Toplumsal Cinsiyet Çalışmaları

Yanıt Açıklaması: Orta Çağ’ın sonlarındaAvrupa’da yaşamış olan Christine de Pisan Orta Çağ kültüründe yaygın olan kadın düşmanlığına karşı mücadele eden ilk kadın şairdir. The Book of the City of Ladies (Kadınlar Kentinin Kitabı) isimli yapıtı, Orta Çağ’da kadının ötekileştirilmesine yönelik itirazları dile getiren önemli bir eserdir. Cevap E şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Lider veya genel müdür pozisyonunda kadınların çok az olması yeni bir mesele veya herhangi bir coğrafyaya özgü bir sorun da değildir. Endüstrileşmiş veya endüstrileşememiş tüm toplumları yatay kesen bir sorun olarak varlığını göstermektedir. Kadının en üst pozisyonu görmesi ve yasal bir engel de olmamasına rağmen erişememesi; görünmez bir engelle karşılaşması yönetim literatüründe cam tavan veya cam duvar olgusuyla açıklanmaktadır. Doğru cevap A'dır.

Yanıt Açıklaması: 1980’lerden sonra tüm dünyada neoliberal politikalar egemen olur; gazetelerin ve gazetecilik mesleğinin politik boyutu zayıflarken ve magazinel içeriklerde önemli bir artış olur. Gazete ve televizyonların magazin sayfaları ve haberlerinde artışın yanısıra ekonomi, politik ve toplumsal yaşamdaki ciddi haberlerin içeriklerinin de magazinelleştiği görülmektedir. Böylelikle ciddi haber-yumuşak haber arasındaki net sınırlar ortadan kalkmıştır. Türkiye’de 1990’lı yılların başlarından itibaren daha çok sayıda kadın, medya sektöründe çalışmaya başlamıştır. Bunun yanısıra TRT kurumunun, meslek içi eğitimde cinsiyete dayalı ayrımcılığı kurumsallaştırmamış olmasının da katkısı vardır. TRT kurumunda cinsiyet ayrımcı bir politikadan ziyade profesyonellik eğitiminin ön planda olması kurumda nitelikli kadın iş gücünün yetişmesine önemli destek vermiştir. Medya sektöründe çalışan kadın sayısında artış Batı ülkelerinde de aynı zaman diliminde görülmektedir; ikinci dünya savaşından sonra eğitim oranlarında artış; ekonomik üretim kapasitesinin gelişimi ve kadınların kamusal alanda olma veya profesyonel işe sahip olma ısrarları sonucunda bir artış vardır. Gerek ilgili literatür gerekse de TÜİK’in rakamları medya kuruluşlarında kadın sayısının arttığını göstermektedir. Bununla birlikte oranın en yüksek olduğu 2009 yılında bile bu oran %35.9’dur. Doğru yanıt C'dir.

Yanıt Açıklaması: Dört aşamadan oluşan bu psikolojik sürecin her bir aşamasına yaşanan şiddete ilişkin farklı bir düşünce biçimi hakimdir. İnkar olarak adlandırılan ilk aşama, ilk şiddet eylemi sonucunda kadının şok yaşadığı aşamadır. Bu aşamada şiddete maruz kalan kadın, şiddete uğradığını ve ilişkisinde problem olduğunu kabul etmek istemez, şiddeti bir kaza, istenmeden yapılmış ve büyütülmemesi gereken bir olay olarak nitelendirir.Doğru cevap A'dır

Yanıt Açıklaması: Savaşlar ve iç çatışmalar, çeşitli siyasal baskılar, ülkeler arası ekonomik ve sosyal refah düzeyi arasındaki açık uçurum gibi nedenler, göç olgusunun daha yoğun bir şekilde gündemde yer almasını sağlamaktadır.

