Endüstri Sosyolojisi

Yanıt Açıklaması: Tarım dışı sektörde istihdam edilenlerin kayıt dışılığı 2000 yılından itibaren artmaya başlamıştır. Gerek tarım gerekse tarım dışı sektörde işveren olarak çalışanlarda kayıt dışı istihdam en düşük düzeydedir. Türkiye’de 2009 yılında istihdam edilen her 100 çalışanın 44’ü kayıt dışıdır. 2009 yılında tarım dışı sektördeki toplam kayıt dışı istihdamın %61,1’i ücretli, maaşlı veya yevmiyelilerden meydan gelmektedir. Son olarak, 2009 yılında tarım sektöründeki toplam kayıt dışı istihdamın %50,7’sini ücretsiz aile işçileri oluşturmaktadır.

Yanıt Açıklaması: Türkiye’nin ilk Sendika Kanunu 20 Şubat 1947 tarihli ve 5018 sayılı “İşçi ve İşveren Sendikaları ve Sendika Birlikleri Hakkında Kanun” adıyla çıkmıştır. Bu Kanun, Türkiye çalışma yaşamında bireysel ilişkilerden toplu ilişkiler düzenine, “sendika yasağı” rejiminden Cemiyetler Kanunu ile başlayan “sendika özgürlüğü” ve “sendika hakkı” rejimine geçişi sağlayan ilk yasal düzenleme olmuştur. 1952’de 10 sendikal üst örgütün bir araya gelerek kurduğu Türkiye İşçi Sendikaları Konfederasyonu (Türk-İş) ile gerçekleşmiştir. Ülkenin ekonomik yapısının hâlâ tarıma dayanması, sanayileşme hamlesinin belli bir yol kat edememesi ve işçi sayısının nitelik ve nicelik bakımından istenen düzeye ulaşamaması; sendikacılığın kuruluş dönemi olan 1946-1960 döneminde sendikalaşmayı olumsuz etkileyen unsurlar olmuştur. 1950’lerin ortalarından itibaren DP iktidarının başlattığı “ithal ikameci” politikalar, Devlet Planlama Teşkilatı (DPT) örgütünün kurulmasıyla 1963 sonrası “İthal İkameci Planlı Kalkınma Dönemi” olarak 1980’lerin başlarına kadar devam etmiştir. 1960-1980 yılları arasında 1961 Anayasası’nın getirdiği özgürlük ortamında sağ ve sol ideolojiler gelişme fırsatı bulmuş, 1970’li yılların başından itibaren şiddete dayalı toplumsal olaylarda giderek artışlar yaşanmıştır. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’nın Çalışma Hayatı İstatistiklerine göre 1984- 1989 döneminde sendikalaşma oranında genel bir artış eğilimi görülürken 1989 yılında 2821 sayılı Yasa’da, 3449 sayılı Yasa ile yapılan değişiklikten kaynaklanan bir düşüş yaşanmıştır. İzleyen 1990- 1995 yılları arasında sendikalaşma oranında bir artış rakamlara yansımıştır. 1997-2000 yılları arasında ise sendikalaşma oranlarında küçük bir artış görülürken 2000 yılını izleyen ilk bir yılda ani bir düşme yaşanmıştır. 2002 ve 2009 yılları arası sendikalaşma oranı, % 57- 59 arasında küçük bir artış eğilimiyle kendini göstermektedir. Güncel bilgiler ışığında bakıldığında Türkiye’de 2009 yılı Ocak ayında toplam 5.434.433 işçiden 3.205.662’si sendika üyesidir ve bu dönem için sendikalaşma oranı % 58,98’dir.

Yanıt açıklaması yok

Yanıt açıklaması yok

Yanıt Açıklaması: Kamuya yönelik hizmetlerde sendikalaşmayı yasaklayan Ta’til-i Eşgal Kanunu, Yeni İş Kanunu’nun yürürlüğe girdiği 1937 tarihine kadar uygulamada kalmıştır.

Yanıt Açıklaması: Türkiye’de sendikacılığın bir özelliği olarak sendikalı işçilerin cinsiyete göre dağılımı, en güncel veriler ışığında incelendiğinde, toplam sendikalı işçiler arasında kadınların oranının % 15 olduğu görülür. Temmuz 2008 döneminde ise toplam 964.567 kadın işçinin 480.872’si sendikalıdır, bir başka deyimle kadınların sendikalaşma oranı % 49,85’tir.

Yanıt Açıklaması: Pasif istihdam politikalarının temel amacı, istihdamı artırarak işsizlik oranlarını azaltmak yerine işsizleri maddi açıdan desteklemektir. Böylece işsizliğin neden olabileceği bireysel ve toplumsal zararları en az düzeye indirmek istenmektedir. Pasif istihdam politikalarının türleri; işsizlik sigortası, işsizlik yardımı, çalışma paylaşımı, kısa çalışma ödeneği, ücret garanti fonu ve iş kaybı tazminatıdır. Dernek bağışları pasif istihdam politikalarından biri değildir.

Yanıt Açıklaması: İstihdam, bir ekonomide çok sayıda bireyin üretken faaliyetlerle meşgul olmasını ifade eder. Bu kavram hem bağımlı hem de bağımsız çalışanları kapsar.

Yanıt Açıklaması: Disk’in kurucusu ve Türkiye Maden-İş Genel Başkanı Kemal Türkler, 22 Temmuz 1980’de evinin önünde katledilmiştir.

Yanıt Açıklaması: Otomasyon nedir? Üretim sürecinde insan gücü yerine teknolojinin kullanılmasıdır. Otomasyon sayesinde kas gücüyle yapılan işler daha seri ve hızlı bir şekilde makineler tarafından yapılır.

Yanıt Açıklaması: Türkiye İşveren Sendikaları Konfederasyonu (TİSK), kamu ve özel sektörde faaliyet gösteren 21 sendikadan oluşmaktadır. TİSK, Türkiye’deki işveren sendikalarının üst örgütüdür. Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği (TOBB) ise işverenlerin ekonomik çıkarlarını temsil eden bir örgüttür  TİSK'e bağlıdır.

Yanıt Açıklaması: Taylorist Yönetim Anlayışı (1925-1975) Taylorist yönetim anlayışı Fordist dönemle eş zamanlı olarak ortaya çıkmıştır.

Yanıt Açıklaması: İşgücü piyasası stok ve akış şeması aşağıdaki gibidir.

Yanıt açıklaması yok

Yanıt Açıklaması: İşveren sendikaları, gerek işlevleri gerekse amaçları bakımından kapitalist ve karma ekonomik sistemler içinde ortaya çıkmış, endüstri toplumlarına özgü kuruluşlardır. İşveren sendikaları veya birliklerinin başlıca amacı; üye işverenlerin çıkarlarını işçi sendikaları, yasama ve yürütme organları önünde korumaktır. İşçilere göre daha geç örgütlenen işverenlerin sendikalaşma oranı da işçilere göre düşüktür. Bunun en temel sebebi, işverenlerin endüstri ilişkileri sistemi içinde sendikal örgütlenmeye ihtiyaç duymaksızın mücadele edebilme gücüne sahip olmalarıdır.

Yanıt açıklaması yok

Yanıt Açıklaması: Endüstri Devrimi, dokuma endüstrisi  dalgası ile başlamıştır. 1765 ile 1780 yılları arasında, dokuma endüstrisi teknik alanındaki en önemli icatlarını yapmıştır. Bu dönemde icatlar, bilim adamları tarafından değil el işçiliğinden yetişmiş teknisyenler ve meslekten olmayan kişiler tarafından yapılmıştır. 1769 ile 1780 yılları arasında pamuk eğirme makinesini yapan Arkwrigth, on yıl sonra en güçlü dokuma fabrikatörü olur. Aynı dönemde Cartwritgh, mekanik dokuma tezgahını icat eder. 1769’da da James Watt, buhar makinesini icat eder.

Yanıt Açıklaması: Enformasyon toplumunda en ileri aşama yüksek kitle bilgi üretimidir. Diğer seçenekler endüstriyel toplumun genel özellikleridir.

Yanıt Açıklaması: Endüstri Devrimi’nin ortaya çıkışında daha önceki uygarlıklarda bulunmayan üç önemli özelliğin olduğu iddia edilmektedir. Birincisi, bu devrimle insan; kendisinin tabiatı ustalıkla kullanacağı duruma getirilebileceği fikrine sahip olmuştur. İkinci olarak yeni bilim adamları yalnız matematikçi değil aynı zamanda araştırmacı ve deneycidirler ve bu nedenle bilim adamları alet yapanlarla birlikte çalışmaya başlamışlardır. Üçüncü bir yön ise bilim adamları ile mucitler ve iş adamları aynı kulüplerde bir araya gelmişlerdir. Doğru cevap A'dır.

Yanıt Açıklaması: Marx düşüncesinin merkezine çağdaş toplumun özü olan kapitalizm adını verdiği çelişkiyi koymuştur. Marx’ın düşüncesi sürekli ezilenlerle ezen arasındaki uyuşmaz niteliği içeren kapitalist toplumun sınıf çatışmasını kendisine merkez olarak almıştır