Kent Sosyolojisi

Yanıt Açıklaması: Kenti, üzerinde kapitalist üretim ilişkilerinin gerçekleştiği işçi sınıfı ve burjuva karşıtlığında gerçekleşecek sınıf eksenli bir mücadele alanı olarak gören kuramcı Karl Marx’dır.

Yanıt Açıklaması: Gelir ya da zenginlik dağılımı tablosunda en üstte ve en altta bulunan kesimlerin, orta kesimden daha hızlı büyüyerek orta kesimi daralttığı, nüfusun iki aşırı ucu arasındaki toplumsal farklılıkları keskinleştirdiği özgül eşitsizlik süreci “kutuplaşma” kavramı ile karşılık bulmaktadır.

Yanıt Açıklaması: Kentleşme, “dar anlamda, kent sayısının ve kentlerde yaşayan nüfus sayısının artmasıdır” (Keleş,1990:5). Doğru cevap C'dir.

Yanıt Açıklaması: Burgess’a göre kentin yayılmasını bir süreç olarak ele alan bir inceleme yoktur. Bu nedenle de kentin yayılmasının tipik süreçlerini eş merkezli bölge modeli (Şekil 2.1.) üzerinden numaralandırma yoluyla araştırılabileceğini savunur. Ona göre, birinci dairede iş ve ticaret bölgesi yer alır. Doğru cevap C'dir.

Yanıt Açıklaması: Yönetişim kavramı çoklu aktörlerin rol aldığı ve hiyerarşilerin yerine karşılıklı etkileşimin ve katılımın belirlediği bir yönetim sürecini ifade etmektedir. Doğru yanıt D'dir.

Yanıt Açıklaması: İlk dönem kuramlarının çoğu yerel yönetimleri hizmet sağlayıcı olarak görürken, ikinci dönemdeki yaklaşımlar ise büyüme gibi temalar etrafında ele almaktadırlar.

Yanıt Açıklaması: Devleti bağımsız bir güç olarak ele alan yönetimci anlayışın bir uzantısı olan ve yerel halkı bağımlı, yöneticileri ise bağımsız değişken olarak ele alan kent yöneticiliği görüşü Pahl tarafından ortaya atılmıştır.

Yanıt Açıklaması: Gordon Childe kentsel devrimi aşağıdaki özelliklerle açıklamıştır: 1. Artan nüfus büyüklüğü ve yoğunluğu. 2. Emeğin uzmanlaşması: zanaatkâr, tüccar, din adamı gibi uzmanlaşmanın artması 3. Tapınakların hâkimiyetinde kurulan kentsel mekânlar 4. Hinterland için gıda üretiminin kontrolü ve artı ürünün depolanması. Toplum üzerinde mutlak kontrole sahip bir egemen sınıf vardır: Rahip, askeri liderler ve yetkililer egemen sınıfın yönetici sınıfını oluştururlar. 5. Yazının icadı: bilginin işlenmesi için sayısal ve alfabetik belirtme sistemleri vardır. 6. Sanatlarının gelişmesi: sanat, müzik gibi giderek rafine edilmiş kültürel ifade formları olmalıydı. 7. Bilimlerin gelişimi: tahmin, ölçüm ve standardizasyon kayıtları tutmak için (örneğin vergi) gerekliydi. 8. Diğer merkezler ile uzun mesafeli ticaret mevcuttu. 9. Artık akrabalık yerine aidiyet yaşanılan yere bağlıydı.

Yanıt Açıklaması: Sınıf-merkezli kuramlar yerel yönetim meselesini makro sermaye birikim süreçleri ve sınıf ilişkileri temelinde ele alır ve kendi içinde araççı ve yapısalcı iki yaklaşımı barındırır. Araççı görüş, devleti hâkim sınıfın genel çıkarlarına hizmet eden bir araç olarak görür. Devlet, bir sınıfın aracı konumundaki yapı olarak değerlendirilir. Devletin farklı birimleri arasındaki çelişkiler önemsenmez. Araççı yaklaşımın temsilcisi Cockburn yerel yönetim kavramını karşı “yerel devlet” kavramını kullanır çünkü yerel yönetimler, devletin yerel düzeyde belli bir özgünlüğü olmayan aygıtlarıdır. Yapısalcı yaklaşıma göre, kapitalist devlet ideolojik ve kültürel bağlantılardan dolayı değil, devletin kapitalist üretim tarzıyla olan organik bağından dolayı, kapitalisttir. Devlet, sermayeye hizmet eden basit bir sınıf aygıtı değildir, tersine sınıflararası karmaşık ilişkilerin bir ifadesidir. Yapısalcı yaklaşımın yerel siyasete ilişkin yetkin temsilcisi Castells’tir.

Yanıt Açıklaması: Araççı görüş, devleti hâkim sınıfın genel çıkarlarına hizmet eden bir araç olarak görmektedir. Kapitalist sınıf ile devlet arasındaki ilişki bizzat kapitalist sınıf kökenli devlet seçkinleri tarafından sağlandığından, devletin bu sınıftan özerkliği oldukça sınırlıdır. Devlet, kendi içinde bütünlüğe sahip, bir sınıfın aracı konumundaki yapı olarak değerlendirilir. Devletin farklı birimleri arasındaki çelişkiler ya yok sayılır ya da önemsenmez.

Yanıt Açıklaması: Lewis’e göre, aşağı tabakadaki yerleşim yerlerinde bireysel davranış özellikleri, aile yaşamı, değerler sistemi, para harcama şekli, çalışmaya karşı tutum ve toplumsal ilişkilere kadar pek çok alanda köy, kent hatta ulus farklılıklarının da üstüne çıkan evrensel özellikler bulunmaktadır.

