Kent Sosyolojisi

Yanıt Açıklaması: Alcock’a göre, sınıf-altını ortaya çıkaran dört temel neden: • İşsizlikteki artış, • Sınıf bölünmelerinin artması, • Yükselen yaşam standartlarından yoksulların dışlanması, • Başkalarını düşünmekten kendi çıkarlarını düşünmeye doğru tutum değişikliğidir. Toplumsal ve Psikolojik Özellikler: • İnsanı, eğlenceyi, müziği, beraber olmayı, kaynaşmayı seven bir topluluk; • Çok kalabalık yerlerde yaşamak; kalabalık gruplar halinde yaşamak ve gezmek; • Birey gizliliğinin ortadan kalkması; • Alkolik oranının yüksek olması; • Kavgaların sık sık korkunç şekillere dönüştürülmesi; • Her türlü psiko-patolojinin hoşgörülmesi; • Erkeğin üstünlüğüne inanmak;

Yanıt Açıklaması: Hall dünya kentlerini birincil olarak, uluslararası konulara ilişkin (ulusal çıkarlar doğrultusunda) işletme ve yönetim direktiflerinin verildiği ulusal merkezler olarak tasavvur etmiştir. Yukarıda bahsedildiği gibi Hall’ın dünya kenti kavrayışı, kentlerin birincil olarak ulus-devlet kent sistemleri içinde işleyen merkezler olduğu görüşünü savunan dönemin ürünüdür.

Yanıt Açıklaması: 20. yüzyıl sonlarına kadar kent çalışmalarında baskın olan Anglo-Amerikan yaklaşım, kentleri, ulus-devlet merkezli ve ulus-devlet sınırlı biçimde ele almıştır. Bu yaklaşıma göre kentler, ulusal ekonomik sistemler içine sıkı bir şekilde eklemlenmiş ve ulus-devletin politik gücüne boyun eğen yapılardır. Peter Hall’da, her ne kadar dünya kenti kavramını kullanmış olsa da, bu yaklaşımı benimseyen kuramcılardan biridir.

Yanıt Açıklaması: Nüfus yoğun (nüfusun temel karakteristik özelliği, kayda değer bir zenginler topluluğunu bünyesinde barındırmasıdır. Dolayısıyla, bu nüfus dünyadaki lüks tüketim kültürüne ve bu tüketim kültürünün yeniden üretilmesine ev sahipliği yapar). b. Merkezileşmiş politik güç (büyük hükümet kuruluşları, uluslararası nitelikli ve hükümetler arası organizasyonlara ev sahipliği yapar). c. Ticaret (hükümetlerle iş yapan birçok şirket, büyük ticari organizasyon, ticaret birlikleri, işveren federasyonları ve endüstri ile ilgili büro merkezlerine ev sahipliği yapar). d. Finans (merkez bankaları ve diğer büyük bankaların merkezleri, büyük sigorta şirketlerinin ofislerine ev sahipliği yapar). e. Taşımacılık (büyük limanları bünyesinde barındıran ve bu limanlarda ürünlerin toplandığı ve bütün dünyaya yeniden dağıtıldığı ihracat alanlarıdır). f. Hizmet (dünyadaki büyük hastaneler, eğitim kuruluşları, bilim ve teknoloji merkezleri, kültür ve sanat faaliyetleri, büyük kütüphane ve müzeler, ulaşım ve haberleşme ağlarının merkezleri bu kentlerde yoğunlaşmıştır).

Yanıt Açıklaması: Gelişmiş ülkelerin İkinci Dünya Savaşı sonrası yerel yönetim deneyimine ilişkin iki ana dönem tespit edilmektedir. Birinci dönem refah devleti ile özdeşleşen Keynesçi dönemdir. İkinci dönem, piyasa mekanizmalarının ön plana çıkarıldığı ve Yeni-Sağ ve neo-liberal projelerin başat hale geldiği Keynesçilik sonrası dönemi açıklamayı hedeflemektedir. Doğru cevap B'dir.

Yanıt Açıklaması: Postmodern kentsel kuramı, Henri Lefebvre’in kentsel kuramına, daha da önemlisi onun mekânın üretimi konusunda geliştirdiği fikirlere dayanır.

Yanıt Açıklaması: Weber’in yaklaşımında Ortaçağ’ın ideal Batı kentleri, bireycilik, vatandaşlık, yurttaş girişimciler, özerk yönetim, yasa, ussallık gibi özellikleriyle tarihsel olarak önemli kırılma yerleridir. Doğru cevap D'dir.

Yanıt Açıklaması: Çoğulcu paradigmanın güç alanı, bireyler ve birey temelli grupların siyasal davranışları ve bu davranışların devletin karar verme süreçleri üzerindeki etkisidir. Modern toplumlar her biri kendine özgü güç ilişkileri ile nitelenen çok sayıda alandan oluşur. Çoğulcu yaklaşımın temel varsayımı gücün toplumsal gruplar ve kurumlar arasında dengeli dağıldığıdır. Birey temelli grupların ön plana çıktığı kentsel ortamda, devlet kendi başına bir güç ya da karar verici olmaktan çok, farklı gruplar arasındaki tartışma ve pazarlıklarda hakem konumundadır.

Yanıt Açıklaması: Yeni kentsel yoksulluk, sosyal yardımlar harcamalarının kısıldığı, istihdamın düzensiz olduğu ve bu sürece bağlı olarak taşeronlaşmanın arttığı, çalışma koşullarının daha kötü denetimsiz hale geldiği, işçilerin sendikalaşma oranının iyice düştüğü ve taşeron düzenlemelerle kayıtdışı sektörden büyük şirketlere değer transferinin gerçekleştiği, Castells ve Henderson’un kavramsallaştırmasıyla “işgücünün aşırı sömürüsünün” ortaya çıktığı yeni bir dönemi anlatır. Doğru yanıt C seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Amerika’daki sınıf-altı sorununu 1960’larda oluşturulan ve 1970’lerde genişletilen refah politikalarının yan ürünü olarak gören ve çözümün, sosyal programları ortadan kaldırarak yoksulların çalışmaya başlamaları ve sorumluluk almaları olduğunu ifade eden Charles Murray’dir.

