Ekonomi Sosyolojisi

Yanıt Açıklaması: 1908 yılında Henry Ford tarafından geliştirilen T Model araç, bant sistemi ile üretilmiştir. Yürüyen bant sistemi sayesinde üretimde otomasyona geçilmiş, maliyetler düşürülmüş, işçi ücretleri yükselmiş ve üretim miktarları çok büyük oranlarda artmıştır. Henry Ford’un geliştirdiği bu sistem yalnızca otomotiv sektöründe değil diğer tüm sektörlere de hızla yayılmıştır. Bu nedenle 1990’lerin başlarında ortaya çıkan kitlesel üretim modeline Henry Ford’un isminden yola çıkılarak fordizm adı verilmiştir. Doğru cevap C şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Standart ürünlerin kitlesel olarak üretilmesi, vasıfsız, sadece bir iş yapan işçiler, büyük ölçekli işletmelerde yoğunlaşmış kitlesel işgücü, keynesyen ekonomi politikaları fordizmin özelliklerindendir. Çeşitliliği artmış ürünlerin daha küçük ölçekte üretilmesi, vasışı, üretim süreci hakkında bilgisi olan, çok işlevli işçiler, daha az sayıda işçinin çalıştığı küçük ölçekli işletmeler, neo-liberal ekonomi politikaları ve modül üretimi, montaj hattından bağımsızlık postfordizmin özelliklerindendir.

Yanıt Açıklaması: Fordizm genel olarak Amerika’da Henry Ford tarafından geliştirilen ve daha çok endüstriyel kapitalizmin üretim sürecinde uygulanan ilkeleri tanımlamada kullanılan bir kavramdır. İlk önceleri Antonio Gramsci tarafından Amerikan endüstriyel yaşam biçimini belirtirken kullanılmıştır. Fordizm en kısa ve özlü tanımıyla endüstriyel kapitalizmin kitlesel üretime ve kitlesel tüketime dayalı bir örgütlenme modelidir. Doğru cevap C'dir.

Yanıt Açıklaması: Taylorizmin özellikleri literatürde genel olarak üç temel ilke çerçevesinde sınıflandırılarak ele alınmaktadır. Bunlar sırasıyla; üretim sürecinin basitleştirilmesi, kafa (veya zihinsel) emeğin üretimden alınarak planlama düzeyinde merkezîleştirilmesi, işçinin yapacağı işin her aşamasının yönetimce planlanarak işçiye direktifler biçiminde iletilmesidir. Doğru cevap C'dir.

Yanıt Açıklaması: Aristokratların fonksiyonları artmamış, azalmıştır.

Yanıt Açıklaması: Diğer şıklar endüstri toplumunun özellikleridir.

Yanıt Açıklaması: Yeni Tüketici denilen olguda, “tasarruf”, “sadelik”, “kendilik”,“etik”, “başkalarına duyarlı olma”, “adil ve etik ticaret” ile “insanlara ve çevreye özen gösterme” gibi değerler ön plana çıkıyor. Doğru cevap D şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Enformel sektörün ürün ithaline katkısı yoktur.

Yanıt Açıklaması: Bauman’a göre “üreticiler toplumu”ndan, “tüketiciler toplumu”na, yani çalışma etiğinin yol gösterdiği bir toplumdan, tüketim estetiğiyle yönetilen bir topluma geçiyoruz; tüketim toplumu ve seri imalat artık kitlesel emek gücüne ihtiyaç duymuyor.

Yanıt Açıklaması: Henri Fayol Genel ve Sınai Yönetim adı altında yeni ilkeler geliştirmiştir. Taylor’cı işleyişi daha da öteye götüren bu ilkeler, işletmelerin işlevlerini teknik, yönetim, ticaret, finans, güvenlik ve muhasebe olarak altı kategoride toplayarak, sorunların yönetsel beceri noksanlığından kaynaklandığını varsaymışlardır. Fayol yönetimin işlevlerini ise; denetleme, eşgüdüm, örgütleme, planlama ve yöneltme olarak belirlemiştir. Görüldüğü üzere soyutlama dışındaki maddelerin tamamı Fayol tarafından belirlenen yönetimin işlevleri arasında yer almaktadır. Doğru cevap D'dir.