Yanıt Açıklaması: Şehir bu üretim sürecinin merkezi haline geldi ve aynı zamanda fabrikaların kurulduğu merkezler oldular. Bankacılık, toptan satış ve ticaret, iletişim ve ulaşım ağları gibi kentsel fonksiyonlar, üretimi olduğu kadar emek gücünü sağlama sürecini de desteklemiştir.

Yanıt Açıklaması: Yoksulluk kafa sayımı ölçümü, gelir yoksulluğu tahminleri yapmak için kullanılan milli gelir hesapları aracılığıyla elde edilebilmektedir.

Yanıt Açıklaması: Yoksulluğun sebeplerini kalıtsal kişisel özelliklere atıfla açıklayan yaklaşım biçiminin temel noktası, kurbanı suçlamak üzerine kuruludur.Doğru cevap ''A'' şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Ravenstein bu çalışmayla William Farr’ın göç hakkındaki düşüncelerini yanlışlamaya yönelmiştir. Farr, “göçün, hiçbir kesin kanuna bağlı olmaksızın yürüdüğü”  fikrini savunmaktadır. Bu çerçevede Ravenstein’ın çabası, göç olgusunun genel geçer kanunlarını içermektedir.Doğru cevap C'dir.

Yanıt Açıklaması: Üretim ilişkileri temelinde mekânın üretimine odaklanan Lefebvre, “mutlak mekân”, “kutsal mekân”, “tarihsel mekân”, “soyut mekân”, “çelişkili ve diferansiyel mekân” olmak üzere beş mekânsal dönemselleştirme yapmıştır.

Yanıt Açıklaması: Hanehalkı anketleri : Hanehalkı anketleri gelir yoksulluğunu ölçmede vazgeçilmez bir araç olabilir. Öncelikle yoksulluk sınırı belirlendikten sonra, hanehalkı anketlerinden elde edilen tüketim dağılımı verileriyle yoksulluk sınırının altında kalan nüfus oranı belirlenir. Ancak, Hane halkı anketleri, kaynakların, özellikle gelir ve tüketimin hane içinde nasıl dağıldığına ilişkin sınırlı bir bilgi verir. Nüfus sayımı tüm nüfusu kapsarken, bu anketler sadece küçük bir alt grup üzerinde gerçekleştirilir. Örnekleme alınacak haneler son derece dikkatli bir biçimde seçilir, böylece anketin sonuçları ülkede ve ülkenin farklı yerlerindeki yaşam koşullarını doğru bir biçimde temsil yeteneğine sahip olur. Milli Gelir Hesaplar ı: Milli Gelir Hesapları da birçok ülkede gelir yoksulluğunu tahminleri yapmak için kullanılır. Hane halkı anketlerine dayalı gelir dağılımdaki değişiklikler uygulanarak, milli gelir hesaplarından alınan özel tüketim harcamalarındaki değişiklikler tahmin edilir. Milli gelir hesapları kullanılarak yoksulluk kafa sayımı ölçümü yapılır. Yaşam Standardı Ölçüm Anketleri : Yaşam Standardı ölçüm Anketleri ve diğer çok konulu anketler genellikle yoksulluğun ölçümü ve çözümlemesinde önemli araçlardır. Bu anketler, hane halkı harcamaları ve geliri, sağlık, eğitim, istihdam, göç, tarım, konut, arsa, mal-mülk sahipliği ile hizmetlere ve toplumsal programlar gibi konularda veri toplar. İstihdam anketleri , istihdam ve işsizlik örüntüleri ve dalgalanmaları üzerine bilgiler içerir. Bunlar; a. hane halkı geliri; b. demografik c. hane özelliklerini içerir. Bu konulara ilişkin veriler, istihdam istatistikleri, gelire dayalı yoksulluk göstergeleri ve temel hizmetlere erişim göstergelerine kaynaklık eder. Nüfus ve sağlık Anketleri: a. nüfus ve sağlık anketleri, sağlık, bebek ölümleri, doğurganlık, doğum kontrol uygulamaları ve aile planlaması, gebelik sırasında sağlık olanaklarından yararlanabilme, aşı, anne ve çocukların sağlık merkezlerini kullanmaları, sağlık hizmetlerinden memnuniyet ve tedavi maliyetleri; b. eğitim düzeyi; c. kadın/erkek meslekleri; d. göç; e. temel hizmetlere erişim; f. içme suyu, elektrik, kullanma suyu kaynaklarına ve dayanıklı mal sahipliğine ilişkin verileri içerir.

Yanıt Açıklaması: Metropol kentlerin, bireye bir yandan sınırsız özgürlük sağlarken, diğer yandan bireyi içi geçmiş, usanmış ve boş vermiş haliyle yabancılaşan bir bireye dönüştürdüğünü öne süren kuramcı Georg Simmel’dir.

Yanıt Açıklaması: Yapısalcı yaklaşıma göre, kapitalist devlet ideolojik ve kültürel bağlantılardan dolayı değil, devletin kapitalist üretim tarzıyla olan organik bağından dolayı, kapitalisttir. Devlet, sermayeye hizmet eden basit bir sınıf aygıtı değildir, tersine sını ararası karmaşık ilişkilerin bir ifadesidir. Yapısalcı yaklaşımın yerel siyasete ilişkin yetkin temsilcisi Castells’tir. Doğru cevap D'dir.

Yanıt Açıklaması: 1980’lerdeki göç dalgasının önemli özelliği, üç büyük kentten daha çok alternatif diğer kentlere yönelmesidir.