Kent Sosyolojisi

Yanıt Açıklaması: Kadılar Osmanlı şehirlerinde sadece hukuki işlere bakmazlar, şehrin gündelik yaşamını ve altyapısını takip ederler, kurumların ve iktisadi hayatın (iaşe) adaletle, güvenle ve süreklilik çerçevesinde bir verimlilikle çalışmasını sağlar, şehri idare ederlerdi. Kadılar devletin şehirdeki görevlisi ve şehrin devlet nezdindeki temsilcisiydiler. Kaza yani şehir kelimesinin kadılıktan kalma bir kullanım olduğunu akılda tutarak bu kazalara ait bugün elimizde Şeriyye Sicilleri denilen ve kadıların tuttuğu yirmi binden fazla defter bulunmaktadır.

Yanıt Açıklaması: Getto denilen sadece bir grubun yaşadığı bölgeler Osmanlı kentlerinde yoktur. Avrupa şehirlerinin pek çoğunda örneğin Yahudiler’in yaşadığı “getto” bölgeleri vardır. Doğru cevap D'dir.

Yanıt Açıklaması: 1973 yılında İstanbul’da birinci boğaz köprüsü ulaşıma açılmıştır. Boğaz Köprüsü ve otoyollar ile İstanbul’un Anadolu ve Avrupa yakası arasında ve yol güzergâhında gidiş ve gelişi kolaylaştırmıştır. Bu yol sistemi aynı zamanda özel araçla yolculuk etmeyi teşvik etmiş ve işyeri ile konut arasındaki ilişkinin özel arabaya bağımlı bir şekilde oluşmasına neden olmuştur. Ayrıca bu yol sistemi, köprü üzerindeki araç trafiğinin kısa bir süre içinde büyük yoğunluk kazanmasına yol açmıştır. Bu nedenle, fazla uzun olmayan bir zaman içerisinde ikinci bir köprünün yapılmasına ihtiyaç duyulmuştur.

Yanıt Açıklaması: Mekânı toplumsal bir ürün olarak gören kuramcı Henry Lefebre’dir.

Yanıt Açıklaması: Kentsel dönüşüm 2005 yılı itibariyle Türkiye metropollerinin eski merkezi alanları ile gecekondu alanlarında arsa üreterek yapılaşmaya gitmek gibi bir rasyoneli izlemiştir. Örneğin İstanbul’da Beyoğlu-Tarlabaşı bölgesi; Fatih-Sulukule bölgeleri; Maltepe

Yanıt Açıklaması: 1950’deki iktidar değişikliğinin ardından Marshall Planı kapsamında çok sayıda traktörün tarıma girmesiyle başlayan mekanizasyon süreci Türkiye’de iktisadi ve toplumsal açıdan yapısal kabul edilebilecek değişimlere yol açmıştır.

Yanıt Açıklaması: Erken dönem kentsel dönüşüm, yaşanan sefaletin ve çevresel düzenlemelerin ilacı olarak görülmüştür. Bu uygulamalar sağlık tedbirleriyle de eşgüdümlü olarak uygulanmıştır. Doğru yanıt A seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: 1980 sonrasında dünyada ve Türkiye’de değişen yerel yönetim uygulamalarının anahtar kavramı “yönetişim” dir. Yönetişim kavramı yerel yönetim sürecinde devletin yanı sıra piyasa ve sivil toplumun yer aldığının bir ifadesidir. Doğru cevap B seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Çağlar Keyder’in İstanbul’u Nasıl Satmalı? makalesi ile birlikte Türkiye’de de küresel kent konusu kent sosyolojisinin önemli bir konusu haline gelmiştir.

Yanıt Açıklaması: Ravenstein bu çalışmayla William Farr’ın göç hakkındaki düşüncelerini yanlışlamaya yönelmiştir. Farr, “göçün, hiçbir kesin kanuna bağlı olmaksızın yürüdüğü” (aktaran Corbett, 2005) fikrini savunmaktadır.

