Kent Sosyolojisi

Yanıt Açıklaması: Tarihsel süreçte beş farklı sosyoekonomik örgütlen- me biçimi var olmuştur. Bunlar; ilkel kolektif tarım, feodal tarım, aile tipi tarım- köylü tarımı-küçük meta üretimi, kapitalist tarım ve sosyalist tarımdır. Buna göre gelişmekte olan ülkelerde küçük üreticilik daha ağırlıkta iken gelişmiş ülkelerde kapitalist işletmelerin egemenliği gözlenmektedir. Doğru cevap E'dir.

Yanıt Açıklaması: Henry Lefebre, mutlak mekân, kutsal mekân, tarihsel mekân, soyut mekân, çelişkili ve diferansiyel mekân olmak üzere tarihsel olarak beş mekânsal dönemselleştirme yapar. Tekno-mekân ve finans-mekân ise Appadurai’nin çözümlemesine dayanmaktadır. Nitekim Appadurai, hem ulusların kendi içinde, hem uluslararası planda yaşadığı sosyo-kültürel küreselleşmeyi, beş farklı grupta topladığı mekânlar üzerinden analiz etmekteydi.

Yanıt Açıklaması: Sassen küresel kentleri, şirket hizmet kompleksleri ve finans merkezleri olarak tanımlamıştır. Sassen bu şehirlere yeni stratejik bir rol tayin etmiştir. Bu yeni stratejik rol şudur: hukuk, bankacılık, muhasebecilik, reklamcılık, sigortacılık, danışmanlık sektörlerinde faaliyet yürüten ileri derecede gelişmiş üretim yapan ve finansal hizmet endüstrileri için en önemli merkezlerdir.

Yanıt Açıklaması: Dünyada modern kentleri anlamaya ve açıklamaya çalışan, dönemsel olarak farklı eğilimler gösteren akademik yaklaşımlar, Türkiye’deki akademik çalışmaları da büyük ölçüde etkilemiştir. Gecekondulu, kentin çevresini saran, düşük yoğunluklu, alt yapı ve hizmet açısından yetersiz yerlerinde yaşayan nüfusu tanımlayan bir terimdir.

Yanıt Açıklaması: 1950-1960 Türkiye’de küçük meta üreticiliğinin egemenlik koşullarının oluştuğu ve pekiştiği yıllardır.

Yanıt Açıklaması: Şehirlerin imar sürecini ifade etmek için bu kaynaklarda şenlendirme terimi kullanılmaktadır. Bu kavram, Osmanlıların şehir kurma pratiğini adlandırmak için çok uygun gözükmektedir: Şenlendirme: Şehirlerin imarı, ihyası (canlandırma), âbâd edilmesi, nüfus iskan edilmesi, huzur ve güvenliğinin sağlanması ve iaşesinin (gıda) temini gibi şehircilik ve şehirleşme faaliyetlerinin tümünü birden ifade etmek için kullanılan “şenlendirme” kelimesi bu bölümün çerçeve kavramı olarak tercih edilmiştir. Güven ortamı ile fethin ilk aşaması tamamlandıktan sonra ikinci aşama olarak yerel âdetlerin ve demografik bilgilerin öğrenilmesine (tahrirler) ve buna göre kuralların konulmasına yönelik “sancak/ şehir kanunnameleri”nin hazırlanmasına geçilmiştir. Dolayısıyla Osmanlılarda her şehrin kendine özgü, yerel şartları dikkate alan kanunları vardır. Böyle bir tespit şüphesiz bir şehrin önceki halini bilerek yeni halinde bir süreklilik sağlama niyetinin de göstergesidir. Bir anlamda bu yöntem, geçmiş kültür ve geleneklerin öğrenilmesi ve yaşatılması sonucunu da doğurmuştur.

Yanıt Açıklaması: Ankara’nın imar çalışmalarına yönelik kentin planlı bir kuruluş¸ ve gelişim göstermesini sağlamak amacıyla uluslararası bir planlama yarışması düzenlenmiştir. 1928 yılında Herman Jansen’in planı yarışmayı kazanmış¸ ve uygulanmasına karar verilmiştir. Jansen’in planı “gerçekçi, şehircilik ilkelerini kullanmış¸, modern yerel koşullara uygun” olarak düzenlenmiş¸ bir plan olarak tanımlanmaktadır.

Yanıt Açıklaması: Gücün toplumun farklı kesimleri arasında dengeli dağıldığı bir durumda, devlet politikaları, gruplararası dengeyi gözeten “orta yolcu” ve kimseyi tümüyle kaybeden durumuna indirgemeyecek nitelikte olacaktır. Kentsel çıkarların çoklu yapısı belli bir kesimin devleti ele geçirmesini önleyen güç yapısını ortaya çıkartmaktadır (Dahl, 1953). Doğru yanıt D'dir.

