Kent Sosyolojisi

Yanıt Açıklaması: 1945’li yıllardan 1950 yılına kadar önemli bir sorun, sosyal afet olarak kabul edilen gecekondular, Türkiye’de siyasi ve ekonomik gelişmelere paralel olarak “zik zak” politikasının hedefi haline gelmiştir. Doğru yanıt A'dır.

Yanıt Açıklaması: Osmanlı idari bölümlenmesinde hangi idareciler esnaf örgütlerini kethüdalar sevk ve idare ederlerdi. Doğru cevap C'dir.

Yanıt Açıklaması: Gecekondu yıkımları, enformel sektöre yönelik yasaklama ve sınırlamalar 1950 ve 1960’lı yılların yaygın uygulamalarıydı.

Yanıt Açıklaması: Fuat Ercan (1996) küresel kentlerin gelişimini emek-sermaye ilişkisi çerçevesinde analiz ederek, küresel kentlerin oluşumunda özellikle sermaye birikiminin belirleyici rol oynadığını vurgulamaktadır.

Yanıt Açıklaması: Sınıf merkezli paradigma bireylerin yerine sınıfları ve sınıflar arası mücadeleyi koyarak devleti ve devletin işlevlerini anlamayı hedefler. Doğru yanıt D'dir.

Yanıt Açıklaması: Şenlendirme; Şehirlerin imarı, ihyası, âbat edilmesi, nüfuslandırılması, huzur ve güvenliğinin temini ve iaşesinin (gıda) temini gibi şehircilik ve şehirleşme faaliyetlerine denir. Doğru cevap A'dır.

Yanıt Açıklaması: Subaşı ve benzeri statüdeki görevliler asayişi, eminler muhtesipler iktisadi-mali işleri, kethüdalar esnaf örgütlerini, imamlar ve diğer din görevlileri mahalleleri ve cemaatleri, mütevelliler vakıfları sevk ve idare ederlerdi. Ancak tüm bu idari görevlerin ve yürütmenin denetleyicisi ve herhangi bir anlaşmazlıkta karar merci kadı ve mahkemesiydi.

Yanıt Açıklaması: Dünya kenti kavramı kendine atfedilen bir zamansızlık içerirken, küresel kent kavramı belirli bir sosyo-meka^nsal tarihsel döneme işaret etmektedir. Sassen’e göre küresel kentlerin ayırıcı anahtar özelliği, küresel kentlerin küresel ekonomik sistemin üretimini sağlamasıdır. Vurgulamak gerekirse Sassen’in küresel kent analizinde küreselleşme ve küresel kapitalist ekonomi önemli bir yere sahiptir.

Yanıt Açıklaması: Sanayi devrimiyle birlikte kırsaldan kentsele nüfus akışı başlamıştır. Bu dönemin önemli özelliklerinden biri ölüm oranlarının düşmesi ve göç oranlarının artmasıdır. Doğru yanıt B'dir.

Yanıt Açıklaması: Cevap A

Yanıt Açıklaması: Nüfus büyüklüklerine göre sınıflamaya tabi tutulduklarında Osmanlı şehirleri, 15.000 nüfustan küçük, 15.000-80.000 ve 80.000 üstü nüfusa sahip şehirler olarak tasnif edilebilir. Bu açıdan bakıldığında, 1700’lü yıllar esas alınırsa, ticaret ağları üzerinde bulunan Sofya, Ankara, Erzurum gibi şehirler ile şehzade şehirleri olarak bilinen Manisa, Amasya ve Trabzon 15.000’in altında nüfusa sahip şehirlerdir. Liman şehirleri olan Selânik ve İzmir ile Osmanlıların eski başkentleri olan Bursa ve Edirne gibi şehirler ise 15.000’den fazla ama 50.000’den az nüfusa maliktir. 80.000-100.000 nüfustan fazla büyüklüğe sahip şehirler ise Emevî, Abbasî, Selçuklu, Eyyübî, Fatımî ve Memlukler gibi büyük devlet yapılarına payitahtlık (başkentlik) yapan Şam, Kahire, Bağdat ve büyük ticaret şehri Halep’tir. Özellikle liman şehirleri 1700’lü yıllardan sonra daha hızlı büyümüşlerse de Anadolu ve Rumeli coğrafyasında 100.000’i aşan bir şehir vücuda gelmemiştir. Bu açıdan İstanbul tektir.

