Sosyolojide Yakın Dönem Gelişmeler

Yanıt Açıklaması: Habermas’ın çalışmalarında merkezî bir öneme sahip olan iletişimsel eylemler ise yaşantı-dünyası diye tanımladığı sosyokültürel bir toplumsal yaşam alanında gerçekleşir. Araçsal ve stratejik eylemden oluşan amaçsal eylemler ise sistem adını verdiği (ekonomik ve siyasal sistemden oluşan) toplumsal alanda gerçekleşir. Doğru cevap A'dır.

Yanıt açıklaması yok

Yanıt Açıklaması: Ağ toplumu; ağlar oluşturma mantığı etrafında merkezsiz, hiyerarşi içermeyen, yatay ilişkilerin hâkim olduğu bir toplumsal örgütlenme biçimidir.

Yanıt Açıklaması: oksidentalizm, Batı’yı Nazi soykırımı, Kızılderilileri katliamı vb. üzerinden kendi tarihindeki barbarlıkla yüzleşmeye çağırır. Haçlı seferleri, Roma istilası, Bizans entrikaları, kölelik vb. tarihsel olgulara dayanarak barbarlığın Batı’da bir gelenek olduğunu vurgular. Batı’da ortaya çıkan kapitalizm, modernizm, sekülarizm (laiklik), liberalizm, Marksizm, hümanizm vb. modern ideolojilerin çoğunu eleştirir ve mesafeli yaklaşır. Oksidentalizm, Batıyı her türlü kötülüğün ve felaketin nedeni olarak gösterme çabalarının tümüne verilen bir ad olarak da tanımlanabilmektedir. Doğru yanıt D'dir.

Yanıt Açıklaması: Castells’e göre ağ toplumu, enformasyon teknolojisi devrimi, kapitalizm ve devletçiliğin  ekonomik krize girmesi, insan hakları ve çevre duyarlılığı gibi faktörlerin ortaya çıkması ile bu üç temelde oluşmuştur.

Yanıt Açıklaması: Sennett, yeni oluşan yapıyı bir MP3 çalara benzetmektedir.

Yanıt Açıklaması: 1968 hareketinin yaratmış olduğu özgürlük ortamında yaşaran toplumsal hareketler; modernliğe, ataerkilliğe, cinselliğe, yerleşik culture, endüstriyel kapitalizme, doğa üzerindeki sınırsız denetime ve iktidarlara yönelik eleştirileri dile getirmişlerdir.

Yanıt Açıklaması: Yeni çalışma koşulları, çalışanlardan yeni beklentilerin ortaya çıkmasına neden olmuştur. Bunlar; uyumlu olması, ekip çalışmasına uygun olması, ileriyi düşünerek hareket edebilmesi gibi beklentilerdir.

Yanıt Açıklaması: MODERNİZM                                  POSTMODERNİZM Romantizm/ Simgecilik                    Parafizik/ Dadacılık Form (birleştici, kapalı)                    Antiform (ayırıcı, açık) Amaç                                             Oyun Tasarım                                          Rastlantı Hiyerarşi                                        Anarşi Hâkimiyet / Logos                          Tükenme/ Sessizlik Sanat nesnesi/ Bitmiş yapıt             Süreç/ Performans/ Happening Mesafe Katılım Yaratma/ Bütünselleştirme/ Sentez  Yaratmayı imha/ Yapıbozum/ Antitez Mevcudiyet                                    Yokluk Merkezlenme                                  Dağılma Tür/ Sınır                                       Metin/ Metinlerarası Semantik                                       Retorik Paradigma                                     Sentagma Hipotaksi                                       Parataksi Mecaz                                           Mecazı mürsel Seçme                                          Bileşim Kök/ Derinlik                                 Rizom/ Yüzey Yorum/ Okuma                              Yoruma karşı/ Yanlış okuma Gösterilen                                     Gösteren Okunaklı (okuyucuvari)                  Yazılabilir (yazarvari) Anlatı/ Büyük tarih                        Anlatı karşıtı/ Küçük tarih Ana kod                                       İdiyolekt (kişisel dil) Belirti                                          Arzu Tür                                              Mutasyona uğramış Tenasül uzuvları/ Fallik                  Çok biçimli/ Androjin Paranoya                                     Şizofreni Köken/ Neden                              Fark-fark/ İz Tanrı Baba                                   Ruhülkudüs Metafizik                                     İroni Belirlenmişlik                               Belirsizlik Aşkınlık                                       İçkinlik

Yanıt Açıklaması: Sennett, Kamusal İnsanın Çöküşü (1996) eserinde modern toplumda kamusal ve özel yaşamın tarihsel süreç içerisinde nasıl farklılaştığını inceler.