Yanıt Açıklaması: Türkiye’de, tarihsel süreçte beş farklı olmuştur. Bunlar; ilkel kolektif tarım, feodal tarım, aile tipi tarım- köylü̈ tarımı- küçük meta üretimi, kapitalist tarım ve sosyalist tarımdır.

Yanıt Açıklaması: Bedesten ya da Bezza^zistan kıymetli madeni ve tekstil ürünlerinin alınıp satıldığı, şehirdeki sayısı bir ya da ikiyi geçmeyen, mimari biçimleri hanlardan oldukça farklı üstü açık olmayan ka^rgir, korunaklı-güvenli mekânlardır.

Yanıt Açıklaması: Doğru cevap C dir. Toplumsal uygulamalar açısından önemli bir örnek olan Konut Kanunu İngiltere'de 1851'de çıkarılmıştır.

Yanıt Açıklaması: Osmanlı şehirlerinde hem fetih öncesi var olan unsurlar ve mahaller ayağa kaldırılmış hem de bu şehirlerin nüfus nakli ve külliyeler yoluyla büyümesine ve entegre bir şekilde kozmopolit bir yapıya bürünmesine imkân sağlanmıştır. Osmanlılar çoğu zaman yeni şehirler kurmak yerine var olan şehirleri (Bursa, Edirne, Sarayova, Üsküp, Kütahya, Kastamonu...) büyütmeyi tercih etmişlerdir. Doğru cevap C'dir.

Yanıt Açıklaması: Cumhuriyetin ilk 10 yılı içerisinde konut yapımı konusunda Ankara dışında diğer kentlerin durumu da çok farklı olmamıştır. Büyük ölçekte ucuz konut yapımı karşısında spekülatörlerin arsa fiyatlarını yükseltmesi, inşaat malzemeleri fiyatlarının artışı gibi bazı engeller ortaya çıkmıştır. Bu sorunlar karşısında konut yapımına yönelik bir çözüm olarak kooperatifler kurulmaya başlanmıştır.

Yanıt Açıklaması: Marshall Planı, II. Dünya Savaşının ardından, 1947 yılında savaştan yıkım ve zararla çıkmış Avrupa ülkelerinin yeniden imarına yönelik olarak dönemin ABD dışişleri bakanı George Marshall tarafından oluşturulan yardım planı. Plandan Türkiye’nin de aralarında olduğu 16 ülke yararlanmıştır.

Yanıt Açıklaması: 1960’lı yıllarda filizlenip, 1973 yerel seçimleriyle kentlerin yönetimini ele geçiren kentsel solculuk hareketi 12 Eylül 1980 askeri darbesi ile sona ermiştir.

Yanıt Açıklaması: 1950’lerin ortalarına doğru mahallelere dönüşmeye başlayan gecekondularda yaşayanlar ancak 1960’ların ortalarına doğru kayıt dışı çalışma koşullarından enformel sektörlere girmeye başlamışlardır.

Yanıt Açıklaması: Nüfus artış hızı sanayileşme hızının altında kalıyorsa bu durum yeni iş imkanlarının nüfus artış hızını yakalayamayacağını gösterir. Böylesi durumlarda artan nüfus için yeterli konut sayısı, altyapı ve iş imkanları oluşmaz.

Yanıt Açıklaması: Gizli işsizlik herhangi bir iktisadi faaliyet kolunda bir miktar işgücünün o faaliyet kolundan çekilmesi durumunda toplam çıktı düzeyinde herhangi bir değişiklik olmaması durumudur. Dolayısıyla söz konusu iktisadi faaliyet kolunda çalışır gibi görünen bir kitle aslında çıktı düzeyi üzerinde herhangi bir katkı sağlamıyor demektir.

Yanıt Açıklaması: 1960’lı yıllarda konut sorunu ortaya çıkmıştır. Doğru yanıt C’dir.

Yanıt Açıklaması: Kent analizinde bireysel süreçlere vurgu yapan kuramcı Simmel’dir. Simmel’e göre, para ekonomisinin hâkim olduğu kentlerde birey, kentin kalabalığı, çeşitliliği, işbölümüne dayalı ekonomik ve sosyal yaşam gibi nedenlerle dışarıdan sürekli uyarıcılara maruz kalmaktadır. Bu nedenle, Simmel’e göre, metropolde birey bir yandan sınırsız özgürlüğe sahipken, diğer yandan içi geçmiş, usanmış ve boş vermiş haliyle yabancılaşan bir bireye dönüşmüştür.