Çağdaş Sosyoloji Kuramları

Yanıt Açıklaması: Baudrillard’a  göre  günümüzde  tüketimin  ilerleme ve  mutluluk  anlamına  gelmesini  ve  bireyin  tercihlerinin  çoğalmasını,  sistem  tarafından  üst  gerçeklik (hiper-realite)  yaratılarak  demokrasinin  varlığı  ile örtüştürülmekte ve toplumun refah anlayışının göstergesi sayılmaktadır. Oysa bu bir yanılsamadır. Yanılsama olduğu için toplumun refaha ulaştığı iddia edilemez.

Yanıt Açıklaması: Foucault’un temel görüşlerini yansıtan önemli bazı teknik terimler şunlardır; benlik, soykütük, arşiv, söylem, arkeoloji. Bunlar içerisinde Benlik ve söylemi iktidar kavramıyla ilişkilendirir.

Yanıt Açıklaması: Post yapısalcılar “benliğin” ayrı, tekil ve tutarlı bir varlık olduğu görüşüne katılmazlar. Aksine birey, birbiriyle çatışan bilgi hükümleri (toplumsal cinsiyet, ırk, sınıf, kariyer vb. gibi) arasındaki gerilimlere sahiptir.

Yanıt Açıklaması: Birinci aşama modern öncesi toplumlarda ortaya çıkar. Burada önemli olan etken modern öncesi toplumlarda dilin aracısız olmasıdır. Göstergenin ikinci aşaması, bu doğrudan sembolik ilişkiden bir uzaklaşmayı işaret eder. Gösterge, kabaca Rönesans ve Endüstri Devrimi arasında üstünlük kurmuştur. Göstergenin üçüncü aşaması Endüstri Devrimi’yle başlamıştır. Bu genellikle modernite olarak adlandırılan dönemdir. Göstergenin dördüncü aşaması İkinci Dünya Savaşı’ndan kısa bir süre sonra başlamıştır ve günümüze kadar gelir. Dördüncü aşama endüstri sonrası toplumlarda ortaya çıkar.

Yanıt Açıklaması: Modernlik projesi iki temel varsayıma dayanır. İlki, toplumsal dünyanın kavranabilir olduğudur, ikincisi şekillendirilebilir ya da yönetilebilir olduğu varsayımıdır. Doğru cevap A'dır.

Yanıt Açıklaması: Eklektizm olgulara yaklaşımda tek bir paradigma yerine farklı teorileri, fikirlerin birlikte ele alınması gerektiğini ileri süren kavramsal bir modeldir.

Yanıt Açıklaması: Söylem

Yanıt Açıklaması: Günümüz toplumunu “tüketim toplumu” olarak niteleyen yazar, aslında geç kapitalist dönemin aldığı toplumsal aşamayı bu terim ile ifade etmektedir. Baudrillard, cağın olaylarını eleştirel bir bakışla değerlendirmekte ve küresel iktidar yapılarının yarattığı simüle edilmiş bir evrende yaşadığımızı söyleyerek dikkatleri üzerine çekmiştir.

Yanıt Açıklaması: Her türlü maddi pratiği, üretim ilişkilerini, sınıf mücadelelerini vb. tartışmanın dışına iterek bütün bir tarihin ve yaşamın söylemsel olarak kurulduğunu iddia eden Postmarksistlerin söylemi tarih-dışı, kuşatıcı ve herşeyi kurucu bir kategori varsaymaları da özcü bir yaklaşım olarak eleştirilmektedir. Doğru cevap E'dir.

Yanıt Açıklaması: Postmarksizm temelde, Marksist teorinin işçi sınıfının öncülüğü, üretim tarzı ve ilişkilerinin belirleyiciliği, proletarya diktatörlüğü, sosyalizme siyasal bir devrimle ulaşılacağı gibi temel ilkelerinin sorgulanması ve bu ilkelerin kesin bir reddi olarak karşımıza çıkmaktadır. Eşitsizliklere karşı mücadele ve tabiiyet ilişkilerine itirazın devrim gibi kurtuluş stratejileri ile değil, kültür ve siyaset alanında liberal demokrasinin derinleştirilmesi ve radikalleşmesi hedefinin önüne koyan farklı kolektivitelerin ve kimliklerin hegemonik mücadelesi üzerinden gerçekleşebileceğini savlayan yaklaşım Postmarksizmdir. Doğru cevap A'dır.

Yanıt Açıklaması: Derrida; bu tarz bir yazın tekniğiyle herhangi bir göstergeyi okuduğumuzda o kavramın, terimin anlamının bizim için net olmadığını söylemektedir. Bu bağlamda “üstünü çizmek,” bu net olmama durumunun bir “temsilidir” ve göstergenin bir yarısının her zaman o olmadığının bir resmidir.