Yanıt Açıklaması: İkinci Dünya Savaşının gölgesinde yazılan Three Guineas (Üç Gine) adlı denemesi, eğitimli bir erkeğin Woolf ’a savaşın nasıl engellenebileceğine dair bir soru yöneltmesi ve ondan bağış istemesi üzerine yazdığı bir mektuba verdiği cevabı içerir. Kız kardeşler, erkek kardeşlerinin eğitim fonlarına hem maddi hem manevi katkı sağlayarak onların eğitimi için kendi eğitimlerinden fedakârlık ediyorsa ve eğitim, savaşı önlemede başarısız oluyorsa, mevcut işleyiş tamamen değiştirilmelidir. Savaş gibi hayati bir meselede, kız kardeşlerin eğitimlerine ve iş sahibi olmalarına yardım edilmedikçe, kadınlar daha özgür ve önyargısız bir şekilde düşünemeyecek, dolayısıyla savaşın engellenmesinde herhangi bir yetkileri de olamayacaktır.

Yanıt Açıklaması: Aristoteles’e göre de insan, ruh ve beden olmak üzere iki ayrı öğeden oluşmaktadır. Beden maddedir, ruh ise onu biçimlendirip, ona insan niteliği kazandıran formdur. Antik Yunan düşünce sisteminde bu tartışmaların içeriğinin ortak noktası bedenin, bu karşıt / ikili yapılanmalarda olumsuz, edilgen, hatta değersiz tarafı oluşturmasıdır.

Yanıt Açıklaması: Toplumsal cinsiyet ayrımcılığı, kadınların yalnızca ‘kadın’ olmaları nedeniyle maruz kaldığı ayrımcılığın adıdır. Toplumsal olarak kurgulanan toplumsal cinsiyet rolleri ve normlarından kaynaklanan, kişinin insan haklarını ihlal eden her türlü ayrımcılık, dışlanma ve engellenme durumudur. Kadın olmaya yüklenen önyargı ve kalıpyargılar kadınların hem birey olarak hem de grup olarak açık ya da örtük biçimde baskı altında tutulmasına yol açmaktadır. Kadınları, erkekten aşağı gören, küçümseyen söylem ve uygulamalar kadar fiziksel ve duygusal yönlerden yardıma, sevgiye, korunmaya muhtaç varlıklar olarak gören söylem ve uygulamalar da toplumsal cinsiyet ayrımcılığının ürünüdür. Ancak kadınların hijyen ihtiyacı erkeklere nazaran daha önceliklidir. Yeterli hijyenik ortamlar olmadığında, kadınların erkeklere göre bulaşıcı hastalıklar ile karşılaşma riski daha yüksektir. Doğru cevap E'dir.

Yanıt Açıklaması: Sorunun doğru yanıtı B şıkkıdır.  18. yüzyılda İngiliz yazar Mary Wollstonecraft kadın hareketinin ilk önemli yapıtı olan A Vindication of the Rights of Woman (Kadın Haklarının Gerekçelendirilmesi)’ı yazmıştır.

Yanıt Açıklaması: Fiziksel şiddet, kaba kuvvetin bir korkutma, sindirme ve yaptırım aracı olarak kullanılmasıdır (Akın ve diğerleri, 2008, s.92).

Yanıt Açıklaması: Queer hareketi, cinsel kimlikler de içinde olmak üzere, genel anlamda kimlik olgusunun sabit bir durum olmadığını, sürekli olarak yeniden inşa edildiğini vurgular.

Yanıt Açıklaması: Kadın bedenine yönelik denetim, kadın cinselliği üzerindeki denetimle birlikte var olur. Kadınları erkeklerin cinsel arzu ve isteklerinin nesnesi olarak gören bu denetim mekanizması, kadınların cinselliğini denetleyen yasal ve ahlaki normlarla sürdürülür. Kadının cinsel çıkarlar doğrultusunda kullanılması, cinsel ilişkiye zorlanması kadına karşı cinsel şiddet olarak tanımlanmaktadır.

Yanıt Açıklaması: Kadını erkekle yan yana gören  anlayışın izleri sanat eserlerine de yansımıştır. 10-11. yüzyıllarda Uygur Türklerinde, tıpkı eşleri gibi prenseslerin de sanat eserlerine ve mimari yapılara banilik ettiğini gösteren ve onları da eşleriyle yan yana eşit konumda resmeden duvar resimleri mevcuttur. Türklerin İslamiyete geçişinden sonra Selçuklularda da bu anlayış devam etmiştir.

