Çağdaş Sosyoloji Kuramları

Yanıt Açıklaması: Bauman’ın modernlik ve postmodernlik ile ilgili yaklaşımını, değerlendirmeye geçmeden önce onun yaşam öyküsü hakkında kısa bir bilgi vermek modernliğe yönelik eleştirilerinin arkasında sadece bilimsel tespitlerinin değil kendisinin ve eşinin yaşam öyküsünün de bulunduğunu görmek açısından yararlı olacaktır. Çünkü Bauman, eşi Janina’nın Nazi zulmünden kaçmak için gettoda gizlenerek geçirdiği özel yaşamının öyküsünü yazdığı kitabını okuduktan sonra kendisinin bilmediği ya da üzerinde çok fazla düşünmediği pek çok şeyin olduğunu fark etmeye başladığını ifade etmektedir. O zamana kadar Holocaust’un (Yahudilerin topluca öldürülmesi), tarihin normal akışında bir kesinti, uygar toplumun vücudunda kanserli bir şişlik, akıllılığın içinde anlık bir delilik olduğuna (kasten değil, ihmal sonucu) inandığını belirten Bauman (1997, s.7-11), eşinin yazdığı kitabı okuduktan sonra Holocaust’un yalnızca uğursuz ve dehşet verici değil, alışılagelmiş “sıradan” terimlerle kavranması hiç de kolay olmayan bir vaka olduğunu fark ettiğini belirtir. Ona göre Holocaust, gerçekten bir Yahudi trajedisi idi.

Yanıt Açıklaması: Yeni toplumsal hareketlerin ortaya çıkışı aşağı- daki dört toplumsal süreçle açıklanmaktadır: Teknolojik gelişmelerin ve endüstriyel büyümenin yarattığı yeni sorunlar, Kapitalizmin yeniden yapılanmasıyla birlikte, üretim yapısında esnek üretime doğru gerçekleşen değişimler, Sınıf çatışmalarından farklı olarak ortaya çıkan yeni toplumsal çatışma biçimleri. Bu gelişmeler çerçevesinde sınıf çatışması yerini, çevrecilik, barış, kadın sorunları etrafında somutlaşan daha toplumsal çatışmalara bırakmıştır, Eğitimli bir yeni orta sınıfın gelişmesi.

Yanıt Açıklaması: Appadurai’ye göre küreselleşmenin gözlemlenebileceği beş boyut bulunmaktadır.

Yanıt Açıklaması: Dünya İmparatorlukları kavramı, askeri bir güç ve baskın olan siyasal hegemonik gücün zayıf olandan aldığı zorunlu vergilerle ayakta duran siyasal otoriteleri ifade etmektedir. Bu hegemonik gücün sahibi olan siyasal otorite, güçlü bir askeri yapılanmayla diğer bölgelere yayılmakta ve ayakta kalmaktadır.

Yanıt Açıklaması: Ernesto Laclau ve Chantal Mouffe ile birlikte, Barry Hindess, Paul Hirst, Anthony Cutler, Athar Hussain, Gareth Stedman Jones gibi akademisyenlerin öncülük ettiği Postmarksizm; ideoloji ve politikayı, ekonomi ve sınıfsal ilişkilerden önünde gören bir yaklaşımdır

Yanıt Açıklaması: Özetle, analizin odağında devletin hegemonyası değil, sivil toplumla sınırlı bir çerçeve vardır. Ayrıca, sivil toplum alanını ekonomiden tümüyle azade bir kültür ya da siyaset alanı olarak tarif eden bu yaklaşım günümüzün küresel dünyasında çok boyutlu kapitalist ilişkilerin ekonomik eşitsizlikleri yeniden üreten karmaşık doğası hakkında nerdeyse hiç bir şey söylememektedir.

Yanıt Açıklaması: Çatışmanın aktörleri devlet ve bu devletin karşısında bazı hak ve talepleri gündeme getiren yeni toplumsal hareketler temelli sivil toplumdur.

Yanıt Açıklaması: eklektizm

Yanıt Açıklaması: Post-yapısalcılık ve yapıçözüm veya yapısöküm (deconstruction), post-modernizmin teorik formülasyonu olarak da düşünülebilir.

Yanıt Açıklaması: Bauman, küreselleşme sürecinin olumlu yönlerinden çok olumsuz etkilerine daha çok önem vermektedir. Ona göre, küreselleşme süreçlerinin ayrılmaz bir parçası mekânı giderek bölme, insanları ayırma ve dışlamadır. Diğer bir endişeli durum ise giderek daha fazla küresel ve yurtsuz bir hâle gelen elit kesimle geride kalan “yerelleşmiş” kesim arasındaki tedrici iletişim kopukluğudur.

Yanıt Açıklaması: Radikal demokrasi kuramları iki başlık altında incelenebilir: Biri, Jürgen Habermas, Seyla Benhabib ve John Rawls tarafından, diğeri Ernesto Laclau, Chantall Mouffe ve William Connolly tarafından geliştirilen, sırasıyla “müzakereci demokrasi” ve “agnostik demokrasi” (çatışmalı çoğulculuk) teorileri.