Yanıt Açıklaması: Appadurai (1992),küreselleşmenin ekonomik, siyasal, kültürel ve kurumsal birçok boyutunun birbirini nasıl etkilediğini ve karşılıklı olarak dönüştürdüğünü tartıştığı çalışmasında, küreselleşmenin gözlemlenebileceği beş temel boyuta, bir diğer deyişle alana, işaret etmektedir. Bunlardan ilki etnik alandır. Appadurai’ye göre etnik alanda gözlemlenen küreselleşme “yaşadığımız dünyadaki değişimi oluşturan” (Appadurai 1992: 33) birey ve grupların hareketliliği dolayısıyla oluşmaktadır. Etnik küreselleşme olarak kavramsallaştırabileceğimiz bu alanda yaşanan değişimin aktörleri daha çok misafir işçiler, turistler, göçmenler, sığınmacılar ve siyasal sürgünlerdir. Bu grupların hareketliliği ekonomik, siyasal ve kültürel alanlarda hareketliliğin gerçekleştiği ve hareketliliğin kaynaklandığı ülkelerde birçok değişimi hem pozitif hem negatif olarak gündeme getirmektedir. Küreselleşmenin ikinci boyutu teknolojik alanda yaşanan değişimler olarak gösterilmektedir. Teknolojinin küreselleşmesi Appadurai’nin kavramsal çerçevesinde “hem yüksek hem de düşük, hem mekanik hem de bilgisel tüm teknolojik gelişmelerin küresel olarak yapılandırılması ve sınırları hızlı bir şekilde aşmasını” (Appadurai, 1992: 34) ifade etmektedir. Teknoloji özellikle yaşadığımız çağda daha önce hiç olmadığı kadar hızlı bir hareketlilik içerisinde sınırları aşmaktadır. Bunun en belirgin örneklerinden biri olarak Amerika Birleşik Devletleri, Almanya, Japonya gibi ülkelerde üretilen otomobil teknolojilerinin benzerliği gösterilmektedir. Üçüncü olarak, Appadurai finans alanında yaşanan küreselleşmeye dikkat çekmektedir. Finansal küreselleşme, çok büyük oranda finansal sermeyenin ve yatırımın ulusal ekonomilere bir anda girip yine aynı hızla çıkabilme kabiliyetini ifade etmektedir. Şu anda öyle bir çağda yaşamaktayız ki ulusal ekonomiler daha önce görmedikleri oranda hızlı bir finansal sermaye akışkanlığını tecrübe etmektedirler. Birçok ulusal ekonominin ani çöküşü veya ani yükselişi ile bu ülkelerdeki hızlı finans hareketleri arasında çok yakın bir ilişki gözlemlenmektedir. Buradan hareketle, ulusal ekonomilerin finansal hareketlilikler dolayısıyla birbiri ile her zamankinden daha çok bütünleştiği vurgulanmaktadır. Bu bütünleşmenin ise birçok ekonominin bir arada yükselmesine birçok ekonominin ise yine aynı zamanda çökmesine sebep olan bir eşgüdüm yarattığına dikkat çekilmektedir. Dördüncü olarak, yine Appadurai’nin çizdiği çerçeve içerisinde, küreselleşmenin medya boyutuna dikkat çekilebilir. Medya alanı televizyon, internet, gazete ve film endüstrisi gibi medyanın belli başlı temel araçları vasıtasıyla üretilen bilginin ve görsellerin elektronik olarak küresel ölçekte hızlı bir şekilde yayılmasını ifade etmektedir. Appadurai’ye göre medya alanında yaşanan küreselleşme ile ilgili en önemli unsur televizyon, gazete, film veya internet vasıtasıyla yayılan görseller ve hikâyeler dolayısıyla metalar dünyası, haberler ve siyaset dünyası birbirine hızla karışmakta (1992: 35) ve bu durum gerçek ile kurgu olanın birbirine karışmasına sebep olup aralarındaki çizgiyi belirsizleştirmektedir. Son olarak, medya alanı ile de yakından ilişkili olan, ideolojik alanda yaşanan küreselleşme işaret edilebilir. Medya alanında yaşanan küreselleşmeye benzer bir şekilde bu alanda yaşanan küreselleşme de görsel bir küreselleşmeyi ifade etmektedir. Medya alanında gözlemlenen görseller ve bilgilerin küreselleşmesinden farklı olarak, bu alanda yaşanan küreselleşmede daha çok siyasal ve ideolojik bilgi ve görsellerin küreselleşmesi ifade edilmektedir. Küreselleşen bu görseller ve bilgiler daha çok bir kurumsal ideolojinin ya da ona karşı bir ideoloji veya siyasetin kurumsal gücü veya o gücün bir kısmını elde etme amacıyla uluslararasılaşmaktadır (Appadurai, 1992: 36). Appadurai’aya göre, küreselleşen bu görseller ve bilgiler, daha çok Avrupa Aydınlanması’nın temel değerleri olan haklar, özgürlükler, bağımsızlık ve demokrasiye ilişkin görsellerin ve bilgilerin küreselleşmesi anlamında kullanmaktadır.

