Endüstri Sosyolojisi

Yanıt Açıklaması: Risk toplumunun özelliğini ortaya koyan açıklamaların ardından, risk toplumu yapılanmasını daha iyi kavrayabilmek için, onu biçimlendiren ve etkileyen faktörlere bakılabilir. Risk toplumu üzerinde etkin rol oynayan bazı faktörler söz konusudur. Bu faktörler, bir yandan risk toplumunun biçimlenmesinde rol oynarken öte yandan toplumsal yapıyı etkilemektedir. Bunlardan başlıcaları; küreselleşme, devletin rolündeki değişim, postmodern durum, bilgi teknolojileri ve ekolojik sorunlardır.

Yanıt Açıklaması: Sosyolojik açıdan meslek belirli faaliyet alanları etrafında yoğunlaşmış ve biçimlenmiş insani ilişkiler bütünüdür.

Yanıt Açıklaması: 1950-1953 döneminde tarıma yönelik dış yardımlar, makineleşme ve iklim koşulları nedeniyle tarımsal üretimde önemli bir artış meydana gelmiştir. Dış yardımlar, iç ve dış ticaret hadlerinin tarım sektörü lehine gelişmesi, destekleme alımları ve taban fiyat uygulamaları; bu sektörde çalışanların refahını önemli ölçüde artırmıştır.

Yanıt Açıklaması: Tarım Toplumu doğru cevaptır.

Yanıt Açıklaması: Dünya Bankasının desteği, hükümet, T.C. Merkez Bankası ve ticari bankaların iş birliğiyle kurulan Türkiye Sınai Kalkınma Bankasının amaçları şunlardır: i. Türkiye’de öncelikle sanayi olmak üzere bütün ekonomik sektörlerdeki girişimlere ait yatırımları desteklemek, ii. Yabancı ve yerli sermayenin Türkiye’de kurulmuş veya kurulacak şirketlere iştirakine yardımcı olmak, iii. Türkiye’de sermaye piyasasının gelişmesine yardım etmektir.

Yanıt Açıklaması: Meslek; Arapça bir kavramdır ve “suluk” kelimesinden üretilmiştir. Köküne bağlı olarak “yol, gidiş, usul, tarz, tertip” gibi anlamlara gelmektedir. Doğru cevap D'dir.

Yanıt Açıklaması: Türkiye Sınai Kalkınma Bankası (TSKB), 1950-1960 yılları arasında sanayi sektöründeki özel girişimciliğe finans ve teknik destek sağlamak üzere kurulmuş ilk özel yatırım ve kalkınma bankasıdır. TSKB, 1950’li yıllarda ticari sermayenin sanayi kesimine yönlendirilmesinde önemli bir rol oynamıştır. Özel sektör sanayisine yol gösterici olmuş, ilk sanayi işletmelerinin kurulmasına katkıda bulunmuştur.

Yanıt Açıklaması: Sanayileşme politikası uygulamaları büyük bir titizlikle yürütülmeli ve birçok alanda devlet müdahalesinin nihai hedefi, piyasa kurallarını tesis etmek ve özel sektörün önünü açmak olmalıdır. Firma ya da sektör düzeyinde yapılacak destekler objektif kriterlere göre şeffaf bir şekilde gerçekleştirilmediğinde ciddi sıkıntılar ortaya çıkabilir.

Yanıt Açıklaması: Küresel sermaye, gelişmiş ülkelerde uygulanan sıkı denetimlerden kurtulmak üzere bazı üretim birimlerini az gelişmiş ya da gelişmekte olan ülkelere kaydırmaktadır. Az gelişmiş ve gelişmekte olan ülkelerde üretim yapan sanayi kuruluşları, ekseriyetle çevre kirliliğine yol açan üretim birimleridir. Bu firmalar, yeni yatırım projelerini veya başka ülke ya da bölgelerdeki üretim birimlerini gevşek çevre standartlarına sahip bölgelere kaydırabilirler. Öte yandan diğer şıklardaki unsurlar, az gelişmiş ve gelişmekte olan ülkelerin iç dinamiklerine işaret etmektedir.

Yanıt Açıklaması: Cumhuriyet döneminde geniş teşviklerle geliştirilmesine çalışılan ilk sanayi alt sektörü, şeker üretimidir. Bu sektörün tercih edilmesinin temel nedenleri ise talebinin yüksek olması ve ham maddesinin yurt içinde üretilebilmesidir.

Yanıt Açıklaması: 1933 Haziran’ında kurulan Sümerbankın temel görevi, devlet imalat sanayisi yatırım programlarını uygulamak ve kurulacak devlet fabrikalarını işletmektir. Kısa bir sürede çok hızlı bir gelişme gösteren kuruluşta çalışanların sayısı 1933 yılında 3.000 iken 1950 sonunda 34.000’e çıkmıştır. Bazı tesislerinin kurulmasında Sovyetler Birliği’nden kredi ve teknik destek alınan Sümerbank, bünyesindeki işletmelerde lojman ve sosyal tesisleri barındırması bakımından da ilk olma özelliğine sahiptir.

