Çağdaş Sosyoloji Kuramları

Yanıt Açıklaması: Kapitalist ve sanayi toplumunun toplumsal yapısı, büyük ölçüde, özel mülkiyet ekseninde örgütlenirken; post-endüstriyel toplum “teorik bilgi” ekseninde düzenleniyordu. Sanayi sonrası toplum kavramı; yeni bir yönetici elit, işgücünün hizmet sektörüne devinimi, teknolojinin değişimdeki itici gücü ve en önemli bilgi türü olarak teoriyi, toplumsal yapının değişimini açıklamak üzere tamamen yeni geliştirilen ve ilgi çekici bir sosyolojik açıklama olarak bir araya getirmektedir.

Yanıt Açıklaması: Doğru cevap B şıkkıdır. Holocaust Yahudilerin topluca öldürülüşünü ifade eder.

Yanıt Açıklaması: Jameson'a göre gerçekçilik, modernizm ve postmodernizm sırasıyla piyasa kapitalizmi, tekelci kapitalizm ve çok uluslu kapitalizmin (emperyalizm) kültürel düzeylerini ifade eder.

Yanıt Açıklaması: Jameson’a göre, postmodern dönemde kültür, eğitsellik ile eskiye göre daha farklı bir ilişki içindedir. Diğer bir ifade ile kültür, bilişsel ve pedagojik unsurlarla farklı bir bağ kurar. Yeni estetik biçimin belirleyici unsuru “yer”dir. Kişinin kendisini meka^nda, toplumda, ülkesinde ve dünyada konumlayışına ilişkin “bilişsel harita” kültürün anahtar unsurudur. Dolayısıyla yeni kültürel biçimin estetiğini “bilişsel haritalama” olarak ifade etmektedir. Cevap B'dir.

Yanıt Açıklaması: Touraine, modernleşmeyi, çok genel hatları ile tarım toplumundan sanayi toplumuna geçiş olarak ifade edilebilecek bir yapı değişimi olarak tanımlar.

Yanıt Açıklaması: Enformasyon teknolojileri (bilgi tekno- lojileri), bilgisayar ve iletişim teknolojilerinin bileşimine, bilgilerin elde edilmesinde, depolanmasında, işlenmesinde ve iletilmesinde kullanılan yazılım, donanım, ekipman ve hizmetlerin bütününe verilen addır. Enformasyon teknolojisi sanayi sonrası toplumun ortaya çıkışında etkili olan bir etmendir. Enformasyon teknolojileri insanların ve toplumların birbirleriyle iletişim olanaklarını artırmakta, üretim anlayışını değiştirmekte, sermaye hareketlerini dünya tarihinde hiç olmadığı kadar hızlandırmaktadır. Doğru cevap D'dir.

Yanıt Açıklaması: Bell'e göre sanayi sonrası toplumun en temel karakteristik özellikleri teknolojide, ekonomide ve toplumsal yapıda görülmektedir. Ekonomi, ağırlıklı olarak imalat sanayinden hizmet sektörüne kaymakta, teknolojik alanda bilim destekli sanayi merkezi önem kazanmakta, toplumsal yapıda ise yeni teknik elitlerin yükselişi ile birlikte yeni bir toplumsal tabakalaşma prensibi görülmektedir. Sanayi toplumunda egemen olan mavi yakalı iş alanlarının yerini, artık beyaz yakalı işlerin ve işçilerin aldığı ve bu profesyonel, bilimsel ve teknik mesleklerin sanayi sonrası toplumun sınıfsal yapısını biçimlendirdiği gözlemlenmektedir. Doğru cevap D'dir.

Yanıt Açıklaması: Bell modern toplumun oluşumundan önce varolan sanayi öncesi toplumdan ve sanayi toplumu olarak bildiğimiz, sosyolojinin ilk uğraş alanı olan toplum biçiminden farklı bir toplumsal aşamaya geçildiğini öne sürdüğü sanayi sonrası toplumun çok farklı özelliklere sahip olduğunu öne sürmektedir. Sanayi sonrası toplumun en temel karakteristik özellikleri teknolojide, ekonomide ve toplumsal yapıda görülmektedir. Ekonomi, ağırlıklı olarak imalat sanayinden hizmet sektörüne kaymakta, teknolojik alanda bilim destekli sanayi merkezi önem kazanmakta, toplumsal yapıda ise yeni teknik elitlerin yükselişi ile birlikte yeni bir toplumsal tabakalaşma prensibi görülmektedir. Doğru cevap C şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Touraine’e göre, modernleşme kavramı bir ülkenin tarım toplumundan sanayi toplumuna doğru olan tarihsel dönüşümüne; modernlik ise, modernleşmiş ya da modernleşmekte olsun, verili bir toplumsal örgütlenmenin işleme biçimine, pratikte sanayi toplumunun sorunlarına atıfta bulunur. Modernist düşünce insanın doğal yasaların hükmettiği bir dünyaya ait olduğunu, kendisi de bu yasalara tâbi olan aklın doğanın yasalarını keşfedebileceğini, toplumsal bünyenin de bu doğal yasalara uygun olarak işlediğini, dolayısıyla bu dünyanın ve onun yasalarının anlaşılmasının vahye ihtiyacı olmadığını teyit eder. Doğru cevap C'dir.

