Yeni Toplumsal Hareketler

Yanıt Açıklaması: Calhoun, “19. yüzyıl Başlarının Yeni Toplumsal Hareketleri” başlıklı nükteli bir makale ile YTH kavramsallaştırmasına eleştirel yaklaşmıştır. 19. yüzyılda etnik azınlık kadın ve işçi hakları ile dinsel canlanışa yönelik düzenli bir biçimde yürütülen hareketlerin de özerklik ve kimlik taleplerini vurguladığını öne sürerek toplumsal hareketlerin yaygınlaşmasının moderniteye özgü olduğunu ve özel bir açıklama gerektirmediğini belirtmiştir.

Yanıt Açıklaması: Weber kapitalizmin Batı’da gelişmesini Protestan ahlâkı ile ilişkilendirmiştir. Batı’da sermaye birikimine yol açan çok çalışma, tutumlu ve disiplinli olma rasyonalitesini Protestan ahlâkına bağlamıştır. Bu ahlâkın gelişmesine John Kalvin adında Lutheryan kilisesine bağlı bir din lideri önderlik etmiştir. Dini motife bağlı olarak ortaya çıkan çok çalışma ve tu­tumlu olma düşüncesi giderek seküler bir davranış biçimini almış ve “ekonomik rasyonalite”ye dönüş­müştür. Weber sınıf kavramını, insanların hayat­ta elde edecekleri olanaklar ve piyasadaki mallara sahiplik dereceleri ile ilişkilendirmiştir. Ona göre eşitsizliğin bir başka boyutu da aynı itibara sahip ve aynı değerleri paylaşan insanların oluşturduğu statü grubudur. Weber’e göre bilinç sosyal statü ile orta­ya çıkar. Çünkü statü farklılıkları yaşam tarzındaki farklılıkları ortaya çıkarır. Sınıf ve statü kavramları arasında bir ilişki söz konusudur. Piyasadaki malla­ra sahip olanlar itibar elde edebilmek, başka deyişle statülerini arttırabilmek amacı ile yaşam tarzlarını da birbirlerine yakınlaştırmaktadır. Toplumsal Eylemlilik Yaklaşımı'nın temsilcilerinden olan Weber'in görüşleri I. ve III.'te belirtilmiştir. II. ise Evrimci Yaklaşımlar'ın temsilcilerinden olan Emile Durkheim'ın görüşüdür. Doğru yanıt C şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Günümüz toplumlarına ilişkin kuramsal ve amprik bilgiler şu noktaları vurgulamaktadır: Yeni çatışmalar konjonktürel değildir, kalıcıdır. Yeni dayanışma ve hareket biçimleri toplumsal sistemlerin değişmez parçası olmuştur. ? Yeni çatışmaların temelindeki dayanışma ağları toplumsallaşma işlevi görmektedir. Bu ağlar gruplaşma ve seçkinlerin oluşumuna yönelik yeni kanallar açar. ? Temsil ve karar alma mekanizmaları ile sivil toplum arasındaki mevcut boşluk çağdaş toplumların karmaşıklığı sonucunu doğurmaktadır. ? Doğru cevap B’dir.

Yanıt Açıklaması: Kadınların politik olarak erkeklerle eşitliğinin sağlanması, aile içi şiddetin ve cinsiyete dayalı işbölümünün ortadan kaldırılması gibi konular gündemin öncelikli maddeleri olmuştur. Doğru cevap B'dir

Yanıt Açıklaması: Aktivizm, toplum içinde olumlu politik değişim yaratmak adına bilinçli olarak yapılan eylemlerdir. Feminist aktivizm ise feminist düşüncenin aktivist alandaki eylemleridir. Günümüzde feminist aktivizm içinde kadın yürüyüşleri organize etmek; dayağa, tecavüze, şiddete karşı kampanyalar organize etmek ve yürütmek; kadına ve kadınlığa yönelik ayrımcılığın önlenmesi konusunda yapılan eylemler ve sivil toplum kuruluşları ile gerçekleştirilen projelere katılmak sayılabilir. Doğru cevap E’dir.

