Çağdaş Sosyoloji Kuramları

Yanıt Açıklaması: Bell'in sanayi sonrası toplum kavramsallaştırması bağlamında, bilgi kavramı endüstriyel toplumda temel kaynak olan makinelerin yerini almıştır. Doğru cevap A'dır.

Yanıt Açıklaması: Bauman’ın modernlik ve postmodernlik konuları dışında üzerinde durduğu diğer önemli bir konu ise küreselleşmedir. Türkçeye “Küreselleşme, Toplumsal Sonuçları” (1999) adıyla çevrilen kitabında küreselleşme sürecine ve küreselleşmenin anlamına dair önemli açıklamalar getirmektedir.

Yanıt Açıklaması: Kolektivizm terimi en yaygın kullanımıyla, üretim ve dağıtım araçlarının komünal (ortak) ya da devlet mülkiyetinde olmasını teşvik eden siyasal ya da sosyo-ekonomik kuram ve uygulamaları anlatır. (Marshall, 1998: 90).

Yanıt Açıklaması: Sınıf ya da sınıfsal görünürlük Bell'in temel kategorilerinden biri değildir. Doğru cevap D'dir.

Yanıt Açıklaması: Postmodern koşullarda inşa edilen bireyler “yaratıcı” aktörlerdir. Bu bireylerin en önemli özellikleri kendiliğinden ve kolayca ateşlenebilen bir davranış esnekliğine sahip olmaları, önceki öğrendiklerine ve kazanılmış alışkanlıklarına çok az bağlı olan aktörler olmalarıdır.

Yanıt Açıklaması: Sanayileşme öncesi toplumda dönüştürülen kaynaklar insanın doğada bulduğu fakat sanayileşmenin sağladığı imkanlara gerek duyulmadan ya dönüştürülebilen kaynakara karşılık gelmektedir. Bu kaynaklar ise; doğal güç, rüzgar, su şeklinde örneklendirilebilir. Sanayi toplumundaki dönüştürülen kaynaklar ise doğrudan sanayileşme ile ilgili olmaktadır. Örnek olarak; elektrik, yağ, gaz ve kömür gösterilebilir. Sanayileşme sonrası toplumlarda ise söz konusu kaynaklar bilgi temelli kaynaklar halini almaktadır. Enformasyon ve veri sistemleri örnek olarak değerlendirilebilir.

Yanıt Açıklaması: Bell’e göre post-endüstriyel toplum hizmet ekonomisine dayalı, profesyonel ve teknik mesleklerin hakim olduğu, önemli kararlarda etkili olacak bir bilgi sınıfının merkezi olduğu, kültürün ve ideolojinin teorik bilgiye ve teknolojiye dayalı olduğu bir toplumdur. Doğru cevap C'dir.

Yanıt Açıklaması: Modern dönemin bir özelliği olan kaos yerine düzen getirme, yakın çevremizdeki dünya parçasını kural tanır, kestirilebilir ve denetlenebilir kılma mücadelesi Bauman’a göre sonuçsuz kalmaya mahkûmdur. Çünkü bu mücadelenin kendisi kendi başarısına en önemli engeli oluşturmaktadır. Kaos, özellikle dar bir alana odaklanmış, hedefli, görev yönelimli, tek sorun çözücü eylemlerden doğmaktadır. Bauman’a göre, insan dünyasının bir parçasını, insan etkinliğinin özgün bir alanını düzenli kılma yönünde atılan her yeni adım, eski sorunları ortadan kaldırsa bile, yeni sorunlar yaratır. Her yeni adım yeni türden müphemlikler doğurur ve böylelikle benzer sonuçlar doğuracak daha başka adımların atılmasını zorunlu kılar. Dolayısıyla doğru cevap B'dir.

Yanıt Açıklaması: Zygmunt Bauman'ın postmodernlik olarak adlandırdığı zaman dilimini Anthony Giddens “geç modernlik”, Ulrich Beck “düşünümsel modernlik”, George Balandier “modernlik ötesi” olarak isimlendirmektedir. Doğru cevap A'dır.

