Yeni Toplumsal Hareketler

Yanıt Açıklaması: 1990 sonrasında gelişen feminist hareket III. Dalga Feminizm olarak adlandırılmaktadır. Bu tarihe değin ayrılmamış olan Türkiye’de feminizm, daha çok Türk feminizmi olarak okunmuş ve Kürt kadınlarının feminist talepleri de yeteri kadar değerlendirilememiştir. 1990’larda ayrıca, Türkiye’de Kürt kadınlarına yönelik sivil toplum hareketleri oluşmuş ve Kürt kadınlarıyla ilgili yayıncılık yapılmaya başlanmıştır. Örneğin 1997’de kurulan, Jiyan (Hayat), Kürt kadınlarına danışmanlık yapmasına ek olarak, Kürt kadınlarını bir araya getirmeyi ve Kürt olarak politika içinde yer almaları konusunda onlara yardımcı olmayı hedeflemiştir . Bundan başka, Kürt feministler 1996-2000 yılları arasında Roza, Jujin ve Jinı Jiyan 1998 adlı dergileri yayınlamışlardır. Doğru cevap E'dir.

Yanıt Açıklaması: Toplumsal kategori kavramlarının birbirlerine denk olarak ele alınması, kimlik kavramını tanımlamada kullanılan farklı bakış açılarının ve bu kavramın doğru açıklanamayışının sorunları arasında gösterilmektedir.

Yanıt Açıklaması: Toplumsal hareketler olgusu ve kavramsallaştırması büyük ölçüde 19. yüzyıl ürünüdür.

Yanıt Açıklaması: Inglehart, toplumsal değişme ile kimlik arayan davranışlar arasındaki ilişkinin postmodernizmin dört özelliğinden kaynaklandığını öne sürer; Maddi zenginlik, Aşırı bilgi yüklemesi, Alternatif kültürel çeşitliliğin birey üzerinde yarattığı karmaşa, Sistemin bireyin kendini tanımlaması için kurumsal temelli ve kültürel normatif alternatifleri sağlama konusunda yetersizliği.

Yanıt Açıklaması: Katma değer yaklaşımı, işlevselci geleneğe dayanması ve yapısal zorlamaları, baskıyı toplum açısından birliği ve düzeni bozucu nitelikte görmesi nedeniyle eleştirilmektedir.

Yanıt Açıklaması: Kabaca ayırmak gerekirse, feminizm içinde iki farklı coğrafyada, iki farklı tarihsel arka planda gelişen ve farklı konulara odaklanan hareketler bulunmaktadır. Bunlardan biri Anglo-Amerikan feminizmi, diğeri ise ve Fransız feminizmidir. Dolayısıyla, doğru cevap A'dır.

Yanıt Açıklaması: Yeni toplumsal hareketler kuramı, hareket kül­türü ve kimlik konularına odaklanır, hareketle­rin kültür, kimlik, ideoloji ve politika ile ilişkileri üzerinde durur. Yeni toplumsal hareketler anlayışında post-endüstriyel topluma, büyüyen orta sınıfa, bireysel olarak tanımlanmış gereksinimlere ve refah devletinin genişletilmesine odaklanılmıştır. Alan yazında hareketlerin olumlu örnekleri, 1950’lerdeki muhafazakâr sükûnetin ar­dından 1960 ve 1970’lerde gözlenen yaygın hare­ketlerden verilmektedir.

Yanıt Açıklaması: Inglehart (1990), toplumsal değişme ile kimlik arayan davranışlar arasındaki ilişkinin postmodernizmin dört özelliğinden kaynaklandığını öne sürer; Maddi zenginlik, Aşırı bilgi yükselmesi, Alternatif kültürel çeşitliliğin birey üzerinde yarattığı karmaşa, Sistemin bireyin kendini tanımlaması için kurumsal temelli ve kültürel normatif alternatifleri sağlama konusunda yetersizliği.

Yanıt Açıklaması: Fransız sosyolog Alaine Touraine 1968 yılında yeni toplumsal hareketlerin başladığını ilan etti. Doğru cevap A'dır.

Yanıt Açıklaması: Daha çok kadın-erkek “eşitliği”ne vurgu yapması ile, kadınların “farklılıkları”nı vurgulayan Fransız Feminizmi’nden ayrılan Anglo-Amerikan feminizmi, kadınların eğitimi gibi toplumsal-kültürel konulara odaklanmıştır. Doğru cevap B'dir.