Yanıt Açıklaması: Bauman’a göre postmodernlik, müphemliğin üstesinden gelerek bunun yerine tek anlamlı kesinlik olarak gördüğü aynılığı hedefleyen modern güdüden tamamen özgürleşmek ve tek tiplilik ve evrenselcilik gibi modernliğin merkezi değerlerini tersine çevirmek demektir. Bununla birlikte postmodernlik doğası gereği hiç bir zaman modernliğin yerini alamaz. Nitekim postmodernlik ilke olarak farklılığı dışlamak yerine tanıyan ve bütün yaşam biçimlerine izin veren, dolayısıyla modernliği de dışlamak yerine farklılığa dahil eden çoğulcu bir dünya anlayışı ile temellendirilmiştir. Bu nedenle Bauman’a göre modernlikle postmodernlik arasında kesin bir kopma ya da belirgin bir farklılaşma söz konusu değildir. Ona göre postmodernlik bir anlamda kendine dışarıdan ve eleştirel olarak bakabilen ve bir zamanlar bilinçsizce yaptığı ulaşılması imkansız şeyleri bilinçli biçimde terk eden modernliktir. Doğru cevap B'dir.

Yanıt Açıklaması: Jameson'ın açıklamalarına göre aşağıdakilerden hangisi postmodernizmin sebep olduğu kültürel değişikliklerden biri nesnelliğin değil öznelliğin radikal fragmantasyonunda endişe, yabancılaşma ve burjuva bireyciliği sorunsallarının sona ermesidir. Doğru yanıt D'dir.

Yanıt Açıklaması: Bauman, postmodernitenin yanlış ve bütünselleştirici bir öngörünün ortaya çıkışını engellemeye yardım ettiğini, kısmi gözlemlerin ve anlatıların çoğalmasını özendirdiğini savunur. Tutarsızlık, postmodernitenin özellikleri arasında en ayırt edici olanıdır diyerek, zorunlu bir durumu erdem hâline getirir. Postmodernitenin, yanlış ve bütünselleştirici bir öngörünün ortaya çıkışını engellemeye yardım ettiğini ve kısmi gözlemlerin, anlatıların çoğalmasını özendirdiğini savunur. Doğru cevap C'dir.

Yanıt Açıklaması: 1950'li yıllarda yakınlaşma teorisi ortaya atılmıştır. Yakınlaşma teorisine göre toplumsal organizasyonların teknik ve ekonomik zorunlulukları toplumsal yapının biçimlenmesinde siyasal ideolojilerden çok daha etkilidir. Bu nedenle dönemin yazarlarına göre kapitalist ve sosyalist toplumlar giderek daha çok birbirlerine benzemektedirler. Doğru cevap C'dir.

Yanıt Açıklaması: Sanayi sonrası toplum üç sektörden endüstriler barındırır: ulaştırma ve hizmetlerin olduğu üçüncül endüstriler; ticaret, finans ve sermaye değişiminin olduğu dördüncül endüstriler; sağlık, eğitim, araştırma, kamu yönetimi ve boşzaman faaliyetlerinin olduğu beşincil endüstriler. Bunların içinde sonuncusu belirleyicidir çünkü kilit noktadaki meslekler merkezde bilim adamları olmak üzere, profesyonel ve teknik olanlardır.

Yanıt Açıklaması: Sanayi sonrası dönemde metodoloji " Soyut Teori Modelleri & Simülasyonlar & Sistem Analizleri" şeklindedir.

Yanıt Açıklaması: Cemaatçilik klasik liberalizm ile kolektivizm arasında bir orta yol bulmaya çalışan bir toplumsal kuramdır. Cemaatçiler hem klasik liberalizmin aşırı bireyciliğine hem de kolektivizmin aşırı toplumculuğuna karşı çıkarlar. Cemaatçiler hiçbir kısıtlamaya uğramayan serbest piyasa ve mübadelenin insan ihtiyaçlarını karşılamaya yetmediğini, bireylere daha fazla özgürlük verilirken aynı oranda sorumluluk verilmediğini düşünmekte ve toplum üyeleri arasında yakın cemaat bağlarının korunup beslendiği bir toplumsal düzenin gerekliliğini savunmaktadırlar. Doğru cevap D'dir.

Yanıt Açıklaması: Bauman'a göre modernlik: “Batı Avrupa’da, XVII. yüzyıldaki bir dizi derin toplumsal, yapısal ve entelektüel dönüşümle başlayan ve (1) Aydınlanmanın gelişmesiyle kültürel bir proje olarak; (2) Kapitalist ve daha sonra da komünist endüstri toplumunun gelişmesiyle de toplumsal olarak kurulan bir yaşam biçimi olarak olgunluğa erişen tarihsel bir dönemdir”.

Yanıt Açıklaması: Son 40 yılda 25’ten fazla kitabı İngilizce yayınlanan Bauman’ın çeşitli dergilerde çok sayıda makalesi de yayınlanmıştır. Bauman, 1989 yılında “Modernite ve Holocost” adlı kitabıyla Amalfi ödülünü, 1998 yılında ise Adorno ödülünü kazanmıştır. Doğru cevap B'dir.

Yanıt Açıklaması: Teknolojinin kontrolü ve teknolojik değerlendirmeye dayalı bir ‘gelecek yönelimi’ post endüstriyel toplumun ideolojik açıdan özelliklerindendir.

Yanıt Açıklaması: The Post-Industrial Society [Sanayi-sonrası Toplum] (1971) başlıklı çalışması Touraine’in programlanmış toplumun sınıf yapısını ve dinamiklerini sanayi toplumu ile karşılaştırmalı olarak ele aldığı klasik bir çalışma olmuştur.