Yanıt Açıklaması: Bell sadece en tepedeki yapılarla ilgilenir. Yeni bilgiden, yeni bir yönetici elitten bahseder; toplumun bütün değer sisteminin değişip değişmediği meselesi ile ilgilenmez. Sanayileşme-sonrası toplum kavramını ciddiye almak için bu meselenin de ele alınması gerekir. Bell’in önkestirime dayalı metodolojisi, bir yeni toplumu müjdelerken, tarihsel gerçeklikleri ya ihmal etmekte ya da kendi iddialarını destekleyici bir biçimde kullanmaktadır. Sanayi toplumu ile sanayi sonrası toplum arasında, aslında Bell’in iddia ettiği gibi bir büyük kopuş ya da kırılma değil, süreklilik söz konusudur. Bugün içinde bulunduğumuz toplumsal yapıda tüm toplumların sanayi sonrası aşamaya geç(e)medikleri, hatta sanayi öncesi olmasa da tarım toplumu, sanayi toplumu ve dahası sanayi sonrası toplumun belirgin özelliklerini bir arada bulunduran, bütün bu özellikleri karmaşık bir şekilde bünyesinde barındıran toplumların varolduğunu söylemek mümkündür. Daniel Bell, “geleceğin toplumu” portresi çizer. Sosyolojide geleceğe ilişkin toplumsal çıkarımlarda ya da başka bir ifadeyle önkestirimde bulunmak genellikle hem zor hem de oldukça risklidir. Zira toplumların gelişim seyrine dair önkestirimde bulunmak olası değişimlerin dikkate alınmaması durumunda boşa bir çaba olarak da kalabilmektedir. Tüm bunlar Bell’e yönelik eleştiriler arasında yer alır ancak Bell’in kültürü toplumsal yapıdan ayrı tuttuğu eleştirisi doğru değildir.

Yanıt Açıklaması: Touraine'e göre, demokrasi  toplumu yönetim yapıları ve piyasa güçlerinin merhametine terk eden aşırı bireyciliğin tehdidi altındadır. Doğru cevap D'dir.

Yanıt Açıklaması: Bauman’a göre, toplumu bahçe gibi gören tüm görüşler toplumsal doğal ortamın bazı bölümlerini yabani otlar olarak nitelerler. “Bunlar, diğer yabani otlar gibi ayrılmalı, kısıtlanmalı yayılmaları önlenmeli, yerinden çıkarılmalı ve toplum sınırlarının dışında tutulmalıdır; tüm bu yollar yetersiz kalırsa öldürülmelidir”(Bauman, 1997, s.126). Bauman’a göre, Yahudi soykırımının arkasında, yönettiği toplumu düzenlenecek, yetiştirilecek ve yabani otları denetime alınacak bir şey olarak gören modernliğin “bahçıvan” devlet anlayışı durmaktadır (Bauman, 1997, s.31). Dolayısıyla Bauman için ırkçılık, modern bilimin ilerlemesi, modern teknoloji ve devlet gücünün modern biçimleri olmaksızın düşünülemez. Bu özelliği ile ırkçılık kesinlikle modern bir üründür. Bauman’a göre, modernlik ırkçılığı olanaklı kılmakla kalmaz onu için bir talep de yaratır. Çünkü başarının yalnızca insansal değerlerle ölçülebileceğini ilan etmiş bir çağ, sınırları aşmanın daha önce hiç olmadığı kadar kolaylaştığı yeni koşullarda, sınır çizmenin ve sınırları korumanın kefaretini ödeyecek bir yakıştırma teorisine gerek duyar. Bundan dolayı Bauman’a göre, ırkçılık, modernleşmemiş ya da en azından öncelikle modern olmayan savaşımlarda kullanılan, tümüyle modern bir silahtır (Bauman, 1997, s.90). Doğru cevap A'dır.

Yanıt Açıklaması: Bell, 1950’lerde ortaya çıkıp R. Aron ve J. K. Galbraith gibi önemli isimler tarafından benimsenen yakınlaşma (convergence) teorisinin önde gelen temsilcilerinden biri olarak kabul edilmektedir.

Yanıt Açıklaması: İdeolojinin seküler bir din ve tutkuyla aşılanmış bir düşünce olduğunu iddia ederek, ideolojinin sonundan bahseden Bell, liberalizm ve sosyalizmin büyük iddialarını kaybettiklerinden bahseder. Doğru cevap A'dır.

Yanıt Açıklaması: Sanayi sonrası toplumda belirleyici olan teorik bilginin merkezi önem kazanmasıdır. Teorinin amