Kent Sosyolojisi

Yanıt Açıklaması: Sharon Zukin (1992) öncü küresel kent olan Londra ve New York’u karşılaştırmalı olarak incelemiştir. 1980’lerde bu kentlerin şehir merkezlerinin yeniden gelişimini sağlamak ve onların küresel finans merkezleri olma özelliğini sağlamlaştırmak için devlet tarafından sübvanse edilen büyük-projeler oluşturulmuştur.

Yanıt Açıklaması: Bu yaklaşımın önde gelen ismi Stone’a göre, kentler giderek karmaşık ve dağınıklaşmış bir güç yapısı tarafından belirlenmektedir. Kent mekânında yer alan gruplar çeşitlenip dağınıklaşırken, sorunlar da aynı biçimde çeşitlenip karmaşıklaşmaktadır. Ortaya çıkan karmaşa düzenlenmesi kentlerin yaşanabilirliği açısından önemlidir.

Yanıt Açıklaması: Göç sosyolojisiyle ilgili olarak üzerinde durulacak bir diğer kuram da kesişen fırsatlar kuramıdır. Bu kurama genel olarak bakıldığında, mikroya yönelik, göç konusunda bireylerin kararları ve bu kararlara iten sebepler üzerine yoğunlaşan ve sosyal aktör olarak göçmeni ön plana çıkaran bir kuram olduğu söylenebilir. Doğru cevap B'dir.

Yanıt Açıklaması: Özellikle “dünya kenti hipotezi” (Th World City Hypothesis) ile literatürde ün kazanan Friedmann (1986: 68-71), dünya kentlerinin yedi özelliğine vurgu yapmıştır

Yanıt Açıklaması: Kent yönetimlerine ilişkin olarak, üç sektörlü bir model ortaya çıkmıştır. Bu yeni kombinasyonun üyeleri, yerel devlet, yerel nitelikli olan ya da yerel düzeyde etkinlik gösteren sermaye ve sivil toplum kuruluşları olarak adlandırılan çeşitli yapılanmalardır. “Yerel yönetim” kavramının bu tür bir oluşumu kucaklayamaması karşısında, yeni yapılanmaya verilen isim ise yönetişim (governance) olmuştur.

Yanıt Açıklaması: Doğru tümce,1950’li yılların ortak özelliği bireysel girişimler sayesinde çok düşük sayıdaki göçmen işgücünün Almanya’ya gitmesidir. Doğru cevap B'dir.

Yanıt Açıklaması: Petersen’a göre, sosyal bir baskıya rağmen bireyler ya da bir toplumun göç etmede bir karar mekanizması kullanabilmesi ve bu karar mekanizmasının işletme gücünü ellerinde bulundurması yönlendirilen göç anlamına gelmektedir.

Yanıt Açıklaması: Çünkü her bir göç ve göç dalgası, gerek nedenle­ri gerek içeriği gerekse de gerçekleşme ve yaşanma şekliyle birbirinden farklı ve biriciktir. Dolayısıyla bu farklılıklar ortak ve kapsayıcı bir tanımın orta­ya konulmasını engellemektedir.

Yanıt Açıklaması: İtme çekme kuramının temel özelliği göçü, göçmene göre önceleyen bir kuram olmasıdır.

Yanıt Açıklaması: Kent yoksulluğu kavramı üzerinde bir görüş birliği olmamasına karşın, ekonomik ve antropolojik olmak üzere birbirini tamamlayıcı iki yaklaşım biçimi vardır. Geleneksel ekonomik temelli yaklaşım, yoksul grupları ortak bir maddi refah endeksi altında kategorileştirmeye karşı çıkar. Yaşam beklentisi, bebek ölümleri, beslenme, gıdaya harcanan bütçenin hane halkı toplam bütçesine oranı, okuryazarlık, okullaşma oranları, sağlık klinikleri ya da içme suyuna erişimi, gibi bir dizi sosyal göstergeleri içeren gelir ya da tüketim örüntülerini kullanır.

Yanıt Açıklaması: Henry Lefebre’ye göre, mekânı deneyimlemenin üç unsuru vardır: algılanan, tasarlanan ve yaşanan. Mekânsal deneyimin bu üç unsurunu mekânsal pratik (algılanan mekân), mekân temsilleri (tasarlanan mekân) temsili mekânlar (yaşanan mekânlar) olarak kavramsallaştırır. Mekânsal pratik (algılanan mekan) günlük yaşam içinde ampirik olarak görebileceğimiz ve deneyimlediğimiz mekânla ilgilidir. Mekân temsilleri (tasarlanan mekân) uzmanların, planlamacıların, teknokratların, sosyal mühendislerin mekânıdır çünkü onların tasavvur ettiği mekânlardır. Mekân temsilleri bir toplumda yani bir üretim tarzında egemen olan mekândır, soyut mekândır. Banliyöler, geçimleri kent merkezine bağımlı konforlu ve orta sınıf yaşam tarzını ifade eden lüks küçük konutlardan oluşmuş kentsel mekânlarıdır. Robert Ezra Park’a ait olan biyotik düzey kavramı ise, insanların yaşaması için gerekli olan kentin kıt kaynakları ifade etmektedir.

Yanıt Açıklaması: Kent yoksulluğu kavramına yönelik “ekonomik” ve “antropolojik” olmak üzere iki yaklaşım vardır. Geleneksel ekonomik temelli yaklaşım; yaşam beklentisi, bebek ölümleri, beslenme, gıdaya harcanan bütçenin hane halkı toplam bütçesine oranı, okuryazarlık, okullaşma oranları, sağlık klinikleri ya da içme suyuna erişim gibi bir dizi sosyal göstergeyi içeren gelir ya da tüketim örüntülerini kullanır. Yoksulluğun yerel düzeydeki değişimleri, maddi olmayan yoksunluk ve toplumsal değişme dinamiklerini ise ekonomi temelli değil antropolojik yaklaşım dikkate alır.

Yanıt Açıklaması: Crisp göçmen ağının işlevini dört başlık altında toplamaktadır, 1. Bilgi verme işlevi, 2. Göç maliyetini karşılama işlevi, 3. Yasadışı göçü artırma ve organize etme işlevi, 4. Hedef ülkede destek sağlama işlevi.Doğru cevap ''B'' şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Ravenstein bu çalışmayla William Farr’ın göç hakkındaki düşüncelerini yanlışlamaya yönelmiştir. Farr, “göçün, hiçbir kesin kanuna bağlı olmaksızın yürüdüğü” fikrini savunmaktadır. Bu çerçevede Ravenstein’ın çabası, göç olgusunun genel geçer kanunlarını içermektedir. Göç ve mesafe: Göçmenlerin büyük çoğunluğu sadece kısa mesafeli bir yere göç ederler. Bu kısa mesafeli göç, gidilen yerde göç dalgaları yaratan bir etkiye sahiptir. Ortaya çıkan bu göç dalgaları daha fazla göçmeni içine alabilecek olan büyük sanayi ve ticaret merkezlerine doğru yönelme eğilimindedir. Büyük merkezlere doğru yönelen göçün boyutlarını belirleyen de, bu gelişen sanayi kentlerindeki yerli nüfusun yoğunluğudur. Bir diğer ifadeyle, Ravenstein göç edilen merkezlerdeki iş imkânlarının çokluğunun o kentte yaşayan nüfusa oranının, göçün boyutunu belirlediğini ifade etmektedir. Göç ve basamakları: Sanayileşme ve ticaretin gelişmesiyle birlikte, kentsel bağlamda meydana gelen hızlı ekonomik büyüme, kenti çevreleyen yakın yerlerdeki kişileri hızla kente çekmektedir. Kentin çevresel alanındaki kırsal bölgede meydana gelen seyrelme, uzak bölgelerden gelen göçmenlerce doldurulmaktadır. Uzak bölgelerden gelen göçmenlerin kendi yaşadıkları yerde yarattıkları seyrelme de, o bölgelere daha yakın yerlerden gelenlerle doldurulacaktır. Her bir basamak kente yakınlaştıkça ve kentin avantajları diğer göçmenler tarafından algılandıkça, göç tüm ülkeye yayılacak ve ülkenin her yerinde hissedilecektir. Yani Ravenstein’a göre göç olgusunun bir boyutu, basamaklı bir şekilde seyrelen ve boşalan yerlerin yakın bölgelerden gelen göçmenlerce doldurulmasıyla oluşan dalgalardır. Yayılma ve emme süreci: Göç olgusunda yayılma ve emme süreci birbirini destekler konumdadır ve bu süreçler birbiriyle el ele yürümektedirler. Yayılma ve emme sürecini benzer kılan temel nokta, ulaşılmak istenilen amaçtır. Yani yayılma ve emme süreçlerinde bir amaç birlikteliği vardır. Ravenstein’a göre göç, kendi başına amaç olamaz, bireyler sadece göç etmek istedikleri için yer değiştirmezler. Göçmenler için amaç, kentte gelişen ekonomik ve ticari faaliyetin getirisinden pay almaktır. Kentin getirisinden pay alma isteği ya da daha iyi yaşama arzusu, yayılma sürecini desteklemektedir. Yeni ve hızlı bir şekilde gelişmekte olan sanayinin ihtiyaç duyduğu işgücü göçle karşılanmakta ve böylece gelen göç, kentsel sanayi merkezlerince emilmektedir.