Yanıt Açıklaması: Harvey , mekânsal pratiğin geleneksel anlayışlardan devralınan 4 yönünü sunmaktadır: 1. Ulaşılabilirlik ve mesafelendirme: Mesafe insanlar arası etkileşimlere bir taraftan engel oluştururken diğer taraftan onun karşısında bir savunma oluşturmaktadır. İşbölümü, ticaret gibi her tür üretim ve yeniden üretim sistemine maliyet yüklemektedir. Toplumsal etkileşimi olanaklı kılacak bir şekilde mekânsallığın ne ölçüde aşılabildiğini göstermektedir. 2. Mekânın edinim ve kullanımı: Mekânın işgal edilmesinin biçimlerini incelemektedir. Bu işgaller evler, fabrikalar, sokaklar gibi nesneler, arazi kullanımı gibi faaliyetler, bireyler, sınıflar ya da başka toplumsal gruplar tarafından gerçekleşebilir. 3. Mekânın hâkimiyet ve kontrol altına alınması: Bireylerin ya da güçlü grupların, mekânın örgütlenmesini ve üretimini yasal ya da yasal olmayan araçlarla hâkimiyet altına almalarını göstermektedir. Hâkimiyet sağlamanın amacı, mekânın kendileri ya da başkaları tarafından mülk edinilme biçimlerinin kontrol altına alınmasıdır. 4. Mekânın üretimi: İletişim, ulaşım, arazi kullanımı gibi alanlarda yeni sistemlerin üretilme biçimleri ve bilişim teknolojisi, tasarım gibi yeni gösterim tarzlarının ortaya çıkma şekillerini araştırmaktadır. Mekânsal pratiğin bu 4 boyutu birbirinden bağımsız değil, birbirleriyle ilişki içerisindedirler. Örneğin mekânın üretimi, mesafelendirmeyi ve mülk edinme ile hâkimiyetin koşullarını değişikliğe uğratmaktadır. Lefebvre’in geliştirdiği üç kavramsal düzey birbirlerinden farklı ancak diyalektik olarak birbirleriyle ilişkilidir. Lefebvre bu kavramsal üçlüyü şu şekilde açıklamaktadır: 1. (Maddi) Mekânsal pratikler (spatial practices): Algılanan mekân içerisinde, gündelik gerçeklik ile kentsel gerçeklik arasında kurulan yakın bir ilişkiyi temsil etmektedir. Kentsel gerçeklik, özel hayat, çalışma ve boş zaman için oluşturulan yerleri kapsayan ağlardan oluşmaktadır. 2. Mekânın temsilleri (representations of space): Bilim insanları, plancılar, teknokratlar ya da toplum mühendisleri tarafından kavramsallaştırılmış mekân olarak tanımlanmaktadır. 3. Temsil mekânları (spaces of representation): İmaj ve sembollerle ilişkili olarak birlikte yaşayanların, bir arada ikamet edenlerin mekânı olarak ifade edilmektedir.

Yanıt Açıklaması: Sennett’in yeni kapitalizmin kültürü hakkındaki düşüncelerini açıklamak. Kapitalizmin son elli yılında oluşan servet yaratımı “büyük bir ekonomik eşitsizlik ve toplumsal istikrarsızlık” yaratmıştır. Sennett, toplumsal kurumlar parçalanırken hangi değerlerin ve pratiklerin bireyleri bir arada tuttuğunu merak etmektedir. Teknolojik gelişmeler, sermayenin küresel ölçekte esnek örgütlenme olanağına kavuşması, üretim yapısındaki değişim; üretim sürecinin her anlamda esnekleştirilmesi aynı zamanda emeğin de esnek hale getirilmesi, kısa ve uzun vadede emeğin niteliğini ve doğasını değiştirmiştir. Çalışanların iş yaşamının yanı sıra gündelik yaşam pratiklerine kadar pek çok unsuru değiştiren esnek çalışma koşulları bireyin kişilik yapısı üzerinde “karakter aşınması”na neden olmaktadır.

Yanıt Açıklaması: Kolonyal baskı altına alma (veya alınma) durumunun kendisi birçok farklı biçim alabileceği gibi, baskı altına alan insan grubunun (kolonyal güç) baskı altına alınan insan grubunu (koloni) kontrol altında tutmak için birçok farklı aracı kullanmasını ifade edebilmektedir. Bu araçlar kimi zaman ekonomik araçlar, kimi zaman siyasal araçlar, kimi zaman askerî araçlar ve kimi zaman da sosyal, kültürel ve ideolojik araçlar olarak kendilerini gösterebilmektedir.

Yanıt Açıklaması: Kolonyal ulusların baskı altına alma araçları olarak ekonomik, siyasal, askerî, sosyal, kültürel veya ideolojik bir biçim alabilmektedir. Doğru yanıt E seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Post-kolonyal teori bir zamanlar kolonileştirilmiş olmanın sonuçlarını ya da güncel yansımalarını, baskın anlatı, söylem ve ifadeleri eleştirel bir gözle ele alarak ve kolonileştirilmiş ülke insanlarının bakış açılarına ve tarihlerine odaklanarak tartışan, sosyologların ve antropologların sıklıkla referans verdiği ve yöntembilim olarak kullandığı bir sosyal bilim alanıdır. Kendi içerisinde birçok farklı bakış açısını ve kuramsal tartışmayı/araştırmayı barındıran post-kolonyal teori daha çok iki araştırma ve tartışma alanı üzerinden ilerlemektedir. Bunlardan birincisi, kolonileştirici güçlerin kolonileştirdikleri (ya da kolonileştirmeyi amaçladıkları) ülke ve insanları nasıl tanımladıkları ve bu ta nımlamaların farklı biçimler alan kolonileştirme çaba ve uygulamalarına sağladığı bilgisel ve ahlaki zemine eleştirel bir gözle yaklaşan çalışmalardır. İkincisi ise, Keşifler Çağı’nda ve onu takip eden süreç içerisinde kolonileştirilmiş olan ulusların, bir zamanlar kolonileştirilmiş olmalarının sosyal ve kültürel alanda doğurduğu güncel sonuçlar ve bu sonuçların dile, sanata, siyasete, uluslararası ilişkilere, edebiyata ve ekonomik hayata aksettirdiği eşitsiz ilişki biçimlerini eleştirel bir gözle inceleyen çalışmalar olarak işaret edilebilir. Bu açıdan medya, edebiyat, mimari, sanat, sinema, hukuk, kültür ve benzeri pek çok alanda post-kolonyal çalışmaların örneklerini görmek mümkündür.

Yanıt açıklaması yok

Yanıt Açıklaması: Konum belirleme ve yön bulma teknolojisindeki gelişmelere işaret edilebilir. “Usturlap” ismi verilen aletin sağladığı kolaylıklar Portekizli kâşiflerin Güney Afrika rotasına yelken açmalarını kolaylaştırmıştır. “Usturlap” ile denizcilerin güneş açısını ölçerek enlem derecelerini hesaplayabilmeleri uzun yolculuklar sırasında bulundukları konum noktasını belirleyebilmelerini kolaylaştırmıştır.

Yanıt Açıklaması: Said, Oryantalist söylemin özünü oluşturan “rasyonel, ilerici, medeni ve üstün “biz”/Batı imgesine karşı irrasyonel, gerici, barbar, değersiz “onlar”/Doğu imgesinin nasıl inşa edildiğini ve bu süreçte Doğu kültürlerindeki zengin farklılıklarının nasıl basitleştirilerek tek-tipleştirme ve genelleştirme üzerinden kalıp-yargılara (stereotip) dönüştürülerek dolaşıma sokulduğunu anlatır. Örneğin, günlük dile yerleşmiş olan “Şark kurnazlığı, Şark geriliği, Şark zorbalığı, Şark zihniyeti” gibi kavramlar günümüzde hala Doğu’yu tanımlamada başvurulan en gözde ve yaygın kavramlardır

Yanıt Açıklaması: Harvey (1997: 199), kapitalist üretim tarzının, postmodern çağda kaybolmayan 3 özelliğini şu şekilde sıralamaktadır: 1. Kapitalizm ekonomik büyümeye dayanmaktadır. Düzenli bir büyüme oranı, kapitalist bir ekonominin sağlığı açısından vazgeçilmez bir nitelik taşımaktadır. Büyüme, hem kaçınılmaz hem de iyi bir şey olarak iddia edilmekte ve kapitalizmin ideolojisinin köşe taşlarından birini oluşturmaktadır. Buna bağlı olarak büyümenin olmadığı durumlar kriz olarak tanımlanır. 2. Gerçek değerlerde artış, emeğin üretim sürecinde sömürülmesine dayanmaktadır. Bu durum, kâr sağlamak amacıyla işçilerin ürettiği metaların değerinden daha azının işçilere ödenmesi anlamına gelmektedir. Hem üretim sürecinde hem de piyasada emek üzerindeki kontrol, kapitalizmin varlığını devam ettirmesi için yaşamsal bir önem taşımaktadır. 3. Kapitalizm, teknolojik ve örgütsel anlamda zorunlu olarak dinamiktir. Her zaman örgütlü işin, yeni yollarını üretmekte ve teknolojik yaratıcılık ve gelişmeyle, rekabetçilerle baş etme yollarını aramaktadır. Doğru cevap D'dir.

Yanıt Açıklaması: Yapı ile eylem arasındaki bağlantı toplumsal pratikler aracılığı ile kurulur. Bu ise yapının ikiliğinin bir parçası olarak değerlendirilir. Bu nedenle toplumsal pratiğin yasalaştırılmasının üç bileşeni bulunur. Bunlar; 1. Anlamlı iletişim üretimi (anlamın iletişimi) 2. Güç (gücün kullanımı) 3. Ahlak (davranışın değerlendirici bir yargılamasıdır).