Toplumsal Cinsiyet Çalışmaları

Yanıt Açıklaması: Kadına karşı şiddetin önlenmesini amaçlayan uluslararası sözleşmelerde erkek şiddeti, kamusal ya da özel alan fark etmeksizin doğrudan doğruya kadınlara yalnızca kadın oldukları için uygulanan şiddet olarak tanımlanmaktadır.

Yanıt Açıklaması: 20. yüzyıldaki kadın hareketinin felsefî alanda incelenmesinin öncüsü sayılan Fransız yazar Simone de Beauvoir, İkinci Cins (Le Deuxieme Sexe) adlı eserinde, kadının ataerkil düzende “öteki” olarak pasifize edilişini, kadının bireysel ve toplumsal varoluşu üzerinden temellendirir. Bu eser, böyle bir bilincin ilk etkili dışavurumu olarak kabul edilir. Cevap A şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Turner’a göre temelleri atılan bir Beden Sosyolojisi’nin dört önemli niteliği vardır: Bunlardan ilki bedenin doğa ile kültürün kesişme noktası olarak ele alınmasıdır. Bu nitelik, bedenin hem fiziki hem de toplumsal yönünü ortaya çıkaracaktır. Bu doğrultuda ikinci nitelik, iç ve dış beden ayrımı temelinde, Foucault’yu da referans alarak, nüfus ve bireylerin bedensel ayrımını yapmak ve bedenler üzerindeki düzenleme, kontrol etme ve otorite kurma mekanizmalarını dikkate almaktır. Beden üzerinden hareketle cinsiyet kimliği ve cinsiyet temelli ayrımların dikkate alınması üçüncü önemli niteliktir. Bedenin politik uğraşının merkezinde olmasından dolayı, beden temelli çocuk, genç, yetişkin, vatandaş gibi kavramlar ve bunları çevreleyen patriarşi, beden politikaları gibi çerçeveler, önemli analiz alanlarını oluşturmaktadır. Beden sosyolojisinin son özelliği ise yine iç ve dış beden ayrımı temelinde, iç bedene yönelik olarak beden sosyolojisinin, hastalıkların bireysel ve toplumsal boyutlarıyla ilgilenmesi, dış beden ayrımında ise bedenin yüzeyinde / dış görünümünde ortaya çıkan ‘sapma’lara ilgi göstermesi ve bunların tümünü toplumsal düzlemde analiz etmesidir.

Yanıt Açıklaması: Cam tavan temel olarak ayrımcılık ve önyargıyı anlatmada kullanılan bir metafordur. Kadın liderler ve potansiyel liderler üzerinde bir önyargı gelişmesine yol açar. Bu ayrımcılık kendisini birçok anlamda gösterir ve birçok farklı sonuç doğurur. Bu önyargı çok ince veya bariz bir şekilde işverenleri, oy verenleri ve hatta önyargının kendi mağdurlarını bile etkisi altına alabilir. Doğru cevap A'dır.

Yanıt Açıklaması: Tuchman (1979) Amerikan toplumunun önemli bir değişim içerisinde olduğunu, 1920’li yıllarda kadınların %24’ü çalışma hayatındayken bu oranın 1970’li yıllarda %50’lere yükseldiğini belirtir. O dönemde yaşları 18 ile 64 arasında değişenlerin çoğunlu- ğu evli ve çocuk sahibi kadınlar olduğundan, sadece kadınların yaşamı değil onları evlerinin içi ve iş yerinde doğrudan ekonomik üretim içerisinde gören erkeklerin ataerkil toplumun önyargı ve ayrımcı tutumlarında da bir değişim yaşanmaktadır. Doğru cevap B'dir.