Yanıt Açıklaması: Weber, modern kapitalizmin ortaya çıkışında asıl belirleyici unsurun Protestanlık olduğunu ifade etmektedir. Onun “Protestan Etik ve Kapitalizmin Ruhu” adlı çalışmasında ortaya attığı tez, yayımladığı tarihten itibaren, lehte ve aleyhte geniş yankılar uyandırmıştır.

Yanıt Açıklaması: “Çalışma” ya da “çalışma etiği” modern çağın bir kavramıdır.

Yanıt Açıklaması: İnsanın hem tüketici hem de üretici olduğu dönem kendi içinde üçe ayrılmaktadır: Tarımsal devrim sonrası, sanayi devrimi sonrası ve bilgi teknolojisi dönemi.

Yanıt Açıklaması: Bilindiği gibi mübadele değeri, ürün için belirlenen parasal değeri ifade eder. Kullanım değeri ya da diğer adlarıyla teknik ya da fonksiyonel değer, ürünün nasıl kullanıldığı ile ilgilidir. Bağlantı değeri, tüketicinin ürün ve o ürünün markasıyla birlikte oluşturduğu ve bununla çevresiyle iletişime geçebildiği değerdir.

Yanıt Açıklaması: Bilgi toplumunda teknoloji, doğa, evren ve toplumsal sistemlere uygulanabilir olan bilimsel bilgidir. Zira görünmez doğa olan atom altının ve DNA şifrelerinin bilgisi ancak bilimsel yöntemler içinde üretilebilir. Bilimsel bilginin henüz uygulanamaz olanı teorik bilgidir. Bilgi çağında teknoloji, zihnin ürünü olup; odaklanmış beynin kullanım yöntemleri ile bilimsel araştırma yöntemlerine dayalı olarak, ARGE sistemleri içinde üretilir. Bilgi çağında, üretim ilişkilerinin bilgisayar sistemleri içinde gerçekleşmesi, süreçlere aşırı hız, ürünlere sürekli yenilenme ve kaliteye sürekli iyileşme şansı getirerek verimlilikte sıçramalar yaratmaktadır. Bilgi toplumunda teknolojik yenilikler süreklilik kazandığından bilgi toplumunun en dinamik sektörü ARGE sektörü olmuştur.

Yanıt Açıklaması: Yeni toplumun başlıca kuramcılarından olan Yoneji Masuda; enformasyon şebekeleri, veri bankaları ve enformasyon üretiminin çekirdek örgütlenmesini oluşturan hizmet sektöründeki kurumların, toplumsal simge olarak fabrikanın yerini alacağını savunmaktadır. Hizmet sektörü içinde yer alan bu kurumlar, altyapı görevi üstlenecekler ve ekonomik yapıda yaşanan dönüşüm sonrasında da enformasyon sermayesi maddi sermaye karşısında üstünlük sağlayacaktır. Doğru cevap B'dir.

Yanıt Açıklaması: Diğer şıklar fordizmin özellikleridir

Yanıt Açıklaması: Taylor’un çalışmalarına ilham kaynağı olan Cambridge Üniversitesi matematik profesörü Charles Babbage, 1832’de yazdığı “Economy of Machinery and Manufactures” adlı eserinde, kuramsal bilginin üretim etkinliklerinin hizmetine girmesini öngören geniş çaplı bir sınaî planlama projesini ortaya koymuştur. Bu proje, sermaye sahiplerinin insan emeğine olan ihtiyaçlarını asgari düzeye indirgemek için, kafa ve kol emeğini otomatikleştirme amacını taşıyordu. Doğru cevap D'dir.

Yanıt Açıklaması: Narsisist, kendi kurallarını kendi koymayı seven asosyal bir kişiliktir. Geleceği düşünmek yerine günlük mutluluklar ve çıkarlar arar. Bu çıkarlar uğruna alabildiğine ihtiraslı bir tutum takınır. Geleceğe de geçmişe de ilgisi yoktur; geçmiş, olumsuz anıları ile yüzleşmek istemez.

Yanıt Açıklaması: Sanayi devrimi topraktan kopan emeğin mülksüzleşerek işçileşmesine neden olmuş ve yeni bir işçi sınıfının doğmasına neden olmuştur.