Toplumsal Tabakalaşma ve Eşitsizlik

Yanıt Açıklaması: Özellikle 1917 yılında Rusya’da, işçi sınıfı adına bir devrimin gerçekleştirilmiş olması, bu devrim ile kurulan Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği’nin izleyen yıllarda sosyalist sistemi kurma çabaları ve uygulamaları, sanayileşmiş kapitalist ülkelerin sosyal politika alanındaki önlemlere yönelmesini hızlandırmıştır.

Yanıt açıklaması yok

Yanıt Açıklaması: Vatandaşlık on sekizinci yüzyılda ifade, düşünce ve inanç özgürlüğü ve adalet hakkı gibi bir kısım temel “medeni” haklardan oluşan bir statüye işaret ederken, on dokuzuncu yüzyılda seçmek ve seçilmek gibi “siyasal” hakları, yirminci yüzyılda ise ekonomik refah ve sosyal güvenlik gibi “sosyal” hakları kapsayan bir statüye denk düşmektedir.

Yanıt Açıklaması: 1789’da Fransa’da başlayan Fransız Devrimi dine ve soya dayalı egemenliğe öldürücü bir darbe indirmiş ancak sonrasında iktidar mücadelesi nedeniyle kanlı bir iç savaşa dönüşmüştür.

Yanıt Açıklaması: Marksçı yaklaşımda toplumsal sınıfları tanımlayan ölçüt, üretim araçlarının mülkiyetidir. Üretim araçlarının mülkiyetine sahip olanlar ile mülk sahibi olmayan üreticiler iki temel sınıfı teşkil ederler. Kapitalizm söz konusu olduğunda bu ikili, işçi sınıfı ve burjuvazidir; her iki temel sınıfın dışında yer alan ara katmanların ise kapitalist gelişme neticesinde tasfiyeye uğrayacağı ileri sürülür. Tasfiye süreci, aynı zamanda, sınıfsal kutuplaşma sürecidir de; zira tasfiye neticesinde ara katmanların büyük çoğunluğu işçileşirken ancak küçük bir bölümü mülk sahibi sınıfların safına katılır.

Yanıt Açıklaması: Antik Yunan’da vatandaşlık, kadınları, köleleri ve yabancıları dışlarıda bırakmakla birlikte, hür ve servet sahibi erkeklerin kamusal yaşama sırası geldiğinde yöneten ve yönetilen olarak katılması anlamına gelmekteydi.

Yanıt açıklaması yok

Yanıt Açıklaması: Güney Afrika Cumhuriyetinde ırkçı temele yaslanan toplum örgütlenmesi 1990’lı yıllara kadar varlığını sürdürmüştür.

Yanıt açıklaması yok

Yanıt Açıklaması: Saunders işlevselci tabakalaşma kuramını dört noktada eleştirmiştir. Ancak bu eleştiriler içinde sosyolojik bakımdan eşitsizliğin irdelenmesi eleştirisi bulunmamaktadır.

Yanıt Açıklaması: Marshall'e göre vatandaşlığın medeni/kişisel boyutu, kişi haklarıyla ilgilidir ve hukuk devletinin kurumlarında somutlanmıştır.

Yanıt Açıklaması: Liberal korporatizmde merkezîleşme, ayakta kalan örgütlerin kendiliğinden sisteme katılması veya rekabet yoluyla silinmelerinin sonucunda oluşur.

Yanıt Açıklaması: Sosyal politika kavramında sınıflar arası çelişki ve çatışmalarının, kurulu toplumsal düzeni sarsmasını önlemeye yönelik önlemler alınması amacı vurgulanır.

Yanıt açıklaması yok

Yanıt Açıklaması: Çıkar çatışması ve uzlaşmazlık, “tarihin bütün çatışmalarının kökeni üretici güçler ile karşılıklı ilişki tarzı arasındaki çelişkide” ortaya ç›karak (Marx, 2004) ve kendisini somut olarak devletin işlevlerinde açığa vurur.

