Endüstri Sosyolojisi

Yanıt Açıklaması: Gelişen milliyetçilik akımlarının da etkisiyle sanayileşme alanında dışa bağımlılığın ortadan kaldırılması ve yerli sanayinin geliştirilmesine yönelik olarak çeşitli girişimlerde bulunulmuştur. Bunlardan birincisi 1863 yılında kurulan Islahı Sanayi Komisyonu, ikincisi ise 1913 yılında çıkarılan Teşviki Sanayi Kanunu’dur. İttihat ve Terakki Hükümeti tarafından çıkarılan bu kanunla, belirli kriterlere sahip sanayi kuruluşları için ücretsiz arazi, vergi ve harçlarda muafiyetler tanınmıştır.

Yanıt Açıklaması: Orta Çağ'da yüksek statülü kabul edilen meslekler; teoloji, hukuk ve tıp ile sınırlıydı.

Yanıt Açıklaması: Yukarıda verilen tüm maddeler vergi teşviklerinin hedefleri arasındadır.

Yanıt Açıklaması: Birçok profesyonel mesleğin antik çağlarda kökenleri olmakla birlikte modern tarihleri, Orta Çağın son dönemlerinde kilise ve lonca örgütlerinin egemen olması ile başlar. 12 ve 13. yüzyıllarda Avrupa’da yayılan akım, meslek yapısının lonca ve üniversite gibi kurumlarda belirginleşmesidir. Üniversiteler bugünkü anlamda eğitim veren kurumlar olmamakla birlikte günümüzde profesyonel olarak sınıflandırdığımız iş çeşitlerine yönelik ders veren okullardı.

Yanıt Açıklaması: Rekabet, göreceli (izafi) bir kavramdır. Rekabetten söz edilirken iktisadi birimlerin performanslarının karşılaştırılması hususu üzerinde durulmaktadır.

Yanıt Açıklaması: Müşterinin profesyonele güvenmesini, profesyonelin de hem müşterisine hem de meslektaşına saygı göstermesini de içeren bu ilişki “uzmanlık asimetrisi” olarak da adlandırılmaktadır. Doğru cevap D'dir.

Yanıt Açıklaması: Osmanlı sanayisi büyük ölçüde hammaddesi tarıma dayalı olan sektörlerde yoğunlaşmıştır. Osmanlı sanayisi bölgesel olarak İstanbul ve İzmir gibi kentlerde yoğunlaşmıştır. Osmanlı sanayisinde ara mal ve yatırım mallarının üretimi oldukça düşük kalmıştır. Osmanlı sanayisinde daha çok tüketim mallarının üretimi ön planda olmuştur. Yabancı girişimcilerin Osmanlı topraklarına yönelik yatırımları, dış borçlanmanın artmasıyla yükselmiştir. Ancak bankacılık, ulaşım ve ticaret gibi kârlı alanlara yatırım yapılmasından dolayı sanayi sektörü içerisindeki yabancı sermaye payı oldukça düşük kalmıştır.

Yanıt Açıklaması: Küresel sermaye, gelişmiş ülkelerde uygulanan sıkı denetimlerden kurtulmak üzere bazı üretim birimlerini az gelişmiş ya da gelişmekte olan ülkelere kaydırmaktadır. Az gelişmiş ve gelişmekte olan ülkelerde üretim yapan sanayi kuruluşları, ekseriyetle çevre kirliliğine yol açan üretim birimleridir. Küresel sermayenin çevre tahribatlarına yol açan yer değişikliği süreci “kirli endüstri sığınağı hipotezi” ile açıklanmaktadır. Bu hipoteze göre çoğu az gelişmiş ülkede çevre denetiminin ve standartlarının zayıf olması, bu ülkeleri çok uluslu şirketlerin kirlilik sığınakları hâline getirmiştir. Bu ülkeler kendi ülkelerindeki yatırımların bazılarını az gelişmiş ülkelere kaydırmak suretiyle ciddi çevre sorunlarına neden olmaktadırlar.

Yanıt Açıklaması: Profesyonel mesleklerde öne çıkan ortak unsurlar anlaşılması ve kullanılması güç, fakat talep edilen bir bilgi; yüksek eğitim düzeyi ve hayat boyu öğrenim bilinci; piyasada ayrıcalıklı bir yer ve kontrol olanağı, bilgiye dayalı mesleki statü ve maddi ödüller; örgütlenme sayesinde kazanılmış topluluk, üyelik ve kurum kimliği duygusu; bağlılık, sorumluluk ve meslektaşlık bilinci olarak sıralanmaktadır. Mesleğe ait bir sendikanın olması profesyonel mesleklerde olması gereken unsurlardan biri değildir.