Yanıt Açıklaması: Neolitik dönemin başından itibaren kadınların akbaba, yılan, aslan ve leopar gibi hayvanlarla birlikte temsil edildiği ve bunun bir gelenek haline geldiği; daha sonraki dönemlerde Kubaba, Kybele ve Artemis gibi Ana Tanrıça tasvirlerinde de bu geleneğin devam ettiği görülür. Ana Tanrıça Kybele’nin yırtıcı hayvanlarla betimlendiği heykeller onun kudretli imajını güçlendirir ve kaosu kontrol ederek düzen ve asayişi sağladığını, sevgi ve şefkatinin tüm canlıları kucakladığını vurgular.

Yanıt Açıklaması: Temel fiziksel ihtiyaçlarını gerçekleştirmesine izin vermemesi kimi kaynaklarda duygusal şiddet olarak da tanımlanan psikolojik şiddet örneklerindendir (Aktaş, 2006, s. 35). Hakaret, küfür, başkalarının yanında aşağılama, küçük düşürme, korkutma, kadının kendisine ya da çevresindekilere zarar vermekle tehdit etme ‘Aile İçi Şiddet Araştırması’nda da duygusal şiddet olarak tanımlanmıştır.Doğru cevap C'dir.

Yanıt Açıklaması: Sanat ve benzeri üretim-yaratım etkinlikleri ise özünde kişinin anlama-bilme, estetik değer yaratma, kendini ifade etme, kendini gerçekleştirme ihtiyacının süreç ve sonucunda, sanatçının tercihi doğrultusunda ortaya çıkarlar.

Yanıt Açıklaması: Kadının maruz bırakıldığı şiddetin hangi toplumsal süreçlerde, nasıl üretildiğini tartışmaya açmak, erkek şiddetini, toplumsal cinsiyet ayrımcılığının bir sonucu olarak anlamaya yardımcı olacaktır. Şiddet eylemini üreten ve pekiştiren dinamikleri kültürel, ekonomik, yasal ve politik düzeylerde incelemek mümkündür.

Yanıt Açıklaması: Tuchman ve Friedan'ın yaptığı tespitlere göre Medya kuruluşlarında çok az kadın gazeteci etkili pozisyonlardadır. Medya içerikleri toplumsal yaşamda kadınların statülerini tahrip eder; rol modeli konumundaki kadınlara yer vermez; kadın başarılarıyla medyada yer almaz; seks nesnesi veya iyi anne, fedakâr eş gibi geleneksel roller ile temsil edilir. Kadınlar medyada kalıpyargılar içerisinde, şiddet olaylarının kurbanı ve/veya tüketen özneler olarak yer bulabilmektedirler. Medyada kendine yer bulabildiğinde ise Friedan’ın 1960’lı yıllarda belirttiği gibi ancak evin içerisinde ataerkil düzenin geleneksel toplumsal cinsiyet rolleriyle temsil edilebilmektedirler: ev işleri, çocuk bakımı veya anne rolüyle, meslek sahibi olarak ise ancak pembe-yakalı işlerde istihdamıyla. Sınırlı sayıda güçlü kadın karakterle ilgili yazılar yayınlanmaktadır ancak onlar da yine ev içinde konu edilmektedir. Tuchman medya içeriklerinin kadını güçlendirecek, eğitim-öğretim, mesleki gelişim veya bireysel gelişimlerine katkı sağlayacak, bağımsızlığa özendirecek ya da ona iktidar sağlayacak herhangi bir çabası olmadığını belirtir. Doğru cevap A'dır.

Yanıt Açıklaması: I, II, III şıklarının hepsi Sanat tarihini toplumsal cinsiyet açısından inceleyen araştırmacıların vardıkları genel sonuçlardan biridir.

Yanıt Açıklaması: Hakaret, küfür, başkalarının yanında aşağılama, küçük düşürme, korkutma, kadının kendisine ya da çevresindekilere zarar vermekle tehdit etme ‘Aile İçi Şiddet Araştırması’nda da duygusal şiddet olarak tanımlanmıştır. Doğru cevap A'dır.