Yanıt Açıklaması: Dünya kenti (The World City) kavramını ilk olarak İskoçyalı kent çalışmacısı Patrick Geddes Cities in Evolution (Evrim içinde Kentler) (1915) isimli kitabında dönemin büyük metropoliten alanlarını tanımlamak için kullanmış ve dünya kentlerinin merkezi ekonomik fonksiyonları üzerinde durmuştur (Hall, 1966:7). Fakat günümüzdeki anlamıyla kavramın kullanımı ünlü plancı Peter Hall’ın 1966’da yayımlanan The World Cities (Dünya Kentleri) kitabında yer almıştır.

Yanıt Açıklaması: Kent sosyolojisinde, insan ekolojisi ve kentsel ekonomi politik, birbiriyle yarışan iki paradigmadır. İnsan ekolojisi, sosyo-meka^nsal süreçlerin belirleyici olduğunu açıklayan bir yaklaşımın ötesine geçmez iken; ekonomi politik paradigması sınıf ve sermayenin rolünü kentsel analize da^hil eder.

Yanıt Açıklaması: Kentlerin biçimlenmesinde siyaset ve ekonominin etkileşimini tartışan ve kenti “seçkinler tarafından kontrol edilen büyüme makineleri” olarak tanımlayan düşünürler John Logan ve Harvey Molotch’dır.

Yanıt Açıklaması: Küresel kent kavramının uzun tarihi bir geçmişe sahip olmasına rağmen, kent çalışmalarında esas kavram olarak dikkate alınması 1980’lerin başında sürekli krizleri teşvik eden küresel kapitalizmin yeniden yapılanmasını anlama ve yorumlama girişimlerinin bulunduğu bağlamda gerçekleşmiştir. Bu tartışmalara birçok akademiysen katılmıştır ancak John Friedmann ve Saskie Sassen bu tartışmalarda daha etkili olmuştur. Bu kuramcıların çalışmaları küreselleşme ve küresel kent kavramı için temel referans haline gelmiştir (Brenner ve Keil, 2006:9).

Yanıt Açıklaması: Yoksulluğu ölçmenin en temel amaçlarından bir tanesi yoksul kişiyi tanımlayabilmek ve böylece hedefe uygun müdahaleler geliştirebilmektir. Ayrıca, yoksul insanları gündemde tutmak, yoksullara yönelik projeleri yürütmek, değerlendirmek, politik müdahalelerde bulunmak ve hedefi yoksul insanlara yardım etmek olan kurumların etkinliğini arttırmak yoksulluğun ölçümünün nedenleri arasındadır. Doğru yanıt D seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Polis (Antik Yunan şehir devleti), özünde bir kentin egemenlik alanıyla tanımlanan bir yönetim şeklidir.

Yanıt Açıklaması: Sermaye, meta ve enformasyon akışının yerel, ulusal ve bölgesel mekânsal sınırların ötesine geçerek, dünya düzeyinde işlemesini ifade eden kavram küreselleşmedir.

Yanıt Açıklaması: Sınıf merkezli paradigma çerçevesinde geliştirilen yerel yönetim/devlet kuramları “çoğulcu” ve “yönetimci” kuramların bir eleştirisi olarak ortaya çıkmıştır. Eleştirilerin merkezinde, yerel yönetimlere ilişkin süreçlerin açıklanmasında sınıf boyutunun bu yaklaşımlarca ihmal edilmesi vardır. Bu ihmalin bir sonucu olarak, her iki yaklaşımda da, daha makro süreçlerin, örneğin ekonomik ilişkilerin ve buna bağlı olarak sınıf çelişkilerinin yerel yönetim politikaları açısından önemi görmezden gelinmiştir. Sınıf merkezli paradigma çerçevesinde yerel yönetim sorununu sermaye birikim süreçleri ve sınıf ilişkileriyle ilişkilendiren araççı ve yapısalcı olmak üzere iki yaklaşımdan söz edilebilir.

Yanıt Açıklaması: Kentleşme süreçlerini temelde avcılık ve toplayıcılık yolunu izleyerek gıda üretimi ve yerleşik gruplara dayalı toplumdan; ticaret ve zanaat üretimine dayalı topluma geçiş olarak açıklamaktadır. Childe’ye göre kentleşme; emeğin uzmanlaşması, toplumsal görevlerin karşılıklı bağımlılığının artması ve farklı işlevlerin ayrışması aracılığıyla gelişen bir sürecin sonunda gerçekleşmiştir.

Yanıt Açıklaması: Türkiye’nin ilk göç deneyimi iç göçlerdir. Ülkemizdeki iç göç olgusunu anlayabilmek için, Türkiye’nin geçirmiş olduğu değişim dinamiklerine bakmak gerekmektedir. Cumhuriyetin kuruluş döneminden sonra ülkenin yaşadığı ilk köklü değişim 1950’li yıllarda yaşanmıştır. Bu dönemde ülke hem ekonomik olarak hem de politik olarak ciddi bir değişim dönemine girmiştir. Türkiye’nin bu dönemde batı ülkeleriyle ve özellikle de ABD ile sıkı ilişkileri vardır, ülke NATO içerisinde yer almaya hazırlanmakta ve ekonomik olarak dünya sistemine eklemlenmeye çalışmaktadır. Doğru cevap B'dir.