Endüstri Sosyolojisi

Yanıt Açıklaması: Sembolik ödüllere önem verme toplum çıkarları için önemsenmektedir

Yanıt Açıklaması: Az gelişmiş ve gelişmekte olan ülkelerde üretim yapan sanayi kuruluşları, ekseriyetle çevre kirliliğine yol açan üretim birimleridir. Küresel sermayenin çevre tahribatlarına yol açan yer değişikliği süreci “kirli endüstri sığınağı hipotezi” ile açıklanmaktadır. Bu hipoteze göre çoğu az gelişmiş ülkede çevre denetiminin ve standartlarının zayıf olması, bu ülkeleri çok uluslu şirketlerin kirlilik sığınakları hâline getirmiştir. Bu ülkeler kendi ülkelerindeki yatırımların bazılarını az gelişmiş ülkelere kaydırmak suretiyle ciddi çevre sorunlarına neden olmaktadırlar.

Yanıt Açıklaması: Osmanlı Devleti’nin son döneminde sanayileşmede geri kalmasının veya batı ülkeleri ile rekabet edememesinin en önemli nedeni, sanayileşmenin gerekliliği konusundaki kafa karışıklığıdır. II. Meşrutiyet’e kadar ekonomik gelişmenin tarım ve ticarete dayalı olmasının gerektiği, sanayileşmenin kaynak israfına neden olacağı konusunda genel bir kabul söz konusudur. Osmanlı Devleti, başta sanayi olmak üzere birçok alanda Batı Avrupa ülkelerine göre daha gelişmişken 18. yüzyıldan itibaren bu üstünlüğünü kaybetmeye başlamış ve İngiltere ile yapılan 1838 tarihli Serbest Ticaret Anlaşmasıyla bu düşüş ivme kazanmıştır. Osmanlı toprakları, bu anlaşmayla Sanayi Devrimi sayesinde makineli ve seri üretime geçen kapitalist ülkelerin açık pazarı hâline gelmiştir. Dış rekabete dayanamayan Osmanlı sanayisi, göreceli olarak üstün olduğu sektörlerde bile hızla gerilemiş ve büyük bir düşüş yaşamıştır. Oluşan dış ticaret açığı; önce kıymetli madenlerle, daha sonra ise dış borçlarla finanse edilmiştir. Ayrıca Osmanlı’da sermayenin tabana yayılmasına yönelik olarak oluşturulan sosyo ekonomik yapı (miras, vakıf ve zekat sistemi) sermayenin belirli bir kesimin elinde yoğunlaşmasını engellemeyi amaçlamış, bunda da başarılı olmuştur. Dolayısıyla Osmanlı'da sermaye birikimini sağlamak, bir amaç olmaktan ziyade kaçınılması gereken bir durum olarak kabul edilmiştir.

Yanıt Açıklaması: Devletin sanayi politikası ile iktisadi hayata müdahalesi piyasa başarısızlıklarından kaynaklanmaktadır. Piyasa başarısızlıklarının bilgi dışsallıkları ve koordinasyon başarısızlıkları olmak üzere iki nedeni vardır.

Yanıt Açıklaması: Sanayileşme politikasının temel unsurları şunlardır: a) Yatırım ve Teşvik Politikası b) Teknoloji Politikası c) Rekabet Politikası d) Bölgesel Gelişme Politikası

Yanıt Açıklaması: Bu tanımlamada sözü edilen unsurları iki boyutta değerlendirmek mümkündür. Buna göre bilgi, yüksek eğitim düzeyi, piyasada ayrıcalıklı yer ve mesleki statü ve ödüller olarak sıralanan ilk dört unsur profesyonel mesleğin sahip olduğu ya da gerektirdiği özellikler iken kimlik duygusu ile bağlılık ve meslektaşlık bilinci olarak belirtilen son iki unsur ise profesyonel meslek mensubu bireyin sahip olduklarına işaret etmektedir.  Doğru cevap B'dir.

