Çağdaş Sosyoloji Kuramları

Yanıt Açıklaması: Bauman, Batı Avrupa’da on yedinci yüzyılda ortaya çıktığını belirttiği modernliğin kültür anlayışını bahçe kültürüne benzetir. Doğru cevap D'dir.

Yanıt Açıklaması: Post-endüstriyel toplum, hizmet sektörünün imalat sektöründen ön plana geçtiği, bilim ve teknolojinin merkezi bir öneme sahip olduğu, yeni bir yönetici elitin ortaya çıktığı bir toplumdur.

Yanıt Açıklaması: Bauman, postmodernliğin, dünyanın büyüsünü bozmak için girişilen, sonunda sonuçsuz kalan uzun ve gayretli modern mücadeleden sonra dünyanın “yeniden büyülü hâle getirilmesi” olarak değerlendirilebileceği görüşündedir (Bauman, 1998b, s.46).

Yanıt Açıklaması: Beden dili

Yanıt Açıklaması: “Tipik yeni işçiler, fast-food restoranları dahil olmak üzere ‘yiyecek ve içecek’ kuruluşlarında çalışanlardı: ‘sağlık hizmetleri’ temelde hemşireler ve özel hastanelerdeki yardımcı personel ve evlerde çalışan özel hemşirelerden oluşuyordu; ‘iş hizmetleri' ndeyse temelde veri işlemeyle, kopyalama ve enformasyon ulaştırmayla uğraşan rutin enformasyon işçileri yer alıyordu. Yeni işçilerin birçoğu kadınlardan oluşuyordu, bunların birçoğu yarım gün ya da geçici olarak çalışmaktaydı. Ücret düzeyleri düşüktü, iş güvenliği ve kariyer beklentisi hemen hemen sıfırdı” (Kumar, 2004, s. 41). Bu bağlamda Bell'in toplumsal cinsiyete duyarlı olduğu söylenemez. Doğru cevap E'dir.

Yanıt Açıklaması: Postmodern toplumu olumlu terimlerle tasvir etmeye çalışan çoğu post-modernistin aksine, Bell postendüstriyel toplumun, en azından bazı yönlerini, eleştirmekten geri kalmamıştır. Doğru cevap C'dir.

Yanıt Açıklaması: Postmodernizm  her şeyin belirsiz ve sürekli değiştiğini savunur ve dolayısıyla toplumdaki aile, din, ekonomi gibi kurumların baki ve değişmez olduğunu reddeder. Toplumun parçalanmış ve hızla değişken olduğunu ve bunun da insanları kaos ve belirsizliğe sürüklediğini ve bundan kaçınamayacağımızı söyler. Dolayısıyla D seçeneği haricindeki diğer seçeneklerde bu anlatılana tam zıt olarak değişmez kurallar, aynılık, statüko söz konusudur. Fakat Heraklitos'un söylediği bu söz, değişimin ve akışın sürekliliğini vurgular çünkü evrenin her bir zerresi hızlı ya da yavaş bir değişim, başkalaşım halindedir. Dolayısıyla postmodernist görüşün savunduğu şeyi yansıtır. Cevap D'dir.

Yanıt Açıklaması: Touraine’in, toplumu toplumsal aktörlerin eylemleriyle şekillenen bir toplumsal sistem olarak gören, bu nedenle de toplumsal aktörleri kuramın merkezine alan bu yaklaşımı bundan dolayı “eylemci (actionalist) sosyoloji” olarak adlandırılır

Yanıt Açıklaması: Totaliteryenlik kavramı halkın bütünüyle ya da hemen nerdeyse bütünüyle devlet tarafından tahakküm altına alındığı bir siyasal rejime atıfta bulunur.

Yanıt Açıklaması: D şıkkı dışında tüm unsurlar endüstri öncesi dönemin üretim mekanizmalarıdır fakat D şıkkı endüstri sonrası dönemin eksen ilkesi ve metadolojisi arasında yer aşmaktadır.

Yanıt Açıklaması: Sanatta postmodern anlayış, ilk kez 1960’larda New York sanat çevrelerine modern sanatın karşıtı olarak girmiş ve sanatta yeni bir postmodern estetik anlayış döneme hâkim olmaya başlamıştır.

Yanıt Açıklaması: Sınıf çatışması sanayi sonrası toplum bağlamında kapitalizmin yıkıcı gücü ve görünmezliği karşısında daha da görünmez kılınmış ve silikleşmiştir. Bu durum sanayi sonrası toplum kavramsallaştırmasının ilkeleriyle tamamen uyuşmaz. Doğru cevap D'dir.

Yanıt Açıklaması: Yakınlaşma (convergence) teorisi 1950'lerde ortaya çıkmıştır. Doğru cevap B'ir.

Yanıt Açıklaması: Sanayi sonrası toplum teorisine yöneltilen eleştirilerin odak noktası "sınıfsal eşitsizligin kalıcılığı, sınıf çatışması, ekonomik kaynakların birkaç elde yoğunlaşması, beyaz yakalı işlerin vasıfsız niteliği ve tüm mesleklerde profesyonelleşme normunun sulandırılmasıdır". Sınıfsal çatışma halen geçerliliğini korumakta, mavi yakalı işçiler ile beyaz yakalı işçilerin yaptıkları işin niteliği açısından Bell'in öngördüğü biçimde çok da farklılık kalmadığı, özellikle çalışma  koşulları açısından farklılığın neredeyse yok denecek kadar azaldığı gözlemlenmektedir. Doğru cevap C'dir.