Yanıt Açıklaması: Toplumsal farklılaşma, Blau tarafından ele alınmışır. Buna göre toplumsal farklılaşma dikey ve yatay olmak üzere iki temel aksa sahiptir; yatay farklılaşma çoğulculuk göstergesi iken dikey farklılaşma eşitsizliğe göndermede bulunur. Bu durumda B şıkkında yer alan dikey farklılaşma eşitlik ile bağdaştırılamaz.

Yanıt Açıklaması: Yapı ve özne arasında üçüncü bir düzey tanımlayan Bourdieu, habitus adını verdiği bu diyalektik düzeyi, içinde toplumsal sınıfları, maddi koşulları içselleştirmiş eğilimleri barındıran bir küme şeklinde tanımlanmıştır.

Yanıt Açıklaması: Yapı ve özne arasında üçüncü bir düzey daha tanımlayan Bourdieu, habitus adını verdiği bu diyalektik düzeyi, içinde toplumsal sınıfları, maddi koşulları içselleştirmiş eğilimleri barındıran bir küme şeklinde tanımlanmıştır.

Yanıt Açıklaması: Marshall, İngiltere modelini evrenselleştiren evrimci yaklaşımı yüzünden eleştirilmiştir. Bu bağlamda, Marshall vatandaşlık haklarına doğrusal ve geri çevrilemez bir süreç olarak baktığı için ciddi bir şekilde eleştiriye uğramıştır. Marshall’ın vatandaşlık anlayışının bir diğer dikkat çeken eleştirisi ise kültürel ve sosyal çeşitliliğe yer vermediği yönündedir. Marshall’ın vatandaşlık çerçevesinde etnik veya kültürel farklılıklar dikkate alınmadığını belirten bazı akademisyenler kendi vatandaşlık modellerinde kültür, kimlik ve etnik azınlık hakları kavramlarını birbirlerine eklemlemenin önemine vurgu yapmaktadırlar. Feminist yazarlar ise Marshall’ın vatandaşlık anlayışının doğal olarak erkek-egemen önermeler içerdiği yolunda eleştirmişler ve kapsamlı cinsiyet çalışmalarına uygulanması için yeniden formüle etmiş ve genişletmişlerdir.

Yanıt Açıklaması: Merkezileşme, rekabetin olmaması, hiyerarşik düzende olma ve hümanist bakış açısına sahip olma gibi özellikler Schmitter açısından devlet korporatizmiyle alakalıdır. Çünkü Schmitter devlet korporatizmi aşağıdaki şekilde ifade edilebilir. Devlet korporatizminde gruplar arası ilişkilerin düzenlenmesi süreçlerinde ve mevcut katılımcıların yeni gelenleri dışlamaları kasıtlı hükümet eylemiyle gerçekleştirilir. Merkezileşme: Devlet korporatizminde merkezileşme, devletin çok sayıda veya benzer nitelikteki grupları ortadan kaldırması ile gerçekleşir. Zorunlu üyelik: Devlet korporatizminde baskı veya iş yasaları yoluyla “de jure”, hukuken, resmî emir ya da takdir yetkisiyle olur. Rekabetin olmaması: Devlet korporatizminde bu, devletin baskısıyla sağlanır. Hiyerarşik düzende olma: Bu durum devlet korporatizminde yasa yoluyla merkezileşme zorunluluğunun ve devlete yönetsel bağımlılığın bir sonucu oluşur. İşlevsel açıdan farklılaşma: Bu türden bir farklılaşma devlet korporatizminde devletin sisteme kattığı meslek ve zanaat ayrımlarının bir ürünüdür. Devletçe tanınma: Devlet korporatizminde devletçe tanınma örgüt kurmanın koşulu olarak devletçe tepeden olur. Tekelci temsil hakkı: Bu hak devlet tarafından tepeden inme olarak tanınır. Lider seçimi ve çıkarların ifadesinde denetim: devlet korporatizminde bu, meşru şiddetin örgütlenmiş tekelcileri tarafından asimetrik bir biçimde dayatılır.