Kent Sosyolojisi

Yanıt Açıklaması: 1930 yılında çıkarılan 1580 sayılı Belediyeler Yasasına göre nüfusu 2000’in üzerinde olan tüm kentlerde belediyeler kurulmasını zorunlu hale gelir. Doğru cevap C seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Gecekonduların yasallaşmasıyla, 1970’lerde yirmi sene önceki teneke barakalar, kentlerin düzgün, düşük yoğunluklu, alt yapıya sahip ve yeşil ağırlıklı mahallelerine dönüşmeye başlamıştır. Kentlerin mekânda genişlemesiyle, kentin ortasında kalmış bazı eski gecekondu mahallelerinin ana caddeye ve merkeze bakan tarafları inşaat şirketlerince dönüştürülmeye ve eski nüfus başka alanlara taşınmaya başlamıştır. Merkezdeki diğer gecekondular ise sahiplerinin kent çeperlerindeki küçük apartmanlara taşınmasıyla boşalmaya başladı. Artık ikinci kuşağa geçmiş olan gecekondular, sahipleri tarafından yeni göç edenlere kiraya verilmeye başladı. Böylece Türkiye’de ilk kez kent alanında yaygın geçiş ve çöküntü bölgeleri oluştu.

Yanıt Açıklaması: Chicago Okulu genel olarak üç̧ tema etrafında çalışır: Bireyler ve gruplar arası ilişkiler ve bağlar, Bu bağların kentte uğradığı değişim ve yarattığı sorunlar, Bu sorunların çözümüne yönelik sosyal reformlar.

Yanıt Açıklaması: Yönetimci görüşün yerel yönetimlere ilişkin en önemli yansıması Pahl’ın kent yöneticiliği (urban managerialism) yaklaşımında bulunabilir. Pahl’a göre, kent bir kaynak dağıtım sistemidir ve bu dağıtımda kent yöneticileri merkezi bir role sahiptir. Devleti bağımsız bir güç olarak ele alan yönetimci anlayışın bir uzantısı olarak kent yöneticiliği görüşü, yerel halkı bağımlı, yöneticileri ise bağımsız değişken olarak ele almaktadır.

Yanıt Açıklaması: Ticaret, Finans, Taşımacılık, Hizmet, Merkezileşmiş Politik Güç ve Nüfus Yoğundur. Ulaşım Altı temel mekandan birisi değildir.

Yanıt Açıklaması: Özellikle İstanbul’un nüfusu, 1950 ve 1960 yılları arasındaki dönemde iki katına yakın bir oranda artarak 1960 yılında 1.800.000’e ulaşmıştır. İstanbul’un tarihi ve doğal potansiyeli ile sanayi yatırımları için en elverişli durumda olması ve bu nedenle fabrikaların açılması, bu kente göçü hızlandıran en önemli faktörler arasında yer almaktadır. 1960 yılında Türkiye’deki iç göçün % 11’ini İstanbul almaktadır. Kentteki bu işgücünü içine alan en büyük faaliyet alanı ise İstanbul’un imar çalışmaları olmuştur.

Yanıt Açıklaması: Osmanlı'da 1857 yılında İstanbul’da çoğunluğu Hıristiyan olan ticaret burjuvazisinin faaliyetlerinin yoğunlaştığı Beyoğlu ve Galata bölgesinde Batı’dakine benzer bir belediye örgütlenmesinin kurulması batılı devletlerin de desteğini alan ticaret burjuvazisinin dayatmaları sonucu gerçekleşmiştir. 6. Daire ismiyle kurulan bu belediye örgütlenmesinin kurulmasının temel nedeni bu bölgede ihtiyaç duyulan temel kentsel hizmetleri sunulmasıdır. Doğru cevap A seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Türkiye’de yoksulluk çalışmaları makro ve mikro düzeyde yapılan araştırmalar olmak üzere iki gruba ayırabiliriz. İlki, gelir, tüketim harcamaları ve sosyal göstergelere dayanan Türkiye’de yoksulluğun çok genel resmini ortaya koyan çalışmalardır. Diğer mikro düzeyde yoksulluğu kentsel yoksulluk, yoksulluğu eleştirisi, göç, istihdam, tüketim kalıpları, yoksulluk tipolojileri, yoksulluk algısı, yardım, ilişki ağları, yoksulluğa karşı geliştirilen geçim stratejileri ve kadınların bu stratejilerdeki rolü vb. konular ve ilişkiler temelinde analiz eden sosyolojik araştırmalardır. Doğru cevap E'dir.

Yanıt Açıklaması: Antropolojik yaklaşım , üçüncü dünya ülkelerinde yoksulluğun tanımının yerel düzeydeki değişimlerini ve maddi olmayan yoksunluk ve toplumsal farklılaşma dinamiklerini de göz önüne alarak yoksulluk tanımını genişletir. Doğru cevap C'dir.