Yanıt Açıklaması: Servet-i Fünu^n döneminde Türk ve Müslüman kadınlar romanda daha çok görülmeye başlarlar. Fakat bu kadınlar genellikle Batı geleneği ile yetişmiş, yerli kültürün iç ve dış çatışmalarını yansıtan, ahlak ve namus meselesi üzerinden tanımlanan kadınlardır. Servet-i Fünu^n romanlarında kadınlar genellikle aşık olunan, kavuşulmak istenen yahut Aşk-ı Memnu’da olduğu gibi iç ve dış çatışmayı yansıtan kadınlardır. Halit Ziya, kendisinden yaşça büyük bir adamla daha çok annesine inat olsun diye evlenip kocasının yeğeniyle gizli bir ilişki yaşayan Bihter’i toplumsal tepkileri de hesaplayarak intihara sürükler. Kadınların Mehmed Rauf ’un Eylül romanında olduğu gibi romantik anlayıştan gelen marazi bir duyarlılıkla resmedilmelerine de sıkça rastlanır. Doğru cevap A'dır.

Yanıt Açıklaması: İdol,genellikle yassı forma sahip küçük boyutlu tanrı ya da tanrıça heykelcikleri.

Yanıt Açıklaması: Sağlık hakkı, insanların biyo-psişik bütünlüğünün korunması için gereken ve yalnızca insan olmaları bakımından sahip oldukları temel haklardandır. Ancak pek çok toplumda eşitsiz güç ilişkileri, kadınların sağlık kuruluşlarına başvurmalarını, tedavi olmalarını mevcut sağlık hizmetlerini gerçek anlamda kullanmalarını engellemektedir. Sağlıksız koşullarda çalıştırılma, kadın yoksulluğu ve kadına karşı şiddet gibi sosyal sorunlar da kadın sağlığı üzerinde olumsuz etkiye sahiptir. Gitgide büyüyen ve öncelikli hedefi kadınlar olan güzellik endüstrisinin değişen güzellik ve estetik anlayışı doğrultusunda kadın bedenini biçimlendirme talebinin yarattığı toplumsal baskı ise kadınların psikolojik ve fiziksel sağlıklarını ciddi biçimde tehdit etmektedir. Doğru cevap A'dır.

Yanıt Açıklaması: Sorunun doğru yanıtı C şıkkıdır. Halide Edip, 1901’te kolejden mezun olan ilk Müslüman Türk kadını olarak kaynaklara geçmiştir.

Yanıt Açıklaması: Pozitivist Yaklaşım: İnsanlar, özgür iradeleriyle değil, rasyonel olarak hareket ederler ve davranışları dış güçler tarafından şekillendirilir Yorumlayıcı Yaklaşım: İnsanlar, anlamı yaratan ve kendi dünyalarını sürekli olarak anlamlandıran toplumsal varlıklardır. Eleştirel Yaklaşım: İnsanlar, yanılsama ve sömürü tarafından tuzağa düşürülmüş, gerçekleşmemiş de olsa potansiyele sahip olan yaratıcı varlıklardır

Yanıt Açıklaması: Woolf, Kendine Ait Bir Oda’da kadına dayatılan geleneksel rollerden kurtuluşun, ancak kadınların ekonomik güce, kendilerine ait bir odaya ve zamana sahip olmaları hâlinde mümkün olabileceğini ileri sürer. Woolf, Kendine Ait Bir Oda’da “kadın olmaması dışında başka bir özelliğe sahip olmayan” profesörlerin, müdürlerin, bilim adamlarının, romancıların, “kadınların yaratıcılıktan yoksun oluşlarını” sorgulamalarına değinir ve bunu eleştirir. Cevap B şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Güncel Sanat koleksiyonları ülkemizde İstanbul Modern, dünyada Museum of Contemporary Art Chicago, Walker Art Center, Guggenheim Museum, Tate Modern gibi müzelerde takip edilebilmektedir. Doğru yanıt A seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Geleneksel kavram ve teoriler; 20. yüzyıla damgasını vuran savaşları, ekonomik bunalımları, hızla ilerleyen teknolojik ve bilimsel gelişmelerin yarattığı ani değişimi anlamada işlevsiz kalınca, sanat tartışmaları hız kazandı. Sanatın geleneksel öykünmeci yöntemi bu parçalanmış dünyayı anlamak ve anlamlandırmak için yetmez oldu. Somut, düzenli, uyumlu olanın yerini soyut, kaotik, bilinçdışı, uyumsuz olan aldı. Sürrealizm, Kübizm, Dadaizm, Fütürizm, Avangart Sanat, Kavramsal Sanat, Pop Art, Minimalizm ve benzeri hareketler ve karşı duruşlarla sistem sürekli eleştirildi. 19. yüzyıldaki tartışmaların yol açtığı Gerçekçilik, İzlenimcilik gibi akımlar halen figüratif sanat anlayışı ve estetiği üzerinden tanımlanıyorken; 20. yüzyılın ortasında anlamla birlikte estetik kodlar da hızla değişti.