Yanıt Açıklaması: Baudrillard’ın  Amerika  adlı  eserinde  bahsettiği,  Amerikalıların  saplantı  haline gelmiş  korkusu  olan  ışıkların  sönmesi,  Disneyland  ile  de  engellenmiş  olmaktadır.  Disneyland tam bir ışık gösterisidir. 24 saat her yerde ışıkların yandığı bir ülke olan Amerika’nın bu küçük minyatürü de karanlığa karşı korkusunu ışık gösterileriyle gidermektedir. Doğru yanıt E şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Merkez ülkeler, sömürüyü çevre ülkelere ihraç eden ülkeler olarak tanımlanmaktadır. Bir yandan göreceli olarak daha az vergilendirmenin bulunduğu ve serbest işgücü sözleşmeleri ile iyi bir ücret rejiminin hâkim olduğu bu ülkeler bir diğer yandan ise geniş bir tüketici piyasasını da içlerinde barındırmaktadırlar. Devlet sistemi merkez ülkelerde oldukça güçlü olmakta ve bu durum merkez ülkelere güçlü bir ticari koruma sistemini yerleştirmelerini sağlamaktadır.

Yanıt Açıklaması: Baudrillard’ın  sanata  ilişkin  görüşler  ise  şöyledir: Sanat günümüzde amacından tamamen sapmış durumdadır.  Sanatta  önemli  olan  illüzyon  yaratmaktır. Çünkü illüzyon gerçekliğe ait bir nesneyle ilgilidir, diğer bir ifade ile gerçeğe bağımlıdır. Oysa günümüzde gerçeklik  yitirilmiş  olduğundan  sanatın temeli olan illüzyonda kaybolmuştur. Önceleri insanları bir illüzyona inandırmak amaçlandırılırken, şimdi artık onları var olmayan bir gerçekliğe inandırmak önemli hale gelmiştir. Baudrillard, simülasyonun gerçeklik  ve  illüzyonun  bittiği  yerde  başladığını  ileri  sürmektedir.  Simülasyon,  gerçeğin  tüm  verilerine  sahip olamama durumu yani gerçek olmayan şeydir. Böylece postmodern dönemde gerçeklik yitirilmiştir. İnsanlar da “gerçeğin yerini almış olan simülakrlar”ın içinde yaşamaktadırlar. Buna göre, sanal ile gerçeklik arasında sınırları bulanıklaştıran 3D ve VR filmler içinde bulunduğumuz çağın simülakrlarına örnektir. Picasso tabloları ise gerçekliği farklı bir biçemle alımlayıcısına aktarır ancak gerçek ile sanal arasındaki sınırları bulanıklaştırma amacı güttüğü düşünülemez. Doğru yanıt C şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Türkiye üretim aşamalarında halen Batı’nın sanayi sonrası toplumlarından teorik bilgi ve teknoloji desteği almakta sanayileşmesini Batı’ya bağımlı bir şekilde sürdürmektedir. Doğru cevap E'dir.

Yanıt Açıklaması: Touraine’e göre, kültürel demokrasi insanları ve toplulukları kendi kültürel cemaatlerine hapseden çok kültürlülük değil, kültürel çeşitliliğin ulusal-toplumsal birlik ve dayanışma içinde korunması ve kültürel değerlerin akıl ve akılcılığın gerekleri ile uzlaştırılmasını ferdiyet kazanmış bireyin, yani Öznenin yaratıcılığına ve iradesine bırakan bir demokrasi anlayışıdır. Doğru cevap A'dır.

Yanıt Açıklaması: 1950’li yıllar boyunca Afrika ülkelerinde devam eden bağımsızlık mücadelelerine hem siyasal olarak hem de bir entelektüel olarak ilgi duymuş ve uzun yıllar boyunca Afrika kıtasında yaşanan ulusal bağımsız- lık hareketlerine dönük çalışmalar yapmıştır.

Yanıt Açıklaması: Radikal demokrasi projesi, liberal demokratik ideolojiyi reddetmek yerine onu çoğul bir demokrasi doğrultusunda derinleştirme ve genişletme siyaseti olarak tanımlanabilir.Liberal demokrasinin evrenselciliğini ve akılcılığını eleştirmekle birlikte Laclau ve Mouffe’a göre, solun görevi, Liberal Demokratik ideolojiyi tümüyle elinin tersiyle itmek olmamalıdır. Liberal demokrasinin radikal ve çoğul bir demokrasi doğrultusunda derinleştirilmesi ve genişletilmesi gerekir. Doğru cevap A'dır.

Yanıt Açıklaması: Foucault insanların gündelik hayatta içinde yer aldıkları pratiklerin kesinlikle söylemlere dayandığını ve onları biçimlendirdiğini aynı şekilde söylemlerin de pratikleri biçimlendirdiğini ileri sürmektedir. Doğru cevap D seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Sanayi sonrası toplum teorisine yöneltilen eleştirilerin odak noktası “sınıfsal eşitsizliğin kalıcılığı, sınıf çatışması, ekonomik kaynakların birkaç elde yoğunlaşması, beyaz yakalı işlerin vasıfsız niteliği ve tüm mesleklerde profesyonelleşme normunun sulandırılmasıdır” Doğru cevap E seçeneğidir.