Yanıt Açıklaması: Kolektif davranış biçimlerini şöyle sınıflandırabiliriz: Kalabalık (crowd), çeteler (mobs), ayaklanmalar (riots), panik, çılgınlık (fads), moda (fashions), kamu düşüncesi (public opinion) ve dedi-kodu.

Yanıt Açıklaması: Postendüstriyel kavramını ortaya koyan ünlü Fransız sosyolog Touraine’e göre toplumsal hareket bir toplumsal duruma gösterilen tepki değildir aksine kültürel modellerin kontrolünü hedefeyen çatışmanın bir sonucudur. Doğru cevap D'dir.

Yanıt Açıklaması: Yoksulluk ve kadınlar arasındaki kavramsal ilişkiyi değerlendirmede önemli bir kavram, “yoksulluğun kadınlaşması” kavramıdır. Diane Piarce tarafından ilk olarak 1978 yılında kullanılmış ve araştırmacı 1970’li yıllarda ABD’de yoksulların 2/3’ünü kadınların oluşturmasına ve zaman içinde kadınların işgücüne katılım oranındaki artışa rağmen 1950-70 arasında kadınların ekonomik konumlarının giderek kötüleşmesine dikkat çekmek üzere kullanmıştır. Doğru cevap B'dir.

Yanıt Açıklaması: 1970’ler ve 1980’lerde ileri endüstri toplumlarında ortaya çıkan yeni kolektif davranış biçimleri, toplumsal hareket olgusunun yeniden kavramsallaştırılmasına yönelik çalışmaları gerektirmiştir. Barış hareketleri, öğrenci hareketleri, nükleer karşıtı hareket, azınlık milliyetçilikleri, eşcinsel hakları, hayvan hakları, kadın hakları, alternatif tıp, köktenci dinî hareketler, çevreci hareketler ve New Age hareketleri bu dönemde ortaya çıkan hareketlerdir (Laraña, Johnston ve Gusfield, 1994:3). Buna göre E seçeneğinde verilen hareketler bunlardan biri değildir.

Yanıt Açıklaması: Katmadeğer kuramına göre toplumsal sistemler içinde toplumsal hareketler sorunlara ya da gerilimlere bir karşılık olarak onları düzeltmek amacıyla ortaya çıkar. Bu kuram toplumsal hareketlerin oluşması için belirli koşulların gerekli olduğunu öne süren sosyolog Neil Smelser tarafından geliştirilmiştir. Smelser toplumsal hareketleri, diğer kolektif davranışlar gibi şekillendikleri toplumsal sistemler içinde açıklamaya çalışır. Doğru cevap B'dir.

Yanıt Açıklaması: Muhiddin, Cumhuriyet’in ilanından önce, cumhuriyet rejimini kadın haklarının alınması için çok uygun bir zemin olarak görmüştür. 1923 yılında kurulan Kadınlar Halk Fırkası programında kadınların milletvekili, hatta asker olması talepleri yer alsa da, bu talepler aşırı bulunduğu için, parti kapatılır (Zihnioğlu 2003). Doğru cevap C'dir.

Yanıt Açıklaması: 1968 Mayıs’ında Fransa’da başlayan öğrenci hareketleri yaşanan dönüşümün işareti niteliğindedir. Doğru cevap B'dir.

Yanıt Açıklaması: Soru kökünde ifade edilen toplumsal hareketler tanımı kolektif davranış kuramına aittir. Doğru cevap C’dir.

Yanıt Açıklaması: Weber sınıf kavramını, insanların hayatta elde edecekleri olanaklar ve piyasadaki mallara sahiplik dereceleri ile ilişkilendirmiştir. Ona göre eşitsizliğin bir başka boyutu da aynı itibara sahip ve aynı değerleri paylaşan insanların oluşturduğu statü grubudur. Weber’e göre bilinç sosyal statü ile ortaya çıkar. C¸ünkü statü farklılıkları yaşam tarzındaki farklılıkları ortaya çıkarır. Sınıf ve statü kavramları arasında bir ilişki söz konusudur. Piyasadaki mallara sahip olanlar itibar elde edebilmek, başka deyişle statülerini arttırabilmek amacı ile yaşam tarzlarını da birbirlerine yakınlaştırmaktadır. Doğru cevap E'dir.

