Kent Sosyolojisi

Yanıt Açıklaması: Tahrir defterleri bizlere o şehrin nüfus yapısı (hane sayısı, etnik-dini durum, cinsiyet gibi), topografik/yerleşim durumu (mahalle-köy sayıları ve büyüklükleri, mimari eserler), sosyal yapısı (kişilerin unvanları-sıfatları), iktisadi durumu (toprak tasarruf türleri, vergi çeşit ve miktarları, ürün/ üretim çeşit ve miktarları, meslekler, servet dağılımı) gibi konular hakkında bilgiler verir.

Yanıt Açıklaması: Nüfus büyüklüklerine göre sınıflamaya tabi tutulduklarında Osmanlı şehirleri, 15.000 nüfustan küçük, 15.000-80.000 ve 80.000 üstü nüfusa sahip şehirler olarak tasnif edilebilir.

Yanıt Açıklaması: İthal ikameci politikaların uygulandığı 1960-1970 arası dönemde gecekondu kentsel ekonomi için hem ucuz işgücü hem de bir iç pazar olarak değerlendirilmiş bu görüşe paralel biçimde 1966 yılında çıkarılan 775 sayılı yasa ile gecekondular resmi olarak da yasallaşmıştır.

Yanıt Açıklaması: Ankara, 13 Ekim 1923 tarihinde Türkiye Cumhuriyeti’nin başkenti ilan edilmiştir.

Yanıt Açıklaması: Osmanlı insanının, şehirleri fethettikten sonra bu şehirlerde yaptıkları imar faaliyetlerini anlatan "Aşıkpaşazade" 15. yüzyılda yayınlanmış bir eserdir.

Yanıt Açıklaması: Chicago okulunun temel kaygısı, modernleşme deneyiminin neden olduğu bütünleşme, yabancılaşma gibi sorunlara çözüm üretmektir.

Yanıt Açıklaması: Küresel kent kavramının uzun tarihi bir geçmi- şe sahip olmasına rağmen, kent çalışmalarında esas kavram olarak dikkate alınması 1980’lerin başında sürekli krizleri teşvik eden küresel kapitalizmin ye- niden yapılanmasını anlama ve yorumlama girişim- lerinin bulunduğu bağlamda gerçekleşmiştir. Bu tartışmalara birçok akademiysen katılmıştır ancak John Friedmann ve Saskie Sassen bu tartışmalar- da daha etkili olmuştur. Bu kuramcıların çalışma- ları küreselleşme ve küresel kent kavramı için temel referans haline gelmiştir (Brenner ve Keil, 2006:9).

Yanıt Açıklaması: Dünya/küresel kent meselesi Türkiye’de 1990’lı yıllardan sonra tartışılmaya başlanmıştır. Çağlar Keyder’in 1992 tarihli "İstanbul’u Nasıl Satmalı?" makalesi ile birlikte Türkiye’de de küresel kent konusu kent sosyolojisinin önemli bir konusu haline gelmiştir. Bu tarihten itibaren kentleşme konusunda çalışan birçok akademisyen İstanbul’un küresel kent olup olmadığı konusunda değerlendirmelerde bulunmuşlardır. Keyder söz konusu makalesinde küresel çağda artık ulusal ekonomilerin şehirleri değil, şehirlerin ulusal ekonomileri taşıdığı olgusuna vurgu yapmıştır. Dolayısıyla yeni küresel ekonomide Türkiye’nin kalkınmasının İstanbul’dan geçtiği ve İstanbul’da küreselleşme adına yapılacak yatırımların Türkiye’nin geleceğini de yakından ilgilendireceğini belirtmektedir.

