Endüstri Sosyolojisi

Yanıt Açıklaması: Post endüstriyel toplumun ekonomik temelini bilimi esas alan endüstriler oluşturur. Bu toplumlarda hizmet sektöründe çalışanların sayısı diğer tüm sektörlerden fazladır. Güç sahibi endüstri toplumlarında kapitalin sahibi olan işverenlerde iken artık kültürel sermaye sahibi yeni bir sınıf yükselmektedir. Üretim araçları içerisinde hammaddenin önemi giderek azalmaktadır. Bilginin depolanma ve dağılımı ise eskisine göre daha ucuz ve kolaydır. Doğru cevap D'dir.

Yanıt Açıklaması: Pre-Endüstriyel toplumlarda üretim şekli doğal maddelerin işlenmesi şeklindedir. Post endüstriyel toplumlarda makine değil entelektüel teknoloji ön plandadır. Bu toplumların zaman perspektifi de geleceğe yöneliktir. Endüstriyel toplumlarda dizayn “fabrikalaşmış doğaya”karşıdır. Endüstriyel toplumlarda ağır sanayi ön plandadır.

Yanıt Açıklaması: TİSK, Türkiye’de işveren sendikalarının üst örgütlenmesi olan tek konfederasyondur. TİSK, işveren sendikaları konfederasyonu olarak 1962 yılında kurulmuştur.

Yanıt açıklaması yok

Yanıt Açıklaması: 1991 yılında kurulan Türkiye Kalite Derneği (KALDER) yeni yönetim metotlarının Türkiye’de yaygınlaşmasında öncü bir rol oynamıştır.

Yanıt açıklaması yok

Yanıt Açıklaması: Sendikasız endüstri ilişkileri sistemi, özellikle 1970’lerden sonra başlayan postendüstriyel dönüşüm sonrası gündeme gelmiştir. Hatta ABD’de sendikasız sistemin daha erken ortaya çıktığı da söylenebilir. Bu dönemin en önemli özelliği bireyi ön plana çıkaran bir anlayış içinde olmasıdır. Sistem, gözü kapalı talimatlar alan ve bunları uygulayan çalışanlar yerine analiz eden, geliştiren, katılımcı ve sorumluluk alan bireyi istemektedir. Özelikle bu dönemden sonra birçok işletmenin sendikaya karşı cephe alarak sendikayı dışladığı, sendikasız bir yapı kazandığı görülmektedir.

Yanıt Açıklaması: İşgücü piyasalarının temel özellikleri aşağıdaki gibidir (Morgan, 1966: 42; Levitan vd., 1972: 202; Biçerli, 2003: 3-9): 1. İşgücü piyasası çok sayıdadır: İşgücü piyasaları meslek ve coğrafi alan bakımından sınıflandırılabilir. Marangoz işçileri piyasası, bilgisayar işletmeni piyasası gibi meslek bazlı çok sayıda piyasa olduğu gibi Ege Bölgesi işgücü piyasası, Türkiye iş gücü piyasası gibi coğrafi alan açısından farklı işgücü piyasaları da vardır. 2. Tek bir merkezî ücret bulunmamaktadır: İşgücü piyasalarındaki bilgi eksiklikleri nedeniyle farklı ücretler oluşmaktadır. 3. İşçiler homojen değildir: İşçiler yaş, cinsiyet, eğitim, zekâ, beceri, iş deneyimi ve iş motivasyonu gibi özellikler açısından farklılıklar gösterir. 4. İstihdam ilişkisi süreklidir: Firma mevcut işgücünü her gün yenileri ile değiştiremeyeceğinden emeğin çalıştırılmasında devamlılık esastır. 5. İşçinin emeğini kendisinden ayırmak mümkün değildir: Bir malın alıcı ve satıcıları pazarlık yaptıkları nesnenin dışındadır. Ancak emeğini arz eden birey açısından pazarlığın kişisel hayatı üzerinde etkisi vardır. İşçiler için ne kadar ücret kazanıldığı kadar hangi ortamlarda çalışıldığı da önemlidir. Ücret ve ücret dışı unsurların oluşturduğu istihdam koşullarından en yüksek faydayı elde etmek isterler. 6. İşçilerin pazarlık güçleri genellikle zayıftır: İş arayanların sayısı açık iş sayısından fazla ise ve/veya ikame edilebilirlik derecesi düşükse işveren karşısında pazarlık güçleri zayıftır. Nitelikli sanatkârlar gibi ikâme edilebilmeleri zor olan işçilerin yüksek bir pazarlık gücü vardır. 7. Emek talebi türetilmiş bir taleptir: Diğer mal ve hizmet piyasalarında talep mal ve hizmetlerin sağlayacağı fayda nedeniyle gerçekleşirken emek talebi, mal ve hizmet üretimine bağlıdır. Dolayısıyla herhangi bir mal ve hizmet üretilmeyecekse emek de talep edilmeyecektir. 8. Emek hareketliliği tam değildir: Emeğin hareketliliği önünde bazı engeller vardır. İşgücü piyasasının bütününde ücretlerin dengeli bir hale gelmesi için bir geçici eğilim yaratabilmesine yeterli olacak kadar emeğin hareketli olduğu düşünülse bile emek tam anlamıyla hareketli değildir. 9. İşgücü piyasası bilgisi oldukça eksiktir: İşverenler ve işçiler, işgücü piyasası bütününde ücretler ve iş olanakları hakkında tam olarak doğru bilgiye sahip değildirler.Doğru cevap E'dir.