Yanıt Açıklaması: 1980 sonrasında Türkiye’nin yerleşim yapısında görülen temel değişimler; İstanbul’un önem kazanması, kıyılaşma süreci ve Anadolu kentlerinde üretimin dış pazara açılmasıdır.

Yanıt Açıklaması: Kethüdalar esnaf örgütlerini idare ederlerdi. Subaşı ve benzeri statüdeki görevliler asayişi, eminler-muhtesipler iktisadi-mali işleri, imamlar ve diğer din görevlileri mahalleleri ve cemaatleri, mütevelliler vakıfları sevk ve idare ederlerdi.

Yanıt Açıklaması: Türkiye'de erken Cumhuriyet döneminde, Cumhuriyetin benimsediği dünya görüşünden kaynaklanan iki ilke “halkçılık” ve “pozitivist bilimcilik” yaklaşımlarını temel almıştır. Halkçılık anlayışından hareketle ise, siyasi açıdan köylü kitlelerinin desteğini sağlamaya yönelik radikal bir hamle olarak 1925’te Osmanlı geleneksel toprak vergisi olan aşar vergisi kaldırılmıştır.

Yanıt Açıklaması: Kentsel gelişim süreci, siyasal, ekonomik ve toplumsal ilişkiler açısından mekânsal örgütlenme, kurumsal örgütlenmeler, planlama, yasal düzenlemeler, konut ve ulaşım alanlarında ele alınmaktadır. Bu dönemler şunlardır: Erken Cumhuriyet Dönemi: 1923-1950 Göç ve Hızlı Kentleşme Dönemi: 1950-1960 Planlı Kalkınma Dönemi: 1960-1980 Neoliberal Kentleşme Dönemi: 1980-2000

Yanıt Açıklaması: Erken Cumhuriyet döneminde izlenen tarım politikalarının amaç ve ilkelerini belirleyen etkenler üç grupta toplanabilir. Bu ilkelerden birincisi Cumhuriyetin benimsediği dünya görüşünden, ikincisi 1929 yılında yaşanan Büyük Dünya Ekonomik Bunalımı sebebiyle Türkiye’nin değiştirmek zorunda kaldığı kalkınma stratejisinden; üçüncüsü ise, Türkiye’de tarım kesiminin yapısından kaynaklanan amaç ve ilkelerden oluşmuştur. Doğru yanıt C seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Cevap A

Yanıt Açıklaması: Bir külliye, içerisinde ibadethaneler, eğitim kurumları, yeme-içme alanları, sağlık birimleri, misafirhaneler, hamamlar, çarşılar, su kaynakları ve mezarlıklar gibi pek çok sosyal donatı alanının bir araya geldiği yerleşim birimidir. Doğru cevap B'dir.

Yanıt Açıklaması: Subaşı ve benzeri statüdeki görevliler asayişi, eminler muhtesipler iktisadi-mali işleri, kethüdalar esnaf örgütlerini, imamlar ve diğer din görevlileri mahalleleri ve cemaatleri, mütevelliler vakıfları sevk ve idare ederlerdi. Ancak tüm bu idari görevlerin ve yürütmenin denetleyicisi ve herhangi bir anlaşmazlıkta karar merci kadı ve mahkemesiydi.

Yanıt Açıklaması: 19. yy.da bugünkü belediye anlayışının ilk örneği İngiltere’de 1835 yılında bir yasayla kurulduğunda, seçme ve seçilme hakkı sadece mal sahipleriyle sınırlanmıştır. Mal sahibi olmayanların seçilmesinde ancak 1894 yılında olanak verilmiştir. Doğru cevap B'dir.

Yanıt Açıklaması: 1960-1980 dönemi Türkiye tarımında küçük meta üreticiliğinin egemenliğini pekiştirdiği dönem olmuştur. 1963 yılında planlı ekonomiye yeniden geçişle birlikte tarımda “devlet desteğinde modernizasyon” diye ifade edilebilecek birim alana verimi artırmaya dönük tarımsal politikalar uygulanmaya başlanmıştır.