Çağdaş Sosyoloji Kuramları

Yanıt Açıklaması: Doğru cevap E'dir.

Yanıt Açıklaması: Foucault, episteme terimini belli bir yerde ve zaman diliminde bilimsel bilgi üretimini belirleyen yapıları ifade etmek için kullanır.

Yanıt Açıklaması: Touraine’e göre, sanayi toplumun yerini almakta olan sanayi-sonrası veya programlanmış toplumda öncelikli olarak bilgi ve teknoloji daha önemli bir hale gelmiş olup, bu yeni toplum sanayi toplumundan daha fazla iktisadi büyümeye odaklanmıştır. Dahası bu yeni toplum sanayi toplumunun sahip olduğundan çok daha fazla bir yatırım kabiliyetine de sahiptir. Bunlara rağmen, bu toplumun merkezinde yer alan esas toplumsal mücadele sanayi toplumunda olduğu gibi emek ile sermaye arasındaki mücadele ya da sermaye birikimi ve onu mümkün kılan sömürü değildir. Zira iktisadi büyüme artık sadece sermaye birikimine dayanmamakta aksine eskisinden daha fazla olarak bilgiye ve toplumun yaratıcılığına dayanmaktadır. Dolayısıyla doğru cevap C'dir. Çünkü, yukarıda da ifade edildiği gibi, Touraine’e göre, toplumsal mücadelenin temelinde, emek ile sermaye arasındaki mücadele yatmaz.

Yanıt Açıklaması: Derrida’ya göre “anlam”,  bağlam içinde  hem  gösterilenin  gördüğü  fonksiyona  hem de bilişsel  şemamızdaki  onun  imajlarına  gönderme  yaptığından  sürekli  olarak  hem  “farklılaşır” ve  böylelikle  hem  de  hiçbir  zaman  tam  ve  kesin  olan  nihai  anlama  varılamayacağından  sürekli  kesin  “anlama”ya  kadar  bir  ertelenme  durumu  vardır.  Yani  anlamlar,  istikrarsızdır. Bu bilgilere göre doğru yanıt C şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Agonistik demokrasi, radikal demokrasi kuramlarından biridir. Diğeriyse müzakereci demokrasidir. Siyasetin ontolojik olarak dost-düşman ikilemi ve fark ilişkisi üzerinden gerçekleşen bir faaliyet olduğuna vurgu yapan Laclau ve Mouffe, agonistik demokrasinin ( çatışmacı çoğulculuk ) kimliklerin farklılıklarını tanıyan ve dikkate alan bir demokrasi ve kamusal alan inşa etmenin peşine düşmüşlerdir. Doğru cevap C şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Doğru cevap E şıkkıdır. Bireyler, sürekli gözetlendiklerini dü­şünerek istendik davranışlar sergilemeye çalışırlar. Yani bireyler de “kendini-gözetimi” genel bir göze­tim sisteminin bir parçası olarak içselleştirirler. Kı­saca bu disiplin tekniğinin amacı, istenen davranışı göstermeyenleri “normallik standartlarına” uymala­rını sağlayarak “normalleştirmektir. Böylelikle, bi­reyler herkese uygulanan eğitim ve ıslah metotlarıyla “itaatkâr” uydular hâline getirilir.

Yanıt Açıklaması: Jean Baudrillard

Yanıt Açıklaması: Küreselleşme sürecinin olumlu tarafları yanında olumsuz yönlerini de dikkate alan Bauman, küreselleşme sürecinin herkesin hemfikir olduğu varsayılan etkilerinin aslında tümüyle birleştirici olmadığını belirtir. Bauman’a göre, küreselleşme birleştirdiği kadar bölmektedir de. Bauman, yerkürenin tek tipliliğini artıran nedenlerle bölen nedenlerin özdeş olduğunu ileri sürmektedir. Ona göre iş ve finans dünyasının ve bilgi akışının yerküre çapında ortaya çıkışının yanı sıra, bir “yerelleşme”, mekân sabitleme süreci de işlemektedir. Dolayısıyla Bauman’a göre, bazıları için küreselleşme olarak görülen şey başkaları için yerelleşme anlamına geliyor; bazıları için yeni bir özgürlüğün emaresi olan şey başkalarının üzerine davetsiz ve kötü bir kader olarak çullanıyor. Örneğin Sovyetler Birliği’nin ve Yugoslavya’nın dağılmasıyla yeni ulus-devletlerin özgürlüklerini ilan etmeleri küreselleşme sürecinin onlar tarafından olumlu olarak değerlendirilmesine; ulus-devlet yapılarının ve milli kültürlerin birtakım küreselleştirici güçlerin olumsuz etkisine maruz kalması ise bu etkiye maruz kalanlarca küreselleşme sürecinin olumsuz olarak değerlendirilmesine neden olmaktadır.Doğru cevap A'dır.

Yanıt Açıklaması: Demografi, dünyada veya bir ülkede bulunan nüfusun yapısını, durumunu, dinamik özelliklerini inceleyen bilim dalı.

Yanıt Açıklaması: Doğru cevap B şıkkıdır. Yapısöküm metodunun diğer önemli bir tekniği de “silmedir”. Derrida, yapı sökümü metodunda önce bir sözcük yazmayı, sonra onu karalamayı ve sonra hem sözcüğe hem de karalamasına metinde yer vermeyi önermektedir.