Yanıt Açıklaması: Henry Ford’un geliştirdiği yürüyen bant sistemi, işletmelerin üretim hacimlerini o kadar çok artırmıştır ki piyasadaki talebin çok üstünde bir üretim fazlalığı ortaya çıkmıştır. 1929 Dünya Ekonomik Buhranı’nın en temel nedeni işte budur. Aşırı üretim işletmelerin stoklarını doldurmuş ancak piyasada yeterli talep olmayınca üretilen tüm ürünler elde kalmıştır. Zarar eden işletmeler çalıştırdığı işçileri çıkarmaya başlamışlardır. Doğru cevap C'dir.

Yanıt Açıklaması: Yalın yönetim, Toyota üretim sistemi tarafından geliştirilmiş bir modeldir. Yalın yönetim esas olarak Womack ve arkadaşları (1990) tarafından geliştirilmiştir. Kısaca tanımlamak gerekirse yalın yönetim; bir işletmenin üretim ve yönetim sürecinde gereksiz tüm araç gereç, donanım ve iş gücünden arındırılması demektir.

Yanıt Açıklaması: Doğru cevap B seçeneğidir.

Yanıt açıklaması yok

Yanıt açıklaması yok

Yanıt açıklaması yok

Yanıt Açıklaması: Hizmetler sektörü istihdamı % 65,2’den %70,4’e yükselmiştir. Sanayi sektörü istihdamı %27,3’ten % 24,1’e düşmüştür. Tarım sektörü istihdamı %7,5’tan %5,6’ya düşmüştür.

Yanıt Açıklaması: Endüstri ilişkileri bağlamında işveren ise çalışma koşullarının oluşmasında işçi sendikalarıyla pazarlık yapan, çalışma hayatına yönelik yasal düzenlemelerin hazırlanmasında devlete baskı yaparak kendi çıkarını gözeten kişidir.

Yanıt Açıklaması: Enformel sektör, 10 kişiden daha az işçi çalıştıran, çoğunlukla kendi hesabına ve evde çalışma şeklinde faaliyetini sürdüren iş yerlerindeki istihdamı ifade etmektedir.

Yanıt Açıklaması: Endüstri ilişkileri sisteminin dinamik bir yapıya sahip olması, zamanla bir başkalaşımı da getirmiştir; fakat sistemi meydana getiren aktörler hiçbir zaman değişmemiştir. İşçi, işveren ve devlet’in rollerinde zamanla bir değişim olsa da sistem hep bu üçlüden oluşmuştur. Dunlop’a göre de “endüstri ilişkileri sistemi aile yapısının ve politik yapının dışında işçi, işveren ve yöneticiler arasında belirlenmektedir” (Dunlop, 1986: 154; Şenkal, 1999: 17).

Yanıt açıklaması yok

Yanıt Açıklaması: Endüstriyel toplum, milyonlarca nüfusa sahip, makine gücü, elektrik, petrol ve nükleer güç teknolojilerini kullanan 18-20 yüzyıllar arasındaki topluma verilen isimdir.