Yanıt Açıklaması: Paradigma, herhangi bir alan için geçerli varsayım, kural ve uygulamaların; o alana ait kavrama biçimi ve yaklaşımların tamamıdır. Olaylara ve olgulara bakma biçimimizdir. Bir paradigma mevcut durumu açıklamakta yetersiz kaldığında, paradigmayı oluşturan kavramsal çerçeveleri ve varsayımları yeniden değerlendirmek; bazen de paradigmayı değiştirmek gerekir.

Yanıt Açıklaması: 18. yüzyılda İngiliz yazar Mary Wollstonecraft kadın hareketinin ilk önemli yapıtı olan A Vindication of the Rights of Woman (Kadın Haklarının Gerekçelendirilmesi)’ı yazar. Yazar bu kitabında, İnsan Hakları Evrensel Beyannamesi’nde yer alan “kişinin doğal hakları”ndan kadınların yararlanamadığını, bu esaslara dayanmayan bir anayasanın eşitlikçi olamayacağını öne sürer. Kadınların erkeklerden zihinsel olarak daha aşağı olmadığını, kadınların böyle görülmelerinin sebebinin erkeklerle aynı eğitimi alamamaları olduğunu söyler. Wollstonecraft, kadının da erkeğin de akıllı varlıklar olarak görülmesi gerektiğini söylemiş ve akla dayalı bir toplumsal düzen tasarlamıştır. Cevap A şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Patriarşik değerler çerçevesinde kadınlar, kendi bedenlerinin gerçek sahibi değildirler. Bedenlerine atfedilen sosyal değerlerin ‘taşıyıcısı’dırlar. Taşıyıcısı oldukları temel değer ise ‘namus’ dur. Namuslu olan, kadın bedenine ilişkin değerli sayılanların, değerli olarak kalabilmiş halidir.

Yanıt Açıklaması: L. Irigaray için de Batı kültürü, erkek cinsiyeti üzerine temellenmiş ve eril değerler ile yapılanmıştır.  Ona göre, birçok yazar eril-dişil simgeciliğini ve aklı (ussallığı) erkek, akıl dışılığı ise kadını tanımlamak için kullanmıştır. Yine, kadınların bedeninin ve kadınlığının baskı altından çıkması gereklidir. Kadınlar, sessizleştirilmiş bedenlerinden çıkmalı ve özel alanda, bir proleter konumundan sıyrılmalıdır. Bunu ise ancak kendi bedenlerinden ve isteklerinden kaynaklanan yazıyla elde edebilirler. Erkeğin dilinden farklı kelimeler ve bir dil aracılığıyla, bekçisi oldukları bedenlerinin, kendilerinde kalmasını sağlamalıdırlar. Cevap A şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Woolf ’a göre, sıradan bir kadının hayatını ve koşullarını bilemezsek sıra dışı bir kadın olarak yazarın başarısını ya da başarısızlığını ölçemeyiz. Çünkü bu ikincisi birinciye bağlıdır.

Yanıt Açıklaması: 1980’lerden itibaren medya ürünlerinde kadın ve erkeklerin görece daha dengeli ve eşitlikçi bir biçimde temsil edildiği; geleneksel kadın imgesinin yanında kendinden emin, çalışan, rasyonel, güçlü ve bağımsız kadın imgesinin de üretildiği görülmektedir.

Yanıt Açıklaması: 2013 yılı Türkiye Nüfus ve Sağlık Araştırmasına göre çalışan her 10 kadından 6’sı hizmet sektöründe çalışmakta, %24’ü tarım sektöründe, %14’ü sanayi sektöründe çalışmaktadır. Doğru cevap A'dır.