Yeni Toplumsal Hareketler

Yanıt Açıklaması: Diyaspora: Vatanlarından uzak başka memleketlerde yaşayan göçmen gruplar için kullanılan genel tanımlama (Lavenda ve Schultz, 2007: 197). Örneğin Almanya’da Türk diyasporası, Fransa’da Ermeni diyasporası, ABD’de İran diyasporası gibi. Bu tanıma göre doğru cevap B'dir.

Yanıt Açıklaması: Yeni toplumsal hareketler yaklaşımı ortak eylemlerin farklılık gösteren biçimlerine, düzenlerine, desenlerine ve bu eylemlerin politika, ideoloji ve kültüre dayanma tarzlarına odaklanır. Bunun yanı sıra toplumsal hareketlerin ve ortak eylemlerin kaynakları olarak ırk, cinsiyet, sınıf gibi kimlik etkenleri dikkate alır. Ekofeminizm ve çevresel adalet hareketleri bunlara örnektir. Doğru cevap E'dir.

Yanıt Açıklaması: Kalabalıkların baştan çıkmaya hazır olduğunu belirten ve aşırılığını vurgulayan Gustave Le Bon’a göre toplumsal hareketler daha çok irrasyonellik durumudur. Sidney Tarrow politik fırsatlar kuramını; Herbert Blumer sembolik etkileşimcilik yaklaşımını; Neil Smelser katma değer kuramını; John McCarthy kaynak hareketliliği kuramını geliştirmiştir. Doğru cevap E’dir.

Yanıt Açıklaması: Sınıf çözümlemesine dayalı eski hareketler­den farklı olarak yeni orta sınıfın gelişimi ve küçük burjuvazi YTH’nin ortaya çıkışında yaşamsal öneme sahiptir. Söz konusu sınıfın YTH’ye kaynaklık eden farkındalıkları şöyle sıralanabilir (Eder, 1985:878): Ekoloji, barış ve mahremiyet doktrini (yeni moral konuları), klasik ideal aile ve ekonomik büyüme ortodoksisi, yeni duyarlılık idealleri, sonsuz barış ve insanın doğayla uyumuna ilişkin heteredoksi.

Yanıt Açıklaması: Kolektif davranış biçimlerinin ortaya çıkışı- nı açıklamaya yönelik farklı yaklaşımlar gelişti- rilmiştir. Aynı zamanda toplumsal hareketlerin açıklanmasında da kullanılan kolektif davranışları açıklamak üzere geliştirilen yaklaşımlar şöyle ifade edilebilir (Buechler, 2004: 48-50); Kolektif hareketi açıklayan temel bir yak- laşım olarak gerginlik ve çöküş (strain and breakdown) dönemleri yaklaşımına göre, gerginlik ve çöküş dönemleri kolektif dav- ranış üretir. Bu tür davranışları sınırlandı- ran sosyal kontroller ve moral buyruklar za- yıflatıldığında ya da yok olduğunda kolektif davranışlar ortaya çıkar. Yoksunluk kuramları, bireylerin kendi du- rumlarını başka gruplarla, kendi geçmiş- leriyle ya da gelecekleriyle karşılaştırarak değerlendirmelerde bulunmaları ile ortaya çıkan gerilim ve kolektif davranışlar arasın- daki ilişkiyi vurgular. Kitle toplumu kuramı ise küçük toplum- sal grupların yok olmasıyla birlikte modern toplumun, soyutlanma, kişiliklerin kaybol- ması ve yabancılaşmanın egemen olması sonucunda kitle toplumuna dönüştüğünü savunur. Bu bağlamda özellikle soyutlanan ve yabancılaşan bireylerin sosyal güvenlik ve sığınma sağlayacak kolektif davranışla- rın cazibesine daha çok kapıldıkları öne sürülmektedir.

Yanıt Açıklaması: Durkheim toplumun değişmesini nüfusun artması ve iş bölümünün gelişmesi ile ilişkilendirmiştir. Ona göre iş bölümünün gelişmesinin üç temel nedeni vardır. Birincisi belli bir coğrafyada yaşayan nüfus yoğunluğunun artması, ikincisi buna bağlı olarak kentlerin gelişmesi, üçüncüsü de kentlerde yaşayan sosyal kitlenin artışına bağlı olarak sosyal hacmin çoğalmasıdır. Doğru yanıt E şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Hall’a (1993) göre kimliklerin varlığı temel olarak kurgusaldır

Yanıt Açıklaması: Radikal feminizm, kadınları özgürleştirmenin yolunun tamamen yeni bir düzenden geçmesi gerektiğini vurgulayan yaklaşımdır. Kadınların başarı kazanma yollarını erkeklerinkinden farklı organizasyonlarda aramaya yönelir. Bütüncül bir kadın bağımsızlığının bireysel değişimle mümkün olabileceğini savunmaktadır. III. maddede verilen ifade Marksist feminizmin özelliği iken, IV. maddede verilen ifade ise liberal feminizmin özelliğidir. Dolayısıyla, doğru cevap A'dır.