Yanıt Açıklaması: Lyotard’a göre postmodern durumu belirleyen temel ölçüt bilginin konumudur ve postmodern durumda artık yeni bir bilgi anlayışı geçerli olmaktadır. Dolayısıyla “Postmodern Durum”a bakıldığında aslında karşımızda duran bir bilgi/bilim felsefesi kitabıdır. Lyotard’ın bu metindeki ana problemi, Postmodern toplumlarda bilginin nasıl konumlandırıldığını anlamaktır.

Yanıt Açıklaması: Daniel Bell’e göre ideoloji seküler bir dindir: hayatın tüm yönlerini dönüştürmeye çabalayan, “tutkuyla aşılanmış” bir düşünce setidir (Bell: 1988’den akt. Waters, s. 79). İdeoloji düşünceleri toplumsal hareketlere dönüştüren önemli bir işlevi yerine getirir. Duygusal enerjiyi ritüellere ve sanata yönlendiren dine benzer şekilde ideoloji de insanların duygularını serbest bırakmalarını ve enerjilerini siyasal eyleme kanalize etmelerini sağlama kapasitesiyle donatılmıştır.

Yanıt Açıklaması: Jean-François Lyotard

Yanıt Açıklaması: Postmodern koşullar içerisinde bu şekilde yaratılan bireyler ise şu özelliklere sahip olmaktadırlar: (i) Bireyler öncelikle ve birincil olarak, daima yeni deneyimler arayan- buradaki “deneyim” hem (deneyim) hem de (hayat) anlamındaki deneyim- ve asla doymayan, sürekli ve tercihen daima artan bir uyarıcı akışını emebilen ve bunlara tepki verebilen deneyim organizmalarıdır. (ii) Postmodern koşullarda inşa edilen bireyler “yaratıcı” aktörlerdir. Bu bireylerin en önemli özellikleri kendiliğinden ve kolayca ateşlenebilen bir davranış esnekliğine sahip olmaları, önceki öğrendiklerine ve kazanılmış alışkanlıklarına çok az bağlı olan aktörler olmalarıdır. (iii)Bireyler, asla tamamen dengede olmasalar da neredeyse kendi kendisine yeten ve kendi kendisini güdüleyen birimler olarak kendi kendilerini dengeleme eğilimindedirler. Bauman’a göre, böyle bir iç düzenleme hem amacı hem de güdüsü olduğu sosyalleşme sürecinde de sürdürülmektedir. (iv)Bauman, postmodernlikte başlıca doğruluk modelinin sağlık değil uygunluk olduğunu ileri sürer. Bauman’a göre “uygunluk”, bireyin gittikçe artan yeni deneyimleri bedensel ve ruhsal olarak emme ve bunlara yaratıcı bir biçimde tepki verme kapasitesini, hızlı değişimlere dayanma yetisini, kendi kendisini gözetleme ve performans yetersizliklerini düzeltmek suretiyle “formunu koruma” yeteneğini temsil etmektedir. Bunun tersi olan bedensel gevşeklik, süre giden dengede olma durumundan yüksek rahatsızlıklar ise “uygunsuzluk” belirtileridir. Bu durumdaki bireyler tıbba ya da psikolojik danışma veya psikiyatrik tedaviye havale edilirler. Doğru cevap D'dir.

Yanıt Açıklaması: Türkiye 20. yüzyıla tam bir tarım toplumu olarak girmiş, Cumhuriyet’in kuruluşu ile sınırlı düzeyde sanayileşme  gerçekleştirilebilmiş, sanayileşme ancak yüzyılın ikinci yarısından sonra, özellikle kırdan kente göçün etkisiyle hız kazanabilmiştir. Günümüzde ise Türkiye tarım toplumu özelliklerini geride bırakmış, sanayi toplumu karakterini benimsemiş ancak halen sanayi sonrası toplum kriterlerini Bell’in çizdiği çerçeve içinde sınırlı bir şekilde taşıyan bir ülke görünümündedir. Bu değerlendirme ekseninde aslında Türkiye’nin sınıfsal kompozisyonu, üretim biçimi, teorik bilginin ve teknolojinin üretimde kullanılması gibi sanayi sonrası topluma ilişkin temel dinamikler çerçevesinde ele alınmalıdır. Bu nedenlerle Türkiye üretim aşamalarında halen Batı’nın sanayi sonrası toplumlarından teorik bilgi ve teknoloji desteği almakta sanayileşmesini Batı’ya bağımlı bir şekilde sürdürmektedir. Türkiye sanayi sonrası toplumun en tipik özelliklerinden biri olan geleneksel tarımsal ve sanayi üretimindeki istihdam edilen nüfus açısından anlamlı bir gelişim göstermiştir. Artık Türkiye’de uzun zamandır hizmet sektöründe istihdam edilen nüfus oranı tarımda ve sanayide istihdam edilenleri geride bırakmış görünmektedir. 2012 yılı Türkiye İstatistik Kurumu Hanehalkı İşgücü Araştırması Mart 2012 Sonuçları’na göre istihdam edilenlerin yüzde 23,6’sı tarım, yüzde 19,8’i sanayi, yüzde 5,9’u inşaat, yüzde 50,7’si ise hizmetler sektöründe yer almıştır. Dolayısıyla Türkiye'nin sanayi sonrası toplumlara özgü hiçbir kriteri taşımadığını söylemek doğru bir ifade olmaz. Bu sebeple doğru cevap D şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Laissez-faire siyaseti devletin toplumsal hayat içindeki rolünün iç güvenlik, dış güvenlik ve adaletin sağlan- masıyla sınırlı tutulması ve iktisadi alanın bütünüyle serbest bırakılması görüşünü ifade etmek amacıyla kullanılan bir terimdir (Yayla, 2005: 137-140).