Yanıt Açıklaması: Lyotard’a göre postmodern durumu belirleyen temel ölçüt bilginin konumudur ve postmodern durumda artık yeni bir bilgi anlayışı geçerli olmaktadır. Dolayısıyla Lyotard’ın “Postmodern Durum” adlı kitabına bakıldığında aslında karşımızda duran bir bilgi/bilim felsefesi kitabıdır. Lyotard’ın bu metindeki ana problemi, Postmodern toplumlarda bilginin nasıl konumlandırıldığını anlamaktır.

Yanıt Açıklaması: Michel Foucault ve Jean-François Lyotard, bilginin söylemsel ve öyküsel oluşumunu ve kültürel eleştiri ve felsefi bir yansımayla dil ile iktidar arasındaki ilişkiyi post-modern yaklaşımla analiz ederler. Fredric Jamerson, Zygmunt Bauman ve David Harvey gibi düşünürler ise post-modernizmi  tamamen  yeniden  bir  yapılanma  olarak  değerlendirirler. Jean Baudrillard, Stephen Crook, Jan Pakulski ise süre giden sürecin yeni bir aşaması ve yeni ortaya çıkan eğilimler olarak ele alırlar. Baudrillard; post-moderniteyi gelişen kitle medyası, iletişim ve kitle tüketimi ile yine kitle tüketimi  ve  yeni  dönemin  getirdiği  ve  yaygınlaşan yönlendirilmiş iletişim, sembolik tüketim ve zaman ve  mekânın  daralması  ile  ilişkilendirir. Doğru yanıt A şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: SANAYİ SONRASI TOPLUM TEORİSİNE YÖNELİK ELEŞTİRİLER 1- Bell sadece en tepedeki yapılarla ilgilenir. Yeni bilgiden, yeni bir yönetici elitten bahseder; toplumun bütün değer sisteminin değişip değişmediği meselesi ile ilgilenmez. 2- Bell’in önkestirime dayalı metodolojisi, bir yeni toplumu müjdelerken, tarihsel gerçeklikleri ya ihmal etmekte ya da kendi iddialarını destekleyici bir biçimde kullanmaktadır. 3- Sosyolojide geleceğe ilişkin toplumsal çıkarımlarda ya da başka bir ifadeyle önkestirimde bulunmak genellikle hem zor hem de oldukça risklidir 4-Bell’in resmettiği sanayi sonrası topluma dair göreli iyi koşullar ne yazık ki gerçeklikten uzak seyretmektedir.

Yanıt Açıklaması: Semiyotik, antik Yunanca’da işaret anlamında kullanılan semeion kelimesinden gelmektedir. Semiyotik ya da diğer adıyla semiyoloji, simge, sembol ve İşaretlerin yorumlanmasına, üretilmesine veya işaretleri anlama süreçlerini içeren bütün faktörlerin sistematik bir şekilde incelenmesine dayanan bir bilim dalıdır.

Yanıt Açıklaması: Müzakereci demokrasi teorisini geliştiren isimler Jurgen Habermas, Seyla Benhabib ve John Rawls ‘dır. Doğru yanıt D seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: I ve III. seçenekler marksist yaklaşımın kabul ettiği çatışma türleridir. Postmarksizmde çatışma devlet ve sivil toplum arasındadır. Doğru cevap D şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Bauman, her konuda olduğu gibi postmodernizmin tanımlanması, postmodernizmden ne anlaşıldığı konusunda da birçok kavrayışın olduğunu belirtir. Bauman’a göre, postmodernite, çok farklı insanlara çok farklı şeyler anlatır. Postmodernliğin bazıları için mimaride bir tarz, bazıları için gerçekliğin ve televizyonun bulanıklaşması, bazıları için tüketimcilik ve seçenek bolluğu anlamına geldiğini ifade eden Bauman, felsefecilere göre ise radikal, kuşkucu bir ruh hâlini anlattığını ileri sürmektedir.

Yanıt Açıklaması: Kitle iletişim araçları ve tüketim üzerine 20. yüzyılın en önemli düşünürlerinden biri olan Fransız Sosyolog’un simulasyon kavramı ‘Matrix’ filmi’ne konu olmuş ve filmin bir sahnesinde “Simulakrlar ve Simulasyon” kitabı da görüntülenmiştir.