Yanıt Açıklaması: Ankara Üniversitesi Kadın Çalışmaları Yüksek Lisans Programı kapsamında Türkiye’de ilk kez ders programında yer alan queer dersi, 2013 yılından itibaren ders olarak okutulmuştur.

Yanıt Açıklaması: Modernleşme, sanayileşme, kentleşme ve küreselleşme gibi süreçlerin yoğun bir şekilde yaşandığı toplumlarda köklü dönüşümler söz konusudur. Bu dönüşümlerle birlikte toplumsal yapıda önemli farklılaşmalar meydana gelmektedir. Literatürde “eski hareketler” olarak tanımlanan toplumsal hareketler ideolojik kökenlerini 20. yüzyılın modern toplum projesinden alırken, 1960’lardan sonra gözlenmeye başlanan yeni birtakım hareketler modernlik sonrası toplumun düşünce yapısını ve toplumsal koşulları yansıtmaktadır. Özellikle son yirmi yılda ortaya çıkan kolektif hareketler yaş, cinsiyet farklılıkları, sağlık, doğa ile ilişki, insan neslinin devamı gibi daha önce gündeme hiç gelmemiş olan toplumsal çelişkilerden kaynaklanmaktadır. Analistler ve katılımcılar, biçimsel kurumsallaşma kanallarının dışında işleyen ve ekonomik çıkarlardan çok yaşam biçimi, etik ya da kimlik konularını vurgulayan ‘YTH’ den söz etmeye başlamışlardır. Bu hareketlerin konular, kullandıkları taktikler ve katılımcılar açısından yeni olduğu iddia edilmiştir. YTH paradigma olarak eski olan işçi hareketlerine, politikanın merkez sınıf olduğunu ve politik ekonomik dönüşümün bütün toplumsal hastalıkları iyileştireceğini varsayan Marksizm ile sosyalizme ve sabit kimlikler ile çıkarlara odaklanan geleneksel liberalizme karşı olması nedeniyle yenidir. Gustave Le Bon ve Karl Marks’tan bu yana toplumsal hareketler büyük değişim geçirmiş, özellikle 1960’lardan itibaren nitel ve nicel açıdan yoğunluk, hız ve çeşitlilik kazanmıştır. Ticaret birlikleri, öğrenci hareketleri ve klasik milliyetçi hareketlerden başka feminizm, çevrecilik, insan hakları hareketleri, dinsel köktencilik, kültürel, etnik, cinsel tercih hareketleri birbiri ardınca ortaya çıkmıştır. Yeni toplumsal hareketler ve eski toplumsal hareketler ayrımının önyargılara dayandığı görüşünden yola çıkan 18. yüzyıldan itibaren görülmeye başlanan hareketlerle yeni olarak tanımlanan hareketler arasında ciddi benzerlikler de olduğunun altını çizilir. Örnek olarak YTH’nin kimlik üzerinde durması, farklı araçlar kullanması ve gündelik hayatı siyasallaştırması gibi özellikleri geçen yüzyıldan beri gerçekleşen milliyetçilik hareketlerinde de görülmektedir. Doğru cavap E’dir.

Yanıt Açıklaması: Raschke (1987) sembolik bütünleşmenin yeni toplumsal hareketlerin temel özelliklerinden biri olduğunu öne sürmektedir. Buna göre toplumsal hareketin içinde yer alan grup “biz" duygusuyla nitelendirilir. Bu aidiyet duygusu, “diğerleri ve onlar" gibi farklılaştırmaya dayanır ve hareketin ortak, kolektif kimliğini ortaya çıkarır. Grup için bir anlamda sınır görevi yapan bir biz duygusu söz konusudur.

Yanıt Açıklaması: Özellikle Avrupalı otoriteler tarafından günümüzde yaşanan toplumsal hareketlerin geçmiştekilerden köklü farklılıklar içerdiği ileri sürülmektedir. Bu bağlamda geliştirilen Yeni Toplumsal Hareketler Kuramı, 1970’lerin postyapısalcı ve postMarksist eğilimlerinden kaynaklanmıştır.

Yanıt Açıklaması: Smelser’e göre kolektif davranış biçimleri ve il- gili oldukları sistem elementleri farklı açıdan de- ğerlendirilmektedir (Crossley, 2002:44); • Değer yönelimli toplumsal hareketler - de- ğerler • Norm yönelimli toplumsal hareketler -normlar • Düşmanca taşkınlıklar - örgütlenme • C¸ılgınlık ve panik - durum kolaylaştırıcılar

Yanıt Açıklaması: 1923 yılında kurulan Kadınlar Halk Fırkası programında kadınların milletvekili, hatta asker olması talepleri yer alsa da, bu talepler aşırı bulunduğu için, parti kapatılır.