Yanıt Açıklaması: Perkin’in “profesyonel toplum” olarak adlandırdığı günümüz toplum yapısında ön plana ç›kan birkaç önemli özellik bulunmaktad›r

Yanıt Açıklaması: sosyologların Tarım Devrimi olarak adlandırdıkları en büyük teknolojik devrim gerçekleşmiştir (Thompson ve Hickey, 2002: 114). 18. yüzyılın sonlarında ise ikinci büyük devrim niteliğindeki Endüstri Devrimi meydana gelmiştir.Doğru cevap D'dir.

Yanıt Açıklaması: Az gelişmiş ya da gelişmekte olan ülkelere yatırım amacıyla gelen çok uluslu şirketlerin bu ülkelere yaptığı katkılar aşağıdaki noktalarda toplanabilir: Çok uluslu şirketler, gittikleri ülkelerdeki üretim dar boğazlarının azalmasına katkı sağlar. Bu firmalarda çalışanlar, ulusal firmalara geçtiklerinde üretim bilgi ve becerilerinin yanı sıra teknoloji kullanma becerilerini transfer ederler. Yabancı firmalar, geldikleri ülkelerdeki tekelci eğilimlerin kırılmasına ve rekabet ortamının ortaya çıkmasına katkı yaparlar. Stok, kalite kontrol ve standardizasyon tekniklerinin yanı sıra etkin bir şekilde işleyen dağıtım kanallarının gelişme süreci hızlanır. Ulusal firmalar, çok uluslu şirketlerin ulusal ve uluslararası piyasalarda kullandıkları etkili yönetim ve pazarlama tekniklerine uyum sağlamaya çalışırlar. Ulusal firmaların dışa bağlılıkları arttırması çok uluslu şirketlerin bu ülkelere yaptığı katkılardan biri değildir.

Yanıt Açıklaması: Yatırım teşvikleri, yabancı yatırımları cezp etmek için de kullanılabilir. Gelişmekte olan ülkeler, yatırım harcamaları açısından yetersizliklerini yabancı sermaye girişlerini teşvik ederek gidermeye çalışmaktadırlar. Az gelişmiş ya da gelişmekte olan ülkelere yatırım amacıyla gelen çok uluslu şirketlerin o ülkelere birçok katkısı olur. Ülkedeki siyaset ortamına doğrudan herhangi bir etkileri olmaz.

Yanıt Açıklaması: Drucker TKY’nin en temel özelliklerinden olan problem çözme ile ilişkili 5’li bir şema öne sürmüştür (Drucker 1996). Bu şema sırasıyla şu şekildedir. 1-Problemi tanımla, 2-Nedenlerini belirle, 3-Alternatif çözümleri belirle, 4-Çözümler arasında en uygununu seç, 5-Uygula ve kontrol et.

Yanıt Açıklaması: Sanayileşme politikasının temel unsurları aşağıdaki gibidir (Türel 2007:1): • Yatırım ve Teşvik Politikası • Teknoloji Politikası • Rekabet Politikası • Bölgesel Gelişme Politikası

Yanıt Açıklaması: Karl Marx, toplumun temelde ekonomik ilişkilerin gelişmesine dayanan belirli yasalarca yönetilen doğal tarihsel bir süreç olduğu görüşündedir.

Yanıt Açıklaması: Türkiye’nin İkinci Dünya Savaşı’na girmemesiyle birlikte uyguladığı silahlı tarafsızlık politikası ve savaş koşulları, GSMH’da gerilemeye ve enflasyona neden olmuştur. Tarımsal girdilerdeki azalma ve ithalattaki tıkanıklar sanayi üretimini de olumsuz etkilemiştir. Hükümetin ekonomiye müdahale amacıyla 1940 yılında çıkardığı Milli Korunma Kanunu; hangi malın, kimin için ve nasıl üretileceği sorularına piyasanın verdiği cevaba göre hareket eden kapitalist sistemin sınırlarını zorlayan bir uygulama olmuştur.

Yanıt Açıklaması: Doğru cevap E seçeneğidir

Yanıt Açıklaması: 1960’ların sonlarına kadar olan dönemde Meslekler sosyolojisi alanında hakim olan düşünce anlayışı Fonksiyonalizmdir.

Yanıt Açıklaması: 1915 sayımına göre gıda, toprak, deri, ağaç, kâğıt ve dokuma sektörlerinde faaliyet gösteren iş yerlerinin istihdam ve üretim içerisindeki payı % 95’in üzerindedir. Sanayi üretiminin %70’i gıda sanayi tarafından gerçekleştirilirken istihdamın %48’ini dokuma sanayi sağlamaktadır. Dolayısıyla kömür sektörü bu sektörlerden daha küçük bir paya sahiptir.