Yanıt Açıklaması: Bell sadece en tepedeki yapılarla ilgilenir. Yeni bilgiden, yeni bir yönetici elitten bahseder; toplumun bütün değer sisteminin değişip değişmediği meselesi ile ilgilenmez.  Doğru cevap E'dir.

Yanıt Açıklaması: Çoğulculuk genel olarak tek bir perspektiften ziyade farklı perspektifler açısından yaklaşmayı öngörür ve pek çok alanda kullanılır.

Yanıt Açıklaması: Hegemonya, herhangi bir kurucu öznenin ya da merkezin ürettiği bir iktidar değildir.

Yanıt Açıklaması: Disipline edici iktidar insanların davranışlarına odaklanırken biyoiktidarın temel hedefi doğrudan insan bedenidir.

Yanıt Açıklaması: Bell toplumsal olayların ve olguların tahmin edilmesiyle önkestirimi birbirinden ayırır. Ona göre tahmin olayların sonuçları ile ilgilenirken, toplumsal önkestirim tarihsel eğilimler dizgesinin olasılıklarının ana hatlarını çıkarmaya çalışır. Doğru cevap C'dir.

Yanıt Açıklaması: Veysel Bozkurt (2010) sanayi sonrası topluma ilişkin belirgin özelliklerini Daniel Bell ve diğer sanayi sonrası toplum kuramcıları olan Alain Touraine ve Masuda’nın yaklaşımlarını da kapsayacak biçimde şu başlıklar altında değerlendirmiştir: 1. Ekonomik yapıdaki dönüşüm 2. Yükselen yeni sınıflar 3. Bilginin artan rolü 4. Enformasyon teknolojileri 5. Sanayi sonrası toplumun diğer karakteristikleri Doğru cevap E seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Wallerstein'ın dünya ekonomilerindeki yer değiştirme dönemlerine göre Fransa ve Hollanda’nın merkez ülke olarak öncülük ettiği ikinci dönem, 1640 ile 1750’li yıllar arasında yaşanmıştır. Bir durgunluk dönemini içeren bu dönemde ticari kapitalizm hâkimdir ve ulus devletlerin güçlerini merkezileştirdiklerini gördüğümüz bir dönemdir. Ticari kapitalizmin ortaya çıkmış olan ulus devletlerin güç ve zenginliklerini arttırmalarına ve merkezileşmelerine yardımcı olduğu bu dönemde merkez ülkelerin temel amacı kolonileştirme ve coğrafi genişlemeyi mümkün olduğunca ileriye taşımaktır. Hollanda, Fransa ve İngiltere arasında bu amaç etrafında şekillenen büyük çekişmelerin gözlemlendiği bir dönemdir

Yanıt Açıklaması: Her türlü maddi pratiği, üretim ilişkilerini, sınıf mücadelelerini vb. tartışmanın dışına iterek bütün bir tarihin ve yaşamın söylemsel olarak kurulduğunu iddia eden Postmarksistlerin söylemi tarih-dışı, kuşatıcı ve herşeyi kurucu bir kategori varsaymaları da özcü bir yaklaşım olarak eleştirilmektedir. Örneğin, Norman Geras her nesnenin söylemsel olarak anlaşılabileceğini söyleyen Laclau ve Mouffe için söylemsel idealizme yakalanmakla suçlamaktadır. Ayrıca, bununla bağlantılı olarak, bireyin sosyo-ekonomik açıdan işgal ettiği yerle, politik-ideolojik çıkarlar arasında herhangi bir zorunlu ilişki olmadığının iddia edilmesi ve bu şekilde, sınıf ile politik çıkarlar arasındaki zorunlu bağın koparılması, politika ve ideolojiyi kendi kendini yaratan pratikler haline getirmektedir. Bu yönüyle, eleştirmenleri tarafından Postmarksist kuramın “sosyalist projeyi sınıfsızlaştırma” girişimi olarak okunduğunu belirtmek gerekir. Best ve Kellner, Laclau ve Mouffe’un indigemecilik, özcülük eleştirilerinin, tarih ve proletarya konusundaki teleolojik vizyonların eleştirisinin Marksist gelenek içerisinde çoktan yapılmış olduğunu gözden kaçırdıklarını iddia eder. Laclau ve Mouffe’un Postmarksist kuramının Marksist teoriyle uzaktan yakından bir ilişkisi olmadığını düşünen Norman Geras bu kuramın esasen Marksizm-sonrası (postMarksizm) olarak değil de Marksizm-dışı (ex-Marxism) olarak adlandırılması gerektiğini savunmaktadır.

Yanıt Açıklaması: Genel olarak düşünüldüğünde, Wallerstein’ın sosyal bilimler alanındaki yerine ilişkin iki önemli ayırt edici özellikten bahsetmek mümkündür. Bunlardan birincisi sosyal bilimlerin eleştirel bir bakış açısından yürütülmesi gerektiği yönündeki duruşu, ikincisi ise bilimsel arayışta objektivitenin ve değer yargılarından arınmış bir araştırma çabasının beyhude bir çaba olduğuna dönük duruşudur.

Yanıt Açıklaması: Malın kullanım değeri bize fayda sağlamasını, değişim değeri ise alışveriş üzerinden ticari değerini ifade eder. Gösterge değeri ise bireyin nesneleri tükettikçe kendisine sağladığı prestij ile ilgilidir.