Kent Sosyolojisi

Yanıt Açıklaması: Şehircilik ve Çevre Bakanlığı’nın kurulması ve dönüşüm projelerinin merkezi olarak belirlenmesi konusu ile piyasa aktörleri arasında bir çelişki değil, uyum süreci yaşanmaktadır. Gerek kamu gerekse piyasa aktörleri, serbest piyasa ve kentsel rantları arttırma yönündeki genel politikaları izlemektedir.

Yanıt Açıklaması: Gordon Childe kentsel devrimi belli başlı özellikler çerçevesinde açıklamıştır. Bunlardan bazıları aşağıdaki gibidir: 1. Artan nüfus büyüklüğü ve yoğunluğu. 2. Emeğin uzmanlaşması, yani zanaatkâr, tüccar, din adamı gibi uzmanlaşmanın artması. 3. Yazının icadı. 4. Diğer merkezler ile uzun mesafeli ticaretin mevcut olması.

Yanıt Açıklaması: İkinci Dünya Savaşı’nın sonundan 1970’lerin sonuna kadar olan dönem Keynesçi dönem olarak tanımlanırken, 1980’lerden bugüne kadar olan dönem ise Keynesçilik sonrası ya da neo-liberal dönem olarak adlandırılır.

Yanıt Açıklaması: Kat mülkiyeti, tek parsel üzerinde birden fazla kişinin bir araya gelerek gerçekleştirdikleri apartmanlarda, bir kat sahibi olmaları anlamına gelmektedir (Tekeli 1998:14). Doğru cevap C'dir.

Yanıt Açıklaması: Yerelleşme merkezileşme dinamikleri açısından dikkat çekici bir başka gelişme 6360 sayılı Yasa ile yapılan düzenlemeler sonrası yerel yönetimler alanında ortaya çıkan yeni durumdur. 2012 yılında yürürlüğe giren bu yasa ile 2014 Yerel Seçimlerinden itibaren geçerli olmak üzere, büyükşehir sayısı 16’dan 30’a yükseltilmiştir. Yasa gereği büyükşehir sınırı il sınırı haline getirilmiş ve bu illerde İl Özel İdareleri kaldırılmıştır. Aynı çerçevede, bu 30 büyükşehirde tüm köy tüzel kişilikleri vasıflarını yitirip, mahalleye dönüşmüştür. Ayrıca birçok belediye de nüfusları nedeniyle statüsünü yitirmiş ve mahalleye dönüşmüştür.

Yanıt Açıklaması: Cevap A

Yanıt Açıklaması: Kenti ekonomik ve siyasal olarak çözümleyen Weber, ekonomik ölçütlere göre “tüketici”, “üretici” ve “ticaretle uğraşan”, siyasal ölçütlere göre ise “aristokrat kent” ve “halk tabakasına ait kent” ayrımı yapmıştır.

Yanıt Açıklaması: Childe’ye göre kentleşme; emeğin uzmanlaşması, toplumsal görevlerin karşılıklı bağımlılığının artması ve farklı işlevlerin ayrışması aracılığıyla gelişen bir sürecin sonunda gerçekleşmiştir. Doğru yanıt D'dir.

Yanıt Açıklaması: Bağımlılık kuramlarına göre çevre ülkeler sömürgecilik dönemine benzer biçimde bugünde merkez ülkeleri ile bir bağımlılık ilişkisi içerisindedir. Bu sebeple çevre ülkeler hiçbir zaman Batı ülkeleri gibi sanayileşme ve kentleşme deneyimleri yaşayamayacaklardır. Çevre ülkelerinin yaşadığı kentleşme deneyimi Batı ülkelerine karşı sahip oldukları dezavantajlı bir durumun sonucu olduğu için bu merkez çevre ilişkisi değişmediği sürece gecekondularda kent yoksulları yaşamaya devam edecektir.

Yanıt Açıklaması: Medreselerin dışında ilmî, entelektüel uğraşıların başka bir yönü yani sanat ve manevi/irfânî boyuttaki eğitim ile uğraşan kurumlar vardır ki bunların Osmanlı şehirlerindeki mekânı tekkelerdir. Sanat merkezleri: İbadet ve barınma yerinin ötesinde üçüncü bir işlev olarak tekkeler, şehirlerin sanat merkezleridir. Osmanlı el sanatlarının ve musikisinin icra yerleri çoğu zaman tekkeler olmuştur. Bu açıdan bir şehri şehir yapan, köyden kırsaldan ayıran unsurlardan biri olarak “gelişmiş sanat faaliyetleri” esas alınacaksa bunu Osmanlı şehirlerinde takip etmenin mekânı özellikle tekkelerdir. Tekkeler, şeyhin ve ailesinin haremliği, dervişlerin selamlığı, yeme içme için taamlık ve ibadet-zikr için çilehane, semahane, pişkadem ve dedegan, türbeler ve hazire/mezarlık gibi kısımlardan oluşmaktaydı. İbadet ve zikirden başka tezhip, hat ve çeşitli musiki sanatları meşk ve icra edilirdi. Osmanlı döneminden günümüze isimleri hafızalarda kalmış pek çok alandan sanatçının tekke şeyhleri ya da tekke ile bağlantılı kişiler olduğu da bir gerçektir. Ayrıca, işlev ve mimari tarz olarak zaviyelerin ilk dönem Osmanlı cami mimarisini de etkilediği ve zaviye tipi camilerin (Bursa Yeşil Cami gibi) ortaya çıktığı da bilinmektedir.

