler, daha az ücret aldıkları, geçici ve sürekliliği olmayan işlerde, kötü koşullarda çalıştıkları; sendikadan, sosyal haklardan yoksun oldukları için diğerlerine yani birincil işgücü piyasasında yer alanlara göre daha dezavantajlıdır. İkinci iş gücü katmanında özellikle kadınlar ve etnik azınlıklar başta olmak üzere bazı toplumsal gruplar daha yoğun bir şekilde yer almaktadır. Kadınların çoğu ikincil emek piyasasının özellikle sekreterlik, satış, dokuma, tekstil ve hizmet işleri gibi iş kollarında ve mesleklerde çalışır İkili işgücü piyasası kuramcılarına göre, kadınların ikincil emek piyasasında yer almalarının nedeni, işgücü piyasası ile yeterince bağ kuramamalarından kaynaklanmaktadır. Kadınların ücretli yaşamlarının kesintiye uğraması, onları yüksek ücretler ve kariyer vadeden meslek olanaklarından mahrum bırakmaktadır.

Yanıt Açıklaması: Tarih yazımına ilişkin bu eleştiriler, ana akım tarih yazımının öznesinin erkek , üstelik beyaz , Batılı , orta sınıf erkek olduğunun altını çizmektedir. Üstelik tarihte gerçek anlamda temsil edil(e)meyenler sadece kadınlar da değildir; köylüler, köleler, işçiler, çeşitli ırksal ve etnik gruplar ve cinsiyet kimlikleri de tarihten benzer biçimde dışlanmışlardır. Doğru cevap D seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Modernite düşüncesi. Cevap B'dir.

Yanıt Açıklaması: Peggy Merton “Bir Kadının İşi” adlı makalesinde kadının yeniden üretim alanındaki eviçi emeğiyle kapitalist üretim ilişkileri arasında kurduğu ilişki ile tartışmaları bir üst noktaya sıçratır.

Yanıt Açıklaması: Ortodoks feminist düşünce, modernite paradigmasının içinden bir sorunsallaştırma önerdiğinden, ilk etapta bilimin tarafsızlık ve nesnellik iddialarını reddetmemiş, ağırlıklı olarak bilimsel uğraşın erkek egemen yapısını eleştirilerine temel almadığından, bilim-iktidar ilişkisini sorunsallaştırmamıştır.

Yanıt Açıklaması: Politik düşünce okulu liberalizm temelinde gelişen ve feminizmin özgün kökeni olarak tanımlanan liberal feminizme göre kadının ikincilliği, kadının kamusal dünyaya katılmasını veya bu alandaki başarısını engelleyen birtakım geleneksel veya yasal kısıtlamalardan kaynaklanmaktadır. Bu bağlamda liberal feministler, toplumsal yaşamın her alanında görülen kadınlara yönelik ayrımcılığın sona ermesini sağlayacak yasal hak ve fırsat eşitliğinin sağlanması için mücadele etmişlerdir. 1700’lü yılların hemen başlarında kadınlar, dinsel açıdan Tanrı huzurunda evlilik; eğitim ve çalışma açısından okullarda/üniversitelerde okuma, meslek sahibi olma ve mülkiyet hakkı talep etmişlerdir.

Yanıt Açıklaması: Bedeni bir sermaye olarak gören bir diğer sosyolog Pierre Bourdieu’dur. Sermayenin sadece ekonomik sermayeyle sınırlı olmadığını düşünen Bourdieu (1986) buna sosyal sermaye ve kültürel sermaye boyutlarını da ekler. Bireylerin sahip olduğu eğitimle ilgili olan kültürel sermayenin biçimlerinden biri (kurumsallaşmış kültürel sermaye), doğrudan bedenle ilgilidir ve alınan eğitimin bedene yansımasını ifade eder. Örneğin golf, binicilik gibi sporları iyi yapmak, düzgün bir aksanla konuşmak, zarif davranmak gibi özellikler alınan eğitimin beden üzerinden yansıtılmasıdır. Bourdieu’ya göre kültürel sermayenin alt bileşenlerinden biri fiziksel sermayedir. Bu sermaye türü, doğrudan bedensel özellikleri içerir. Örneğin bedenin biçimi, kilo, ten rengi, atletik veya zarif olmak, fiziksel sermayenin parçalarıdır. Fiziksel sermaye, kültürel olarak değer verilen fiziksel özelliklere sahip olunduğunu göstermeye ve toplumsal pozisyonu yükseltmeye yarar. Doğru yanıt A’dır.

Yanıt Açıklaması: 1990’lı yıllarda queer kuramın kurucusu olarak kabul edilen Judith Butler, Cinsiyet Belası: Feminizmin ve Kimliğin Altüst Edilmesi (Gender Trouble: Feminism and the Subversion of Identity, 1990) adlı kitabında “toplumsal cinsiyetin sınırlarına ve yerleşmiş standartlarına uygunluğuna dair birtakım sanılara dayanan toplumsal cinsiyetin anlamını, erilliğe ve dişiliğe dair basmakalıp fikirlerle sınırlı tutan görüşlere itiraz getirmeye” çalıştığını belirtir (Butler, 2016, s.12). Kadınların statüsünü, cinsiyet-toplumsal cinsiyet ayrımını yeniden değerlendirir ve toplumsal cinsiyeti iktidar ve söylem rejimleri olarak açıklar.

Yanıt Açıklaması: İçinde bulunduğu zamanın siyasal, toplumsal, konjonktürel koşullarına göre kadın hareketini dönemselleştirmek mümkündür. Dalga metaforu bu yolda kullanılan başlıca yöntemdir. Birinci, ikinci ve üçüncü dalga olarak anlatılabilir.  İkinci dalga feminizmin ayırıcı özelliği, bilinç yükseltme toplantıları, kadınların ayrı bir sosyal grup olarak görülmeye başlanması, bilimsel disiplinlerin kadın bakış açısıyla sorgulanması, bilim, ideoloji ve kurumlar arasında ilişkinin fark edilmesi olarak sıralanabilir. Doğru cevap B'dir.

Yanıt Açıklaması: Doğru cevap B'dir.

Yanıt Açıklaması: D

Yanıt Açıklaması: Toplumsal cinsiyet, cinsiyet rollerinin ve ona dayalı işbölümünün yarattığı iktidar ve otorite ilişkilerinin/alanlarının kurgulanma ve işleyiş biçimlerinin ortaya çıkardığı özgün bir toplumsal pratiğe işaret eder. Farklı cinsiyet kimliklerinden beklenen rol, davranış ve görünüş bütününü ifade eder.

Yanıt Açıklaması: MÖ 6. yüzyılda Pisagor’un erkeklerin akılla, kadınların ise duygularla ilişkili olduğunu iddia et- mesinden beri, ataerkil toplumlarda yaygın olarak kadınlar akıldan ve bilimden uzak, bedenle, doğay- la ve duygularla ilişkili görülmüşlerdir. Kartezyen dualizmiyle daha da güç kazanan bu ikilik, kadının erkekten daha değersiz görülmesinin temelini oluş- turur. Kadınların asıl görevinin çocuk doğurmak olduğu düşüncesi de kadını zihinden uzaklaştırıp bedene indirgeyen bir düşüncedir.

Yanıt Açıklaması: Eşcinsel hakları

Yanıt Açıklaması: Siyasal partiler tarafından yasal herhangi bir zorunluluk olmadığı durumlarda uygulanan kota Gönüllü Kota'dır.