Yanıt Açıklaması: 1950’li yıllarda başlayan kırdan kente doğru yaşanan yoğun göçle birlikte Türkiye’de büyük bir nüfus hareketliliği ortaya çıkmıştır. Bu dönemde nüfusun artmakta olduğunu ve büyük bir bölümünün, Doğu Marmara’ya, Orta Ege’ye, Çukurova’ya ve Ankara’ya doğru çekildiği belirtilmektedir.

Yanıt Açıklaması: 1960’lı yılların ikinci yarısından itibaren siyasal alanda göçmen kesime ve gecekondulara yönelik tavır değişmeye başlamıştır.

Yanıt Açıklaması: Bu dönemde, kentsel solculuk ve popülizmin temsilcisi belediye başkanlarının tek mücadele alanı belediye meclisleriyle değildir. Daha şiddetli bir çatışma, bu dönem boyunca kısa aralıklar hariç, sağ partilerce kontrol edilen merkezi yönetimle yaşanmıştır. Ortaya çıkan ideolojik ayrışmanın da etkisiyle, başta büyük kent belediyeleri olmak üzere, belediyeler merkezi yönetimin boyunduruğundan kurtulmanın mücadelesine girişmişlerdir. Yerel yönetimlerin özerkliğine yönelik mücadelelerde belediyeler merkezi yönetimden daha çok mali ve idari özerklik talep ederlerken, diğer yandan kendi kaynaklarını yaratma çabasına yönelmişlerdir. Merkezi yönetimin yarattığı kısıtlama ve engellemelere karşın, bu dönemin belediyeleri daha önce merkezi yönetimin alanı olarak bilinen bir dizi alana da girmeye başladılar. Toplu konut projeleri, sağlık ve eğitim projeleri, metro gibi toplu taşım projeleri, temel tüketim maddelerinin üretimi benzeri projeler, dönemin sol eğilimli belediyelerince gündeme getirilmiş, bunlardan bir kısmı proje olarak kalırken, daha sonraki dönemlere de model oluşturacak bir dizi proje tüm kaynak zorluklarına karşın başlatılıp uygulamaya sokulmuştur.

Yanıt Açıklaması: Erken Cumhuriyet Döneminde yönetim ve kamu binalarının inşasına öncelik verilmiştir. Doğru yanıt A’dır.

Yanıt Açıklaması: Asian Development Bank, savunmasızlığı beş alt kategoride incelemektedir: • Çevresel riskler: Kuraklık, sel ya da haşereler; • Piyasa Riskleri: Fiyat dalgalanması, ücret değişkenliği ve işsizlik; • Siyasi Riskler: Sübvansiyon veya fiyatlardaki değişiklikler, gelir transferleri ve iç kargaşa; • Toplumsal riskler: Topluluk desteği ve yetkilerindeki azalma; • Sağlık riskleri: Hastalıklar nedeniyle çalışamaz duruma gelmek. Doğru cevap D'dir.

Yanıt Açıklaması: 1950–1960 yılları arasında mahalleleşme ve yerleşme dönemi başlamıştır. Bu dönemde barakaların bulunduğu yerlere alt yapı hizmetleri götürülmeye başladı.

Yanıt Açıklaması: Ankara’da ilk gecekondular Kale bölgesinde ortaya çıkmıştır.

Yanıt Açıklaması: Çeşitli dönemlerde isim ve kapsamları değişmekle birlikte genel olarak Osmanlı idari bölümlemesi eyalet, sancak, kaza, nahiye ve köylerden oluşmaktadır.

Yanıt Açıklaması: 1970'lerde Merkezdeki diğer gecekondular sahiplerinin kent çeperlerindeki küçük apartmanlara taşınmasıyla boşalmaya başladı. Artık ikinci kuşağa geçmiş olan gecekondular, sahipleri tarafından yeni göç edenlere kiraya verilmeye başladı. Böylece Türkiye’de ilk kez kent alanında yaygın geçiş ve çöküntü bölgeleri oluştu. Doğru yanıt A'dır.