Yanıt Açıklaması: Ana üretimin hizmetlerden mal üretimine evrilmesi Endüstri öncesini tanımlamaktadır.

Yanıt Açıklaması: 1950-1960 döneminde Demokrat Parti’nin uygulayacağı liberal iktisat politikalarının ilk göstergesi, Kamu İktisadi Teşebbüsleri’nin (KİT) özelleştirileceği vaatleri ile ortaya çıkmış; daha sonra ise Yabancı Sermayeyi Teşvik Kanunu (1951) ve Petrol Kanunu (1954) ile mevzuata yansımıştır. Türkiye Sınai Kalkınma Bankası (TSKB), bu dönemde sanayi sektöründeki özel girişimciliğe finans ve teknik destek sağlamak üzere kurulmuş ilk özel yatırım ve kalkınma bankasıdır. Sanayi sektöründe kamu sektörü ve özel sektör arasında karşılıklı olarak bir işbölümü ve bütünleşme oluşmuştur.

Yanıt Açıklaması: Sanayileşmenin temel göstergeleri; milli gelirde sanayi sektörünün payının artması, toplam istihdamda sanayi sektörünün oranının genişlemesi, ihracat içerisinde sanayi ürünlerinin payının yükselmesi ve imalat sektöründe tüketim, ara malların ve yatırım mallarının dağılımının yatırım malları lehine genişlemesidir.

Yanıt Açıklaması: Bu bağlamda ortaya çıkan süreç Küreselleşmedir.

Yanıt Açıklaması: En genel ifadesiyle insan-insan etkileşiminin örgütlenmiş düzeni olan topluma ilişkin olarak sosyologların geliştirdikleri varsayımlar ve bakış açıları farklılık göstermektedir. Örneğin sosyolojide, biyoloji okulunun kurucularından Herbert Spencer toplumu, bir organizma hâlinde birbirleriyle ilişkili parçaların oluşturduğu bir sistem olarak kabul etmektedir. Spencer’a göre insan vücudu nasıl birbiriyle ilişkili birtakım organlardan oluşuyorsa, toplum da birbiriyle bağlantılı ögelerden meydana gelmektedir.

Yanıt Açıklaması: Profesyonel meslekleri tanımlamaya yönelik süreç yaklaşımı ile ilgili ileri sürülen çeşitli yaklaşımları dikkate alarak bir senteze ulaşmayı amaçlayan Ritzer, profesyonel meslek olma yolunda şu süreçlerden geçildiğini belirtmiştir (Ritzer,1972): -Mesleğin tam zamanlı hâle gelmesi, -İsim değişimi ile mesleğin özel olarak seçilmiş bazı kişilere ait bir nüfuz alanına sahip olması, -Ulusal bir dernek kurulması -Eğitim alanının açılması, -Etik kurallarının belirlenmesi, -Popüler ve yasal bir destek kazanmak için politik girişimlerde bulunulması.

Yanıt Açıklaması: Modern teknolojik gelişmelerin ve yüksek katma değerli ürünlerin desteklenmesi, araştırma geliştirme, eğitim ve sağlık alanında nitel ve nicel iyileştirmeler, finansal yapının güçlendirilmesi, mali disiplinin sağlanması, fiyat istikrarının sağlanması, gelişmiş ulaşım ve altyapı hizmetleri, bölgesel koşullara özgün üretim çeşitliliğinin artırılması ve doğrudan yabancı yatırımlar için cazip koşulların geliştirilmesi gibi adımlar; iktisadi büyüme performansını pozitif yönde etkileyerek kişi başına düşen geliri artıracaktır. İktisadi büyüme performansını artıracak bütün bu adımlar, hükümetlerin aktif politikalar ile iktisadi hayata müdahale etmesi anlamına gelmektedir.

Yanıt Açıklaması: Profesyonel mesleği karakterize ettiği düşünülen altı nitelik: Genel, Sistematik Bilgi, Müşteriler Üzerinde Otorite, Kendi Çıkarlarından Çok Toplumun Çıkarlarına Yönelme, Dışsal Kontrol Yerine Öz Kontrol Mekanizması, Mesleğin Profesyonel Olduğunun Toplum ve Yasalar Tarafından Onaylanması ve Ayırt Edici Bir Kültür’dür.

Yanıt Açıklaması: Profesyonel mesleği tanımlamaya yönelik yaklaşımlardan biri Nitelik Yaklaşımı, diğeri ise Süreç Yaklaşımı’dır.