Yanıt Açıklaması: Osmanlı şehir hayatının önemli bir kurumsal parçası da o şehirdeki entelektüel niteliğin ve faaliyetlerin artmasına yönelik kurumların kurulmasıdır. İznik şehrinin fethinden hemen sonra kurulan ilk Osmanlı medresesi (Orhaniye Medresesi, 1331) ve sonra Bursa, Edirne ve diğer fethedilen şehirlerde külliyeler içerisine dâhil edilen ilim mekânları bunun tarihsel örnekleridir. Şehirlerde çocuklara yönelik eğitim mektep ve ibadethanelerde yapılırken, daha ileri seviyedeki eğitimler medreselerde yapılmakta idi. Osmanlı coğrafyasının her yerine yayılmış olan medreseler kendi aralarında niteliksel olarak bir hiyerarşiye tabi tutulmakta, İstanbul’daki Süleymaniye, Fatih, Ayasofya medreseleri bu hiyerarşinin en tepesinde görülmekteydi. Doğru cevap E'dir.

Yanıt Açıklaması: Neil Smith (1996) ise soylulaştırmanın oluşum nedenlerini ve sonuçlarını şöyle açıklar: • Banliyöleşme ve rant farkının ortaya çıkması; • İleri kapitalist ülkelerdeki sanayisizleşme ve beyaz yakalı istihdamın büyümesi; • Mekânın merkezileşmesi ve aynı zamanda sermayenin merkezsizleşmesi. • Kâr oranlarının düşüşü ve sermayenin dön güsel hareketi. • Tüketim biçimlerindeki değişme ile demog rafik değişmeler soylulaştırmanın nedenleri ve sonuçlarıdır. Doğru yanıt E seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Gecekondular 1945–1950 döneminde fakirlik ve sefaletin yaşandığı dağınık baraka özelliği göstermektedir. Bu dönemde gecekondu kavramı yerine baraka kavramı kullanılmaktadır. Doğru cevap B'dir.

Yanıt Açıklaması: Göç olgusunda etkili olan temel bir nokta hareket olgusudur. Doğru cevap A'dır

Yanıt Açıklaması: Osmanlı kentlerinde işleyişi sağlayan esas kurumlar; vakıflar, tekkeler, medreseler ve loncalardır. Külliyeler ise, bir kurum değil, pek çok sosyal donatı alanının bir araya geldiği yerleşim birimidir. Doğru cevap C'dir.

Yanıt Açıklaması: 1930 yılında çıkarılan 1580 sayılı Belediyeler Yasasına göre nüfusu 2000’in üzerinde olan tüm kentlerde belediyeler kurulması zorunlu hale gelmiştir. Doğru cevap B seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Eski kent merkezlerinin özellikle yeni orta sınıf tarafından yeniden keşfedilmesi ve kent merkezinde yaşayan işçi sınıfı ile diğer kent yoksullarının yerinden edilmesi "soylulaştırma" olarak tanımlanmaktadır.

Yanıt Açıklaması: Hemşehri terimini gurbet terimiyle birlikte bir anlam kazanmaktadır, çünkü¨ köylerde herkes hemşehridir. Kişinin doğup yaşadığı yerde herkes hemşehri olduğu için hemşerilik köylerde işlevsizdir ve kentte yani gurbette anlam kazanır.

Yanıt Açıklaması: Güçler ayrılığı ya da kurumların birbirini denetlemesine benzer bir işbölümü vardı. Subaşı ve benzeri statüdeki görevliler asayişi, eminler-muhtesipler iktisadi-mali işleri, kethüdalar esnaf örgütlerini, imamlar ve diğer din görevlileri mahalleleri ve cemaatleri, mütevelliler vakıfları sevk ve idare ederlerdi.

Yanıt Açıklaması: 1966 yılında çıkarılan ‘Gecekondu Yasası’, gecekondu inşasının ticarileşmesine ve bir yatırım aracına dönüşmesine neden olmuştur. Doğru cevap D'dir.

Yanıt Açıklaması: Mutlak meka^n, kutsal meka^n, tarihsel meka^n,soyut meka^n, çelişkili ve diferansiyel meka^n olmak üzere tarihsel olarak beş meka^nsal dönemselleştirme yapar. Doğru cevap D'dir.

Yanıt Açıklaması: Coğrafi özellikler,  Lewis'in  “La Vida” (İşte Hayat), “Sançez’in Çocukları” ve “Beş Aile” adlı çalışmalarında yoksulluk kültürünün özelliklerini açıkladığı alt kategorilerden biri değildir. Doğru cevap A'dır.