Yanıt Açıklaması: Hareket Biçimleri Açısından: Eski toplumsal hareketler ütopistti, toplumu bütün olarak yeniden inşa etmeyi, toptan değiştirmeyi hedeflemişler ve saldırganlardı. Buna karşın YTH ise daha çok savunmacıdır. Doğru cevap E'dir.

Yanıt Açıklaması: Küresel meta, insan ve kültür dolaşımı zincirlerini analiz eden kuram “Dünya Kültürü Kuramı”dır. Ayrıca, dünya kültürü kavramı eğitsel, yönetsel, örgütsel ve yurttaşlıkla ilgili pratiklerin bütün toplumlarda benzer biçimler almış olduğuna da işaret etmektedir. Doğru cevap B'dir.

Yanıt Açıklaması: Auguste Comte, Herbert Spencer ve Emile Durkheim evrimci yaklaşımı; Talcott Parsons yapısal-fonksiyonalist yaklaşımı ve Max Weber sosyal eylemlilik yaklaşımı ile anılmaktadır. Weber’in temel entelektüel çabası kapitalizmin neden Hristiyan Batı’da geliştiğini anlamak üzerine kuruludur. Bu soruya cevap ararken Hristiyan Batı ve Hristiyan olmayan öteki olarak konumlandırdığı uygarlıkları (Müslüman, Hindu, Budist vd.) karşılaştırır. Akılcılığın sadece Batı’da gelişmesinin bu uygarlığı üstün kıldığı sonucuna varır. Doğru cevap B'dir.

Yanıt Açıklaması: Baskın gruplar tarafından farklı güç formlarının (toplumsal cinsiyet, ırk, sınıf ve cinsellik gibi) elde tutulması ve kullanılmasına hegemonya denir. Doğru cevap A'dır.

Yanıt Açıklaması: Mor Çatı Vakfı kadına karşı uygulanan şiddetin engellenmesi konusunda Türkiye’de çalışan ilk organizasyon olarak öne çıkmıştır.

Yanıt Açıklaması: Kapitalist Dünya Sistemi modelini geliştiren Andre Gunder Frank ve Immanuel Wallerstein'dir. Wallerstein, Frank'ın görüşlerini geliştirmiştir. Ona göre dünya ekonomik sisteminde üç konum vardır: merkez, yarı-çevre ve çevre. Frank'tan farklı olarak bu konumların sabit olmadığını ve bazı ülkelerin sistem içinde yer değiştirmelerinin mümkün olduğunu öne sürmüştür. Yarı-çevre ülkeler merkez ve çevre arasındaki kutuplaşmayı azaltıp sistemin kalıcılığını sağlamaktadır. Doğru cevap A'dır

Yanıt Açıklaması: Direniş hareketlerinin modern dünyanın biçimlenmesinde çok önemli rol oynadığını belirten Ağartan, Choi ve Huynh, her şeyden önce bu hareketleri dönüştürücü hareketler olarak adlandırmışlardır. Hank Johnston ve diğerleri YTH’nin özellilerini şu şekilde sıralar: YTH’nin aktörlerinin sosyoekonomik yapıları, özellikleri kurulu sınıf sınırlarını geçer. YTH’nin ideolojik çerçevesi çoğulcu, pragmatist ve katılımcı değerlerle çizilir. YTH yeni kimlikler oluşturur ya da baskı altındakileri ortaya çıkarır. YTH ortaklaşa ve bireysel olan arasındaki sınırları dönüştürür, bireyler toplumsal hareketlerin içinde kişisel özerkliklerini ve grup kimliklerinin tadını çıkarır. YTH, insan yaşamının, kürtaj, cinsel tercih gibi özel boyutlarını yansıtır. YTH, şiddet karşıtı ve sivil itaatsizlik davranışlarını eklemleyerek yeni hareketlilik biçimleri geliştirir. Bireylere karar alma sürecine katılım konusunda alternatifler sunar, Çoğulcu ve merkezci olmayan yapılarda örgütlenmeye eğilimlidir. Heywood’a göre ise YTH’nin özellikleri şunlardır: Yeni orta sınıflara dayalıdır. Maddecilik sonrası yönelimlere sahiptir. Az ya da çok ortak bir ideolojiye bağlıdır. Yeni sol ile bağlantılıdır. Performans ve uygulama bakımından adem-i merkeziyetçi, katılımcı, yenilikçi ve teatraldir. Doğru cevap A’dır.