Yanıt Açıklaması: Lofland (1996) ise başka bir açıdan toplumsal hareketlerin tanımlayıcı dört temel elementini be- lirlemiştir. Geniş ölçekte insan sayısı Değişimi sağlamaya ya da engellemeye dö- nük ortak bir hedef Belirli bir düzeyde liderlik ve organizasyon Göreli olarak uzun bir dönemde kalıcılık vesüreklilik

Yanıt Açıklaması: Yeni toplumsal hareketlerde yer alan aktörler yüksek düzeyde kültürel farkındalık sahibi olarak nitelendirilmektedirler. Toplumsal yönelimli olmaktan çok kültürel yönelimlidirler; yaşadıkları toplumdaki kültürel yönelimlere meydan okuma konusunda bir tedirginlik ya da çekingenlik göstermezler ve her şeyleriyle otoriteye karşı dururlar. Yeni toplumsal hareketlerin aktörleri kendilerini sağ-sol, liberal- muhafazaka^r gibi belirli siyasal ya da işçi sınıfı, orta sınıf, yoksul-varsıl, kırsal-kentsel nüfus gibi sosyoekonomik kodlara dayandırarak tanımlamazlar. Aktörler kendilerini daha çok katıldıkları hareketin konusu doğrultusunda, toplumsal cinsiyet, yaş, meka^n vb. değişkenlerle kodlarlar. Doğru cevap B'dir.

Yanıt Açıklaması: Comte'a göre insan zihni teolojik ve metafizik aşamalardan geçerek pozitif aşamaya ulaşır. Her aşamada egemen olan düşünce şekli o aşamadaki toplumsal yapıyı belirler. Teolojik aşamada toplum doğaüstüne önem verir. Toplumsal olayların arkasında insanların iradesine benzeyen tanrı iradesi aranır. İnsanlık tanrı düşüncesinde Fetişist (nesnelerin canlı olarak düşünülmesi) ve C¸ok Tanrıcılık inançlarından sonra Tek Tanrıcılık inancına ulaşır. Doğru cevap C'dir.

Yanıt Açıklaması: O¨zellikle 1750-1850 döneminde dünyada Av- rupa merkezli hareketlerin dışında gerçekleşen top- lumsal hareketleri genel olarak kapsayacak şöyle bir sınıflandırma yapılabilir (Ağartan, Choi ve Huynh, 2008:21); a. Amerika’daki köleliğe karşı isyanlar, b. Balkanlar’dan Amerika’ya uzanan, sömür- geci ve yayılmacı sistemlerdeki milliyetçi ve ayrılıkçı hareketler, c. Asya ve Ortadoğu’dan Amerika’ya uzanan alanda, dünya ekonomisine katılmaya ve bu ekonomiyle birleşmeye karşı olan ve dün- yanın geri kalanı ile bağlantıları koparmayı deneyen girişimler, d. Ortadoğu, Asya, Afrika ve Amerika boyun- ca görülen, Avrupa kültürüne ve kapitalist kültüre direnen, genellikle dinsel ya da kül- türel hareketler olarak adlandırılan uygar- lıkçı hareketler.

Yanıt Açıklaması: Bireylerin toplumsal harekete katılma kararı ile kimlik arasındaki ilişkiyi vurgulayan Stryker’a (2000:29) göre kişilerin harekete katılma kararı alıp almamaları sadece hareketin gelişimi, etkililiği, dönüşümü ve sürekliliği açısından önem taşımaz. Bu durum örneğin sendika üyelerinin grev ya da boykotlara katılma kararı da vermek zorunda olmalarıyla açıklanabilir.Doğru cevap D'dir.

Yanıt Açıklaması: Toplumsal hareketler, kolektif davranışın formlarından birisi olarak yüksek düzeyde yapılandırılmış bir kolektif davranış biçimi olarak tanımlanabilir. Toplumsal hareketler, çok sayıda kişinin katıldığı geniş ölçekli ve sürekliliği olan ortak davranışları ifade eder. Bireylerin belirli bir amaç için bir araya gelmeleri ve ortaklaşa etkinliklerde bulunmaları toplumsal hareketlerin başlangıç noktasıdır denilebilir. Kolektif davranışlar egemen kültürün norm ve değerlerini zorlayan, çok sayıda kişinin katıldığı gönüllü ve kendiliğinden oluşan, planlanmayan eylemlerdir. Bu bağlamda toplumsal hareketler üst düzeyde yapılanmış bir kolektif davranış biçimidir. Doğru cevap D'dir.