Yanıt Açıklaması: Her iş, bir meslek niteliğine de sahip değildir. Meslekte süreklilik esastır, insanın geçici olarak yaptığı işlere meslek olarak bakılamaz. Meslek, insanın hayatı boyunca duyacağı ruhsal tatmin ve tatminsizlik, mutluluk ve mutsuzluk ile kendini gerçekleştirme duygularında rol oynayan en büyük etkenlerden biridir ve meslek, kişinin dünya görüşünü de etkiler. Meslek olgusuna ilişkin bazı açıklamalar getiren ve meslekleri açıklamaya çalışan “meslekler sosyolojisi” ve “meslekler psikolojisi” olmak üzere iki temel çalışma alanı bulunmaktadır. Bu iki alanın meslek olgusuna yaklaşım biçimleri birbirinden oldukça farklıdır. Mesleklerin bir özelliği de meslek faaliyetlerinin kısa veya uzun, planlı veya plansız bir eğitim sonucu öğrenilen faaliyetler olmasıdır. Bu özelliği ile meslek, kişinin gündelik otomatik faaliyetlerinden ayrılır

Yanıt Açıklaması: Toplum kavramı, soyut ve belirsiz bir bütünü ifade etmemekte; aksine somut bir nitelik taşımaktadır. Bunun nedeni, toplumun insan-doğa ve insan-insan etkileşimi doğrultusunda oluşan ve biçimlenen nesnel bir gerçek olmasıdır. İnsanın bütün değerleri, bu etkileşim sürecinde gerçeklik ve anlam kazanmaktadır. Bu çerçevede toplum, sadece kendini oluşturan insanlar toplamı da değildir. Toplumun bir diğer niteliği de “uyum” dur. Kendi içinde bir denge ve uyum oluşturamayan toplum kalıcı olamamaktadır. Toplum, büyük ölçüde yığınlardan oluşsa da bu yığınları bir arada tutan bağlar (temel çıkarlar, ortak amaçlar, dil, tarih ya da kültür birliği) vardır.

Yanıt Açıklaması: Plancılığı sanayiciler, dış kredi çevreleri, kamu bürokrasisi ve akademik camia savunmuştur. Sanayi kesiminin plancılığı savunmasının arkasındaki temel yaklaşım; sanayileşmenin birincil hedef olarak belirlendiği ithal ikameci bir stratejiye, yerli sanayicileri geniş bir iç pazarda rahatlıkla hareket etme imkânı sağlamasına ve yurt içi üretim nedeniyle sağlanan döviz tasarrufunun dış ödeme güçlüklerini ortadan kaldırmasına dayanıyordu. Planlamayı savunan diğer bir kesim ise dış kredi çevreleridir. Bu kesim tarafından, Türkiye’nin yakın geçmişte yaşadığı bir borç ödeme krizini tekrar yaşamaması için kamu gelir ve giderlerinin bir kalkınma programı dahilinde gerçekleştirilmesinin kaynakların etkin kullanımı için en doğru yaklaşım olduğu ifade edilmektedir.Planlamayı savunan kesimlerden biri de kamu bürokrasisidir. Liberal politikalarla yoğun devletçilik dönemindeki iktidar gücünü kaybeden bu kesim, ekonomik güçlerinden de önemli ölçüde kayıplar yaşamıştır. Plancılık sayesinde askerî ve sivil bürokrasinin planların hazırlanmasındaki ve uygulanmasındaki etkinlikleri nedeniyle tekrar eski güçlerini kazanmaları mümkün olabilecektir. Planlamayı savunan kesimler arasında akademik camia da yer almaktadır. Gelişmekte olan ekonomilerde planlı bir kalkınma modeli çerçevesinde devletin ekonomik yaşama müdahalesini öneren bu kesim için Keynezyen politikaların uygulanmasında hiçbir sakınca bulunmamaktadır.

Yanıt Açıklaması: Bilgi dışsallıkları ve koordinasyon başarısızlıkları piyasa başarısızlıklarının nedenlerindendir.