Yanıt Açıklaması: En basit anlamda, belirli bir hedef doğrultusunda ya da belirli bir hedef olmaksızın herhangi bir yere yönelen coğrafi insan hareketlerine göç adı verilir.Doğru cevap ''D'' şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Nüfus yapısı yani etnik ve dinî açıdan mevcut nüfuslarının durumuna bakıldığında ise neredeyse tüm Osmanlı şehirleri, İstanbul kadar olmasa da çok dinli ve çok farklı etnik kökenden nüfus barındıran şehirlerdir. Müslümanlar, Rumlar, Ermeniler,Yahudiler ve Romanlar gibi asli unsurlarla birlikte Katolikler ve diğer yabancı milletlerden nüfus az ya da çok çeşitli oranlarda Osmanlı şehirlerinde bulunmaktadır.

Yanıt Açıklaması: Yerel yönetim birimleri yerinden yönetim ilkesine uygun biçimde; karar alma organları yerel halkın seçimiyle oluşan, kendi bütçesi ve kamu tüzel kişiliği bulunan görece özerk kurumlar olarak tanımlanmaktadır. Belediyeler yerinden yönetim için iyi bir örnektir. Bunun yanında, merkezi yönetimin bir uzantısı olarak yetki genişliği anlayışı çerçevesinde yerel düzeyde faaliyet gösteren kurumlar da vardır. Valilik bu tür kurumlar için iyi bir örnek oluşturur.

Yanıt Açıklaması: Demokrat Parti'nin iktidarda bulunduğu bu dönemi, küçük üreticiliğin geçimlik ekonomi kısıtının oluşturduğu kabuğunu kırarak pazarla bütünleşmeye başladığı bir süreç olarak ifade etmek mümkündür.  Yapılan yasal düzenlemelerle başta çayır ve meralar olmak üzere ilave arazilerin üretime açılmasına imkân tanınmış ve Türkiye’de toprak mülkiyetinin gelişerek yayılmasının önü açılmıştır.Demokrat Parti’nin toprak genişlemesine dönük hamlesini takiben uygulamaya koymuş olduğu iki politika hamlesi küçük meta üretiminin Türkiye tarımında uzun yıllar sürecek olan egemen üretim biçimi olması bakımından büyük önem taşımıştır: Bu hamleler tarımda makineleşme (traktörleşme) ve karayolları hamlesi olarak ifade edilebilir. Ancak, halkçılık ve pozitivist bilimcilik yaklaşımları, erken cumhuriyet döneminin temel özellikleri arasında yer almaktadır.

Yanıt Açıklaması: Babil’deki Ur kentinde cennetler ve şehir arasındaki geometrik ilişkileri yöneten kozmolojik kodlar kullanılmıştır. Bu dini kodlar da kutsal ve dünyevi mekânları belirlemiştir. Doğru yanıt B'dir.

Yanıt Açıklaması: 1980-2000 döneminde altyapı politikalarında telekomünikasyon yatırımlarına öncelik verilmiştir. Doğru yanıt B’dir.

Yanıt Açıklaması: Kuzey Amerika ve Avrupa ülkelerinde, farklı biçim ve dozlarda refah devleti uygulamaları yerine piyasa mekanizmasını ön plana çıkaran politikalar Yeni-Sağ ve neo-liberal politikalardır.

Yanıt Açıklaması: Kentsel gelişim süreci, siyasal, ekonomik ve toplumsal ilişkiler açısından mekânsal örgütlenme, kurumsal örgütlenmeler, planlama, yasal düzenlemeler, konut ve ulaşım alanlarında ele alınmaktadır. Bu dönemler şunlardır: Erken Cumhuriyet Dönemi: 1923-1950 Göç ve Hızlı Kentleşme Dönemi: 1950-1960 Planlı Kalkınma Dönemi: 1960-1980 Neoliberal Kentleşme Dönemi: 1980-2000

Yanıt Açıklaması: Şehirlerin imarı, ihyası, âbat edilmesi, nüfuslandırılması, huzur ve güvenliğinin temini ve iaşesinin (gıda) temini gibi şehircilik ve şehirleşme faaliyetlerine Osmanlı'da şenlendirme adı verilmiştir. Doğru yanıt B seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Alcock’a göre, sınıf-altını ortaya çıkaran dört temel neden: • İşsizlikteki artış, • Sınıf bölünmelerinin artması, • Yükselen yaşam standartlarından yoksulların dışlanması, • Başkalarını düşünmekten kendi çıkarlarını düşünmeye doğru tutum değişikliğidir. Toplumsal cinsiyet eşitsizliğinin yeniden üretilmesi, eğitim olanaklarına ulaşamamanın kent yoksulluğu üzerine etkileri arasındadır. Doğru cevap E'dir.

Yanıt Açıklaması: Neil Smith (1996) soylulaştırmanın oluşum nedenlerini ve sonuçlarını şöyle açıklar: • Banliyöleşme ve rant farkının ortaya çıkması; • İleri kapitalist ülkelerdeki sanayisizleşme ve beyaz yakalı istihdamın büyümesi; • Mekânın merkezileşmesi ve aynı zamanda sermayenin merkezsizleşmesi. • Kâr oranlarının düşüşü ve sermayenin döngüsel hareketi. • Tüketim biçimlerindeki değişme ile demografik değişmeler soylulaştırmanın nedenleri ve sonuçlarıdır.  Soylulaştırmanın "Beyaz yakalı istihdamının azalması" şeklinde bir nedeni veya sonucu yoktur.