Yanıt Açıklaması: Kentleşme sürecini avcılık ve toplayıcılığa dayalı toplumdan, ticaret ve zanaat üretimine dayalı topluma geçiş üzerinden tanımlayan Gordon Childe, kentsel devrimi “artan nüfus”, “emeğin uzmanlaşması”, “tapınakların hâkimiyetinde kurulan kentler”, “egemen sınıfın varlığı”, “yazının icadı”, “sanatların gelişmesi”, “bilimlerin gelişmesi” ve “uzun mesafeli ticaret” özellikleriyle tanımlamıştır. Bununla birlikte, kentsel devrimde aidiyet artık akrabalığa değil yaşanılan yere bağlıdır.

Yanıt Açıklaması: Doğru cevap E dir. Hizmetler ve metaların mekândaki akışının hızlanması Neil Smith'in(1996) soylulaştırmanın oluşum nedenlerini ve sonuçlarını açıklayan ifadelerinden birisi değil, 19. yüzyılın ikinci yarısından itibaren Avrupa’nın yeni sanayi kentleri modern kentlere dönüşürken yaşanan değişimlerden birisidir.

Yanıt Açıklaması: İstanbul örneğine devam edersek, her ne kadar fetihle birlikte Rumlar esir edilmiş ve mallarına el konulmuşsa da, teori ile pratik ya da norm ile uygulamada, uygulamanın önemini bizi gösterircesine, Fatih Sultan Mehmet hürriyetlerini ve mallarını Rumlara geri vermiş, ibadethanelerin ise sadece bir kısmını camiye çevirmiştir. Böylece çok sayda Rum diğer gayrimüslimlerle birlikte İstanbul’da yaşamaya devam edebilmiştir. Nitekim 20. Yüzyıla kadar Rumlar, Müslümanlardan sonra İstanbul’da en fazla nüfusa sahip (%20 civarı) unsur olmuştur.

Yanıt Açıklaması: Birinci Dönem (1950–1960): “Eksik Öteki”, “Yanlış¸ Öteki”, ya da “Geri Kalmış¸ Öteki”.

Yanıt Açıklaması: 1980 sonrasında dünyada ve Türkiye’de değişen yerel yönetim uygulamalarının anahtar kavramı “yönetişim”dir. Yönetişim kavramı yerel yönetim sürecinde devletin yanı sıra piyasa ve sivil toplumun yer aldığının bir ifadesidir.

Yanıt Açıklaması: Klasik Roma’da şehir merkezine forum denmekteydi.

Yanıt Açıklaması: Haziran 1945’te Çiftçiyi Topraklandırma Kanunu Mecliste kabul edilmiştir. Doğru cevap D'dir.

Yanıt Açıklaması: Polis, yani Antik Yunan şehir devleti özünde bir kentin egemenlik alanıyla tanımlanan bir yönetim şeklidir. Agora, Atina şehrinin merkezinde yer alan topluluğun merkezidir. Forum, klasik Roma’da şehir merkezine verilen addır. Civis ise; ilk kentsel uygarlıklar döneminde, kent hayatı ve iyi bir hayat için kentlerde yaşayan kentli yurttaş, kent sakinidir.

Yanıt Açıklaması: 1950’li yıllarda bir yeniden inşa politikası uygulanırken, bunu takip eden 1960’lı yıllarda yeniden canlandırma ; 1970’lerde yenileme ve 1980’lerde yeniden geliştirme uygulamaları ön plandadır. Doğru yanıt D seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Türkiye’de Kentsel dönüşüm projelerine ve aynı yaklaşımda farklı adlarla hayata geçirilen projelerde aşağıda sıralanan yasalar dayanak olarak alınmaktadır. • 3194 sayılı İmar Kanunu, • 2981 sayılı İmar A?ı Kanunu, • 5104 sayılı, “Kuzey Ankara Girişi Kentsel Dönüşüm Projesi” kanunu, • 5366 sayılı, “Yıpranan Tarihi ve Kültürel Taşınmaz Varlıkların Yenilenerek Korunması ve Yaşatılarak Kullanılması” kanunu, • 2005 5393 sayılı, “Belediye Kanunu”nun 73. maddesi. • 2008 5793 Sayılı “Bazı Kanun ve kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik yapılmasına Dair Kanun” Doğru yanıt E seçeneğidir.