Yanıt Açıklaması: Heywood’a göre YTH’nin özellikleri sunlardır: 1. Yeni orta sınıflara dayalıdır. 2. Maddecilik sonrası yönelimlere sahiptir. 3. Az ya da çok ortak bir ideolojiye bağlıdır. 4. Yeni sol ile bağlantılıdır. 5. Performans ve uygulama bakımından adem-i merkeziyetçi, katılımcı, yenilikçi ve teatraldir. Doğru cevap A'dır.

Yanıt Açıklaması: Bağımlılık kuramında ön plana çıkan düşünürler “kapitalist dünya ekonomisi” kavramını kullanan Andre Gunder Frank ve Immanuel Wallerstein’dır. Wallerstein, Frank’ın görüşlerini geliştirmiştir. Ona göre dünya ekonomik sisteminde üç konum vardır: merkez, yarı-çevre ve çevre. Frank’tan farklı olarak bu konumların sabit olmadığını ve bazı ülkelerin sistem içinde yer değiştirmelerinin mümkün olduğunu öne sürmüştür. Yarı-çevre ülkeler merkez ve çevre arasındaki kutuplaşmayı azaltıp sistemin kalıcılığını sağlamaktadır.Doğru cevap A'dır.

Yanıt Açıklaması: Demokratikleşmenin sağladığı ortam toplumsal hareketleri besler. Demokratikleşme sürecinin toplumsal hareketi destekleme yolları şöyle sıralanabilir; Devlet ile vatandaşlar arasında daha düzenli ve kategorik ilişkilerin oluşmasıyla birlikte vatandaşlık ilişkisinin kurulmasının sonucu olarak hak talepleri daha makul ve çekici bir hâl alır. Kamu politikası çerçevesinde hakların ve yükümlülüklerin eşitlenmesi sonucunda sosyal eşitsizliklerin giderilmesi, kategori ötesi koalisyonların ve yeni tesis edilmiş kimliklerin önündeki engelleri zayıflatarak toplumsal hareketlerin gelişimini kolaylaştırır. Devlet politikasına, kaynaklarına ve personeline ilişkin değişimlerde vatandaşların etkisinin artması ile birlikte hak talebinde bulunmak için yeni fırsatlar ve güvenli bir ortam oluşur. Tamamlayıcı kurumların oluşturulması ile seçim kampanyaları, siyasi partiler, sendikalar, ticari kuruluşlar, sivil toplum kurumları ve lobiler gibi kurumlar toplumsal hareketleri besler.

Yanıt Açıklaması: 1968 sonrası dönemde öğrenci hareketleri 1980’lerde eğitim biçiminin dünya çapında dönüşümüyle önemli ölçüde ivme kaybederken, feminist, cinsiyet özgürlüğü, çevreci, barış, dinî ve etnik hareketler de son otuz yılda gelişerek süreklilik kazanmıştır. Doğru cevap E'dir.

Yanıt Açıklaması: Kimliğin genel anlamda ele alındığı iki boyut "öznel kimlik - nesnel kimlik"tir.

Yanıt Açıklaması: Toplumsal değişme sürecinin üç temel ve genel özelliğinden bahsetmek mümkündür: 1. Hangi toplum söz konusu olursa olsun, toplumsal değişme kaçınılmazdır. 2. Toplumsal değişme genelde planlanmadan ortaya çıkar. Planlandığı durumlarda ise öngörülmemiş sonuçlar ortaya çıkabilir. 3. Toplumsal değişme tartışmalı bir süreçtir. Çünkü nasıl yaşanılması gerektiğine dair görüşler birbirleriyle çelişebilmektedir. Doğru cevap D'dir.