Yanıt Açıklaması: Meslekler sosyolojisi alanında 1960’ların sonlarına kadar olan dönem, fonksiyonalist teorilerin geliştirildiği ve baskın olduğu bir dönem olmuştur. Fonksiyonalist modele göre profesyonel meslekler, toplumun değer ve hedeflerini yansıtan durağan kurumlardır. Doğru cevap E'dir.

Yanıt Açıklaması: Özellikle Osmanlıdan tahrip olmuş bir ülkeyi devralan Cumhuriyet dönemi insan kaynağı ve ticari konu eğitimli insan konusunda zorlanmıştır. Bunlara örnek, Özel sektör yeterli sermayeye sahip değildi, Ticaretin daha karlı ve risksiz oluşu sanayileşmeye engeldi, Altyapı savaştan yeni çıkıldığından çok kısıtlıydı, 1929 buhranı da Cumhuriyet döneminin ilk on yılında sanayileşmenin önünde zorluk olarak görülmüştür.

Yanıt Açıklaması: Verilen tanım meslek kavramının tanımıdır.

Yanıt açıklaması yok

Yanıt Açıklaması: Freyer, İngiltere’yi esas alarak teknik gelişmenin altı dalga halinde ortaya çıktığını iddia eder. Bu altı dalga sırasıyla dokuma endüstrisi dalgası, demir çelik dalgası, ulaştırma dalgası, kimya çağı, elektrik endüstrisi dalgası, benzin motoru çağıdır

Yanıt Açıklaması: Beck, toplumsal evrimi açıklarken “ya, ya da” toplumu ile “ve” toplumu ayrımına değinmekte ve risk toplumunun bu “ve” felsefesiyle bağını kurmaktadır. 19. yüzyıla “ya, ya da” felsefesinin bir dikotomi olarak egemen olduğunu vurgularken bu felsefenin uzmanlaşma, ayrılma, teklik ve yaşamın hesaplanabilirliği çabalarına dikkat çektiğini belirtmektedir. Beck’e göre 20. yüzyılda ise “ve” felsefesi egemendir. Yan yana olma, çokluk, belirsizlik, bulanıklık, ilintili yapıların sorgulanması, üçüncü yolu içerme deneyleri, sentez, çift değerlilik gibi ifade biçimleri de bu “ve” felsefesinin özelliğini anlatmaktadır. “Ve”nin bulanıklığı çerçevesinde dünyanın düzensizliği, kaotik yapılar ve işleyişler, iddialı bir birlik oluşturmaya dair umut, kendini oluşturan ögeleri bir araya getirme konusundaki belirsizlik çaresizliği, sınırlar ve sınırsızlık, sınırların ne olduğuna ilişkin yanılsama ve bunun doğurduğu korku; hep bu dünya görüşünün temel konularını oluşturmaktadır.

Yanıt Açıklaması: Doğru cevap C seçeneğidir

Yanıt Açıklaması: Sanayi sektörü içerisinde üretim ve istihdam açısından en büyük paya imalat sektörü sahip olduğu için genellikle imalat sektörü, sanayi sektörü ile özdeşleştirilmektedir.

Yanıt Açıklaması: Gelişmekte olan ülkelerin nitelikli işgücü açığının kapatılması açısından “tersine beyin göçü” başvurulabilecek politika seçeneklerinden biridir. Güney Kore, Çin ve Hindistan gibi bazı ülkeler bu yönde politikalar uygulayarak başarılı sonuçlar elde etmişlerdir. Örneğin ABD’de eğitim görmüş Hintliler, kendi ülkelerine gelerek telekomünikasyon alanında kapasite artışına katkı sağlamışlardır.

Yanıt Açıklaması: Harold Perkin (1996) ise Freidson ile benzer şekilde modern dünyanın profesyonel uzmanların dünyası olduğunu, post-endüstriyel toplumun çeşitli şekillerde kıt uzmanlık kaynağını kontrol eden profesyonellerin egemen olduğu bir toplum modeli oluşturduğunu ileri sürerek içinde yaşadığımız süreci “profesyonel toplumun yükselişi” olarak adlandırmaktadır.