Yanıt Açıklaması: Kimlik kavramsalına ilişkin farklı yaklaşımların içerdiği sorunların çözümlenmesi, kimlik kavramsalının potansiyelini toplumsal hareket kuramı ve araştırmaları açısından daha belirginleştirebilir. Bu sorunları şöyle ifade edebiliriz (Stryker, 2000:25-26): 1. Toplumsal kategori ve grup kavramlarının birbirlerine denk olarak ele alınması, aynılaştırılması. 2. Toplumsal hareketler ve bu hareketlere katılanlar arasındaki ilişkilere yönelik önemli sorular sorma ve bu soruları cevaplama konusunda yetersizlik. 3. Bir hareketin bütün olarak değerlendirilmesi ya da farklı hareketler arasında karşılaştırma yapılabilmesi için yeterli olan kimliğin kategorik, kültürel ve kolektif kavramsallaştırılmalarının aktörlerin farklı hareketlerinin çözümlenmesinde yetersiz kalması. 4. Bireysel ve kolektif kimlikler arasındaki ilişkilerdeki önemli kuramsal ve deneysel konuları çözen tanımlamalarda bireysel ve kolektif kimliklerin birleştirilmesi. 5. Bireysel ve kolektif kimliklerin pekiştirici niteliğinin önemli konuları açıkladığının varsayılması. 6. Sadece harekete dayalı kimlik çözümlemesinin, kimlik ve harekete katılımın çok yönlü ilişkilerini anlama konusunda yetersiz olması. Doğru cevap D'dir.

Yanıt Açıklaması: Modernleşme ise endüstrileşme ile başlayan toplumsal değişme sürecine verilen isimdir ve ağırlığını 20. yüzyılda dünya çapında hissettirmiştir. Modernite’nin bir boyutu endüstrileşme ise öbür boyutu kapita­lizmdir. Kapitalizm pazarda gerçekleşen rekabeti ve iş gücünün metalaşmasını içerir. Modern toplumda bireylerin aktivitelerini eşgüdümlü hale getirmek için enformasyon ve bireyleri kontrol altında tutabil­mek için denetim sistemleri gelişir. Modern toplumun politik örgütlenme biçimi ulus devlettir. Giderek ulus devletler tarih sahnesine aktörler olarak çıkmış ve uluslararası ilişkilerin çapı gelişerek küreselleşme sürecini hızlandırmıştır. Dolayısıyla, modernite olmasaydı, küreselleşme de gelişemezdi. Modern sosyal yaşamı modernite öncesi sosyal yaşamlardan ayıran en önemli özelliği dinamik oluşudur. O halde modern toplumu dinamik yapan nedir? Modern toplum her şeyden önce zaman ve mekân ayrışmasına işaret eder. Modernite öncesi toplumlarda zaman ve mekân insanların günlük yaşamlarını idâme ettirdikleri yer ile sınırlıydı. Bilimin gelişmesi, evrensel bir takvim sisteminin icadı ve standartlaşmış zaman dilimleri modern toplumun modern öncesi toplumlardan temel farkını oluşturur. Mekanik saatin icadı zaman ile mekânı ayrıştırmıştır. Küresel haritanın icadı ile ayrıştırılan zaman ve mekânın farklı biçimlerinde sosyal ilişkiler yeniden örgütlenmiştir. Bu bilgilere göre doğru yanıt D şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: 1970’ler ve 1980’lerde ileri endüstri toplumlarında ortaya çıkan yeni kolektif davranış biçimleri, toplumsal hareket olgusunun yeniden kavramsallaştırılmasına yönelik çalışmaları gerektirmiştir. Barış hareketleri, öğrenci hareketleri, nükleer karşıtı hareket, azınlık milliyetçilikleri, eşcinsel hakları, hayvan hakları, kadın hakları, alternatif tıp, köktenci dini hareketler, çevreci hareketler ve New Age hareketleri bu dönemde ortaya çıkan hareketlerdir.