Yanıt Açıklaması: Şehirlerin bilgi, güç, zenginlik ve kontrol gibi tüm kaynakların toplanma merkezi olmaları onların en önemli ortak yapısal özellikleridir. Devlet, din, uygarlık, aile ve ülke kavramları şehir kavramı ile iç içedir.

Yanıt Açıklaması: Dünya son otuz yıl içinde güç ilişkilerinde önemli bir değişime sahne oldu. Birikim stratejileri içinde devletin oynadığı rol sınırlanırken, piyasa mekanizması belirleyicilik kazandı. Bu değişimler sermayenin çeşitli kesimlerinin yararına sonuçlar doğururken, çalışan sınıflar önemli kayıplara uğradılar. Kentler bu değişim sürecinde dışarıda kalmak bir yana, en çok etkilenen mekânsal birimler oldular. Ulus-devlet şemsiyesi altında, kolektif tüketimin örgütlendiği mekânlar olan kentler, son dönemde, sermayeyi kendi mekânlarına çekebilmek için yarışan birimler haline gelmeye başladılar. Yerel yönetimler açısından bunun sonucu çalışan sınıfları desteklemeye yönelik alanlardan çekilmek ve sermayeyi desteklemeye yönelik alanlara öncelik vermek oldu. Böylece kentler açısından ortaya birbirinden oldukça farklı iki dönem çıktı. Yerel yönetimlerin ideolojileri ve uygulamaları da bu iki dönem arasında önemli farklılıklar göstermiştir. Yukarıda detaylı olarak tartıştığımız gibi, refah devleti döneminin yerel yönetimleri kolektif tüketim araçlarını sağlamakla görevli birimler olarak karşımıza çıkarken, izleyen dönemin yerel yönetimleri daha çok sermayeyi ve onun taleplerini desteklemeye yönelmişlerdir.

Yanıt Açıklaması: Yoksulluğun tanımı mutlak yoksulluk, göreli yoksulluk, insani yoksulluk ve toplumsal dışlanma kavramları etrafında tanımlanabilmektedir. Doğru yanıt A seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Sharon Zukin’in karşılaştırmalı olarak incelediği iki küresel kent New York ve Londra’dır. 1980’lerde söz konusu iki kentin merkezlerinin yeniden gelişimini sağlamak ve küresel finans merkezi olma özelliklerini sağlamlaştırmak için devlet tarafından sübvanse edilen büyük-projeler oluşturulmuştur.

Yanıt Açıklaması: Ernest Burgess, Şehrin Büyümesi: Araştırmaya Giriş (2015) çalışmasında kentin yayılma süreçlerini analiz eder ve daha da önemlisi bir kentin büyümesine yönelik yapılacak çalışmalar için araştırma yöntemleri ve bakış açıları ortaya koyar. İlk olarak kentin genişlemesini yayılma, ardıllık ve yoğunlaşma üzerinden tanımlar. Doğru cevap C'dir.

Yanıt Açıklaması: Alcock’a göre, sınıf-altını ortaya çıkaran dört temel neden: • İşsizlikteki artış, • Sınıf bölünmelerinin artması, • Yükselen yaşam standartlarından yoksulla rın dışlanması, • Başkalarını düşünmekten kendi çıkarlarını düşünmeye doğru tutum değişikliğidir. Doğru yanıt E seçeneğidir.