Sosyolojide Yakın Dönem Gelişmeler

Yanıt Açıklaması: Doğru cevap D dir.D.Harvey, sermaye birikiminin hareketleri ve coğrafya arasındaki ilişkiyi Limits to Capital (Sermayenin Sınırları) adlı çalışmasında ele almıştır.

Yanıt Açıklaması: Sennett “işe yaramazlık kabusunun nedenlerini 3 başlık altında toplamaktadır:1- Küresel emek arzı, 2- Otomasyon, 3- Yaşlanmanın yönetimi.

Yanıt Açıklaması: Manuel Castells, 1942’de İspanyada doğdu.

Yanıt Açıklaması: Kalyon gemileri taşıyabildikleri büyük yük kapasitesi ve hızlı olmaları dolayısıyla  denizcilerin uzun süre denizde kalabilmesine olanak sağlamış, ka-mal, kros staf ve usturlap ise farklı yöntemlerle denizcilerin enlem derecelerini belirleyebilmelerini sağlamış, bu da denizaşırı keşifleri mümkün kılmıştır. Doğru yanıt D'dir.

Yanıt Açıklaması: Harvey’in The Condition of Postmodernism (1989) (Postmodernliğin Durumu) başlıklı kitabı postmodernizmi, Marxist bakış açısı çerçevesinde değerlendiren oldukça önemli bir çalışma olarak kabul edilmektedir.Harvey’in en önemli çalışmaları arasında Explanation in Geography (1969) (Coğrafyada Açıklama), Social Justice and the City (1973) (Sosyal Adalet ve Şehir), Limits to Capital (1982) (Sermayenin Sınırları), The Condition of Postmodernity (1989) (Postmodernliğin Durumu), Spaces of Hope (2000) (Umut Mekânları), The New Imperialism (2003) (Yeni Emperyalizm) ve A Brief History of Neoliberalism (2005) (Neoliberalizmin Kısa Tarihi) adlı eserleri yer almaktadır. Doğru cevap B şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Buna göre en önemli temsilcisi Hasan Hanefi olduğu öne sürülen birinci görüş Oksidentalizmi, hem bir düşünce tarzı, hem bir karşı söylem hem de Doğu’nun meşru müdafaasını ifade eden oluşum hâlinde bir bilim/disiplin ve de Batının Oryantalizm aracılığı ile Doğu üzerinde kurduğu hegemonyayı ortadan kaldırmaya yönelik bir özgürleşme hareketi olarak tanımlar (Metin, 2011: 94; Metin, 2013).

Yanıt Açıklaması: “Kazanan hepsini alır” prensibine dayanan yeni kapitalist düzen geride kalanları başarısızlığa hapseden bir yapıya sahiptir. Başarısızlığı “hayatı anlamlı kılamamak, kendinde değerli bir şey görememek, salt var olmanın ötesinde gerçekten yaşamayı başaramamak” şeklinde değerlendirmek gerekmektedir.

Yanıt Açıklaması: Fundamentalizm; kişisel davranışın ve toplumun kurumlarının, Tanrının hukukundan kaynaklanan, Tanrı ile insanlık arasında aracılık eden belli bir otorite tarafından yorumlanan kurallarla tanımlanması çerçevesinde gerçekleşen kolektif kimlik inşasıdır.

Yanıt Açıklaması: Doğru yanıt E seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Harvey’e (1993: 55) göre, disiplinler arası fikir alış verişleri ve karşılıklı etkileşim olmasına rağmen mimari, felsefe, sosyoloji, coğrafya, antropoloji gibi farklı disiplinler, postmodernizmi kendi değişkenlerini kullanarak tanımlamaktadır. Buna karşın bazı ortak yönleri sıralamanın mümkün olduğunu belirten Harvey’e (1997) göre bu ortak yönler: • Teoriler, meta-anlatılar, evrensel üsluplar gibi genel geçerlilik iddiası taşıyan önermelerin reddedilmesi, • Dil oyunlarında, ilgi kaynaklarında ya da bilim insanları topluluklarında çoğulculuğun ve parçalanmanın kabul edilmesi, • Farklılığın ya da başkalığın ve çeşitliliğin vurgulanması, • Her şeyin geçici olduğunun ruhsuzca ve alaycı bir şekilde kabul edilmesidir. Harvey’e göre, postmodernist düşünceyi yaygın ve derin bir değişim olarak kabul edenlerin ortak yanı, evrensel iddialara sahip olduğu düşünülen geniş ölçekli teorik yorumların, başka bir deyişle “meta-anlatılar”ın reddedilmesidir. Doğru cevap A şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Harvey’e göre, 1970’li yıllardan itibaren sermaye birikim sürecinde yaşanmakta olan değişimler, postmodern düşüncenin temelini oluşturmaktadır.

Yanıt Açıklaması: Sennett’e göre  esnek çalışma koşullarında, “kısa vadeli” ve “görev odaklı emek” işçilerin bir arada çalışma koşullarını değiştirmektedir. Sürekli olarak değişen koşullar karşısında çalışanlardan beklentiler de değişmektedir. Yeni belirsizlikler karşısında çalışanların proaktif olması yani ilerisini düşünerek hareket etmesi beklenir. Bilinmeyen karşısında biliyormuş gibi görünmeyi de gerektiren bu yeni durum karşısında, esnek şirketler haliyle “insan ilişkileri becerileri” ve “kişilerarası eğitim”  gibi özellikleri sürekli vurgulamaya başlamışlardır. Artık iş ilanlarında aranan niteliklerin en başında “insan ilişkilerinde beceri sahibi”, “uyumlu” ve “kişilerarası eğitim”e açık olunması, seyahat engeli olmaması ile “ekip çalışmasına yatkın olunması” gelmektedir. Büyük şirketlerde, yönetici iktidarından hissedar iktidarına geçiş yaşanmıştır. Artık klasik şirket yapıları terk edilmiş, tek ya da bir kaç işveren değil, hissedarlar şirketlerin her türlü karar alma mekanizmasını etkileyebilir, yönetebilir hale gelmiştir. Hissedarlar uzun vadeli değil kısa vadeli sonuçların, başarıların, kârların peşine düşmüştür. Artık “istikrar” sözcüğü piyasada yenilik üretememe, yeni fırsatlar bulamama ve değişimden yoksun kalma olarak değerlendirilmeye başlanmıştır.

Yanıt Açıklaması: Marx, sınıflara dayalı olan kapitalist gelişmenin baskıcı ve aynı zamanda çelişkili mantığının nasıl insanlığın evrensel kurtuluşuna yol açacağını göstererek, “ütopik düşünceyi, materyalist bir bilime dönüştürmeyi” hedeflemiştir Bununla birlikte Comte ve Weber, bu değişimi bilimsel rasyonaliteyi içeren bir değişim olarak görmüşlerdir. Comte, modern toplumun bilimin egemenliğinde olacağına; din, batıl inanç ve felsefenin etkisinin pozitivist bilimle yer değiştireceğine inanmıştır. Weber, modern öncesi toplumsal yaşamın temelini oluşturan geleneksel eylemlerin önemini kaybettiğini ve modern çağın, daha etkili olan rasyonelleşme ve bürokrasi tarafından şekilleneceğine inanmıştır. Doğru cevap C şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Her iki kuramcı da modernleşme süreci sonunda ortaya çıkan risk kavramını günümüzde merkezi bir ilgi alanı olarak görmektedirler. Riskler, geç modernite döneminde özelliklerini değiştirerek zaman ve mekân boyutlarında büyük etkiler yaratmaktadır. Beck ve Giddens, geç modernite döneminde belirsizlik ve güvensizliğe karşı gösterilen başlıca tepki olarak düşünümsellik kavramını ön plana çıkararak, riskin daha çok politik yönü üzerinde durmuşlardır. Her iki kuramcı da, halktan kimselerin riske bakış açıları üzerinde durarak, özellikle bu kimselerin uzmanlara, devlete ve sanayiye gösterdikleri tepkileri ele almaktadırlar. Giddens ve Beck, zayıf bir toplumsal yapılaşmacı yaklaşım çerçevesinde risk konusunu ele alırlarken, dikkatlerini riskin nasıl üretildiği, makro düzeyde toplumda riskin üstesinden nasıl gelindiği, riskin toplumsal ve politik alanda yaptığı etkiler üzerine yöneltmektedirler.

Yanıt Açıklaması: Albert Camus

Yanıt Açıklaması: Enformasyon teknolojisi devriminin temelinde, mikro elektronik ve genetic mühendisliği vardır.

Yanıt Açıklaması: “Usturlap” ile denizcilerin güneş açısını ölçerek enlem derecelerini hesaplayabilmeleri uzun yolculuklar sırasında bulundukları konum noktasını belirleyebilmelerini kolaylaştırmıştır.

Yanıt Açıklaması: Kolonyalizm, Batı tarihinin geleneksel siyasi ve ekonomik anlatısında Christopher Columbus’un 1492 yılında Doğu’yu keşfetmek amacıyla batıya doğru yelken açmasıyla sembolleştirilir.

Yanıt Açıklaması: Lefebvre’in geliştirdiği üç kavramsal düzey birbirlerinden farklı ancak diyalektik olarak birbirleriyle ilişkilidir. Lefebvre bu kavramsal üçlüyü şu şekilde açıklamaktadır: 1. (Maddi) Mekânsal pratikler (spatial practices): Algılanan mekân içerisinde, gündelik gerçeklik ile kentsel gerçeklik arasında kurulan yakın bir ilişkiyi temsil etmektedir. Kentsel gerçeklik, özel hayat, çalışma ve boş zaman için oluşturulan yerleri kapsayan ağlardan oluşmaktadır. 2. Mekânın temsilleri (representations of space): Bilim insanları, plancılar, teknokratlar ya da toplum mühendisleri tarafından kavramsallaştırılmış mekân olarak tanımlanmaktadır. 3. Temsil mekânları (spaces of representation): İmaj ve sembollerle ilişkili olarak birlikte yaşayanların, bir arada ikamet edenlerin mekânı olarak ifade edilmektedir. Doğru cevap A'dır.

Yanıt Açıklaması: Postkolonyal teoride Immanuel Wallerstein, Paul Baran, Paul Sweezy ve Samir Amin gibi post-Marksist kuramcıların yanı sıra Michel Foucault gibi postyapısalcı ve J. F. Lyotard gibi postmodern düşünürlerin çalışmalarının etkisi söz konusudur.