Toplumsal Cinsiyet Çalışmaları

Yanıt Açıklaması: Geçmişten günümüze kadının edebiyatta nasıl bir yol izlediğine bakacak olursak: Erkeğin yanında esâmesi okunmayan kadın Erkeğin gölgesinde kalan kadın Erkekle eşit olan kadın Erkeğe üstün olan kadın Halide Edib’in romanlarındaki kadınlar, bu sürecin son aşamasını yansıtırlar.

Yanıt Açıklaması: Woolf, Kendine Ait Bir Oda’da şu soruyu sorar: ‘’Shakespeare’in Judith adında son derece yetenekli bir kız kardeşi olsaydı neler olurdu?’’ Judith, yalnızca kadın olduğu için geleneksel rollere meydan okuyan tavrıyla herhangi bir güç elde edemezdi. Genç yaşta ölüp tek bir kelime dahi yazamamış olan Judith’in mezarı bir sokağın köşesinde durmaktadır. Judith’in ruhu bütün kadınların içinde yaşar. Ona ete kemiğe bürünmek için fırsat vermek, bütün kadınların elindedir. Eğer kadınların kendilerine ait bir odaları olursa, düşündükleri şeyi ifade etmek için özgürlük ve cesaret alışkanlığına sahip olurlarsa, yalnız olduklarını ve ilişkilerin sadece kadınlar ve erkekler dünyasıyla değil, gerçekliğin dünyasıyla sınırlığı olduğunu bilirlerse, bu özgür ruh sık sık ete ve kemiğe bürünecektir. Kadınların kararlı bir şekilde çaba göstermeden asla özgür bir ruha sahip olamayacaklardır.

Yanıt Açıklaması: Türkiye’de yüksek refah düzeyine sahip kadınların yaşamının herhangi bir döneminde fiziksel ve/veya cinsel şiddete maruz kalma oranının %31 olduğu saptanmıştır. Doğru cevap C'dir.

Yanıt Açıklaması: Akademi içerisinde yapılan çalışmalar ise medyada kadın temsiline ilişkin problemi, feminizmin en genel tanımında içerilen üç temel yönle uyumlu biçimde ele alır: • Kadınların nasıl ve neden baskı altında tutulduğunu anlamaya çalışan analizler. • Kadınların özgürleştiği ve cinsiyet rollerine ilişkin kalıpyargıların ortadan kalktığı bir toplum hayali. • Kadının baskılanmasını toplumun temel çelişkisi olarak kavrayan bir dünya görü- şü (DuBois 1971).

Yanıt Açıklaması: 20. yüzyıldaki kadın hareketinin felsefî alanda incelenmesinin öncüsü sayılan Fransız yazar Simone de Beauvoir, İkinci Cins (Le Deuxieme Sexe) adlı eserinde, kadının ataerkil düzende “öteki” olarak pasifize edilişini, kadının bireysel ve toplumsal varoluşu üzerinden temellendirir. Bu eser, böyle bir bilincin ilk etkili dışavurumu olarak kabul edilir. Erkek, öteki bilinçlere karşı çıkarak kendini özgür bir varlık olarak ortaya koyar.

Yanıt Açıklaması: Meslekli kadın klişesine göre başarılı kadınlar, kullandıkları ürün üzerinden başarılı görünmektedirler. Özellikle kozmetik reklamlarında dizi veya sinema sektörünün ünlü kadın oyuncuları yer alır; başarıları ürüne özdeş kılınır. Reklamlarda rol alan oyuncular huzurlu, mutlu kadın, uçarı kadın, kusursuz ev sahibesi gibi geleneksel kişilik pozları takınırlar fakat cinsel nesne ve bacakları vurgulanan kadın olmaya devam ederler. Kadının reklamlarda seyirlik bir nesneye indirgenerek kendisine dolaylı şiddet uygulandığı öne sürülmektedir. Bazı reklamlarda kadının uzaklık yaratacak bir perspektifle gizemli bir varlık gibi sunulduğu; kadının gizemli, haz dolu, çekici hatta yalnızlığıyla şiddeti davet eder gibi gösterildiği belirtilmektedir. Doğru cevap D'dir.

Yanıt Açıklaması: Beauvoir, İkinci Cins ile Hegel’in efendi-köle diyalektiğinden yola çıkarak kadının “öteki olma” hâlinin altını çizmiştir. Kendini bir başka bilinç üzerinden edilgen olarak konumlandıran kadın, varoluşunu kendi özüyle değil, özne olan bilince karşı konumuyla duyumsar. Dünyanın bütün sorumluluğunu yüklenen özne konumundaki erkeğin karşısında kadın, tüm insanlığın yazgısını deneyimleyememiş durumdadır.

Yanıt Açıklaması: İmge, gerçekliğin tıpatıp kopyası değil, zihinsel süreçlerle yeniden kurulmuş biçimidir. Bu kapsamda, herkes tarafından bilinen bir yaşam olayının yazar tarafından öyküye dönüştürülmesinde öykü bir imgedir. Doğru yanıt E seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Virginia Woolf'un Romanları: Dışa Yolculuk ( The Voyage Out, 1915) Gece ve Gündüz (Night and Day, 1919), Jacob’un Odası (Jacob’s Room, 1922) Mrs. Dalloway (1925), Deniz Feneri (To the Lighthouse, 1927), Orlando (1928), Dalgalar (The Waves, 1931) Yıllar (The Years, 1937), Perde Arası (Between the Acts, 1941). Diğer seçenekler yazarın deneme türü eserlerindendir.

Yanıt Açıklaması: Geleneksel cinsiyet rolleriyle sınırlandırılarak kadınlara eş ve anne olmaktan başka rol biçilmemesi, ev işlerinde çalışmaları gerektiği düşüncesi, fiziksel olarak erken gelişen kız çocuklarının evden çıkmasının ayıp olarak görülmesi, erken yaşta evliliklerin normalleştirilmesi olarak somutluk kazanan toplumsal cinsiyet ayrımcılığı, kız çocuklarının okula kayıtlarının yaptırılmamasına ya da örgün eğitimlerinin yarıda kesilmesine neden olmaktadır. Doğru cevap B'dir.

Yanıt Açıklaması: Sağlık hakkı, insanların biyo-psişik bütünlüğünün korunması için gereken ve yalnızca insan olmaları bakımından sahip oldukları temel haklardandır. Ancak pek çok toplumda eşitsiz güç ilişkileri, kadınların sağlık kuruluşlarına başvurmalarını, tedavi olmalarını mevcut sağlık hizmetlerini gerçek anlamda kullanmalarını engellemektedir. Gitgide büyüyen ve öncelikli hedefi kadınlar olan güzellik endüstrisinin değişen güzellik ve estetik anlayışı doğrultusunda kadın bedenini biçimlendirme talebinin yarattığı toplumsal baskı ise kadınların psikolojik ve fiziksel sağlıklarını ciddi biçimde tehdit etmektedir. Dünya Ekonomik Forumunun 2016 yılı Küresel Toplumsal Cinsiyet Uçurumu endeksine göre 144 ülkeden 137’sinde erkeklerle karşılaştırıldığında kadınlar için beklenen yaşam süresi daha uzundur. Rapora göre Türkiye’de kadınların ortalama yaşam süresi 67 iken, erkeklerinki ise 63’tür. Kadınlarda depresyon, kaygı bozukluğu, somatik şikayetler gibi psikolojik rahatsızlıkların görülme sıklığı, erkeklere oranla daha fazladır. Türkiye’de temel hastalık grupları bakımından ölüm yüzdeleri incelendiğinde erkeklerle karşılaştırıldığında kadınların daha fazla kalp damar hastalıklarına (erkek %43,9, kadın %52,3)  bağlı olarak yaşamlarını kaybettikleri görülmektedir. Doğru cevap E'dir.

Yanıt Açıklaması: 1973’de sanatçı Judy Chicago, grafik tasarımcı Sheila Levrant de Bretteville ve sanat tarihçi Arlene Raven tarafından kurulan ‘Kadın Evi/Woman’s Building’; kadınlar için feminist hareket çerçevesinde örgütlenmiş ilk platformdur.

Yanıt Açıklaması: İçinde yaşadığımız dönem, bilgi toplumu veya enformasyon toplumu olarak adlandırılıyor. Enformasyon toplumunun sanayi toplumundan farklılığı ekonominin bilgi üretimine dayanmasıdır. Doğru cevap A'dır.

Yanıt Açıklaması: Evlilik nedeniyle başka yerlere gitmeleri

Yanıt Açıklaması: 1884 yılında İstanbul’da doğan yazar, siyasetçi, akademisyendir. II. Abdülhamit devrinde Padişah Hazinesi kâtipliği yapan Mehmet Edib Bey ve Fatma Berifem Hanım’ın tek çocuğu olan Halide Edib, ilköğrenim hayatını evde özel dersler alarak tamamlar. Babası bir İngiliz hayranı olduğu için Halide Edib’i İngiliz usûllerine göre yetiştirir. 1893’te Amerikan Kız Koleji’ne verilince yeni bir çevreye giren Halide Edip, burada İngilizce öğrenir. Kısa sürede kolejden ayrılmak zorunda kalınca, evde Rıza Tevfik’ten Türkçe, edebiyat ve Fransızca, Salih Zeki’den matematik öğrenir. Arapça, İngilizce ve müzik dersleri de alır. 1899’da tekrar koleje başlar. 1901’te kolejden mezun olan ilk Müslüman Türk kadını olarak kaynaklara geçer. Farklı kültürlerle iç içe yaşamaya alışkın olan Halide Edip, daima başka kültürlerle kendi kültürünü karşılaştırıp gördüğü her farklı değerin kendi kültüründeki karşılığını sorgulamıştır.

Yanıt Açıklaması: Neden kadın sanatçılar yoktur sorusuna feminist düşünürler tarafından verilen cevap, bireyin sahip olduğu veya olmadığı dehasında değil, fakat içinde bulunduğu çeşitli sınıf ve grupların toplumsal ortamı bağlamında hangi olanaklara ulaşabildiği, nasıl cesaretlendirildiği veya engellendiğinde aranmalıdır şeklindedir. Bu nedenle, zeka düzeyi dikkate alınması gereken bir faktör değildir. Doğru yanıt E seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Sorunun doğru yanıtı C şıkkıdır. Kendine Ait Bir Oda, Kendine Ait Bir Dil isimli kitabın yazarı Virginia Woolf'dur.

Yanıt Açıklaması: Kadın hareketinin ilk önemli yapıtı olan Kadın Haklarının Gerekçelendirilmesi (A Vindication of the Rights of Woman) isimli eser, Mary Wollstonecraft tarafından kaleme alınmıştır. Bu eserde yazar, kadınların erkeklerden zihinsel olarak daha aşağı olmadığını, kadınların böyle görülmelerinin sebebinin erkeklerle aynı eğitimi alamamaları olduğunu belirtmiştir. Doğru cevap C'dir.

Yanıt Açıklaması: Mağara resimlerinden sonra ulaşabildiğimiz en erken tarihli tasvirler, Asya ve Avrupa’nın çeşitli bölgelerinde ele geçen ve M.Ö. 30.000 yıl civarına tarihlenen kadın heykelcikleridir. Kadınlık ve doğurganlık özelliklerinin vurgulandığı bu heykelciklerin en ünlüsü, Avusturya’da bulunduğu kasabanın adıyla anılan Willendorf Venüsü’dür.

Yanıt Açıklaması: Sorunun doğru yanıtı E şıkkıdır. Woolf, 1931’de kaleme aldığı Dalgalar (The Waves) adlı romanıyla, 19. yüzyıl İngiliz kadın romancılarını değerlendirirken ‘’daha az konsantre bir tür’’ olarak tanımladığı geleneksel romanı, hem içerik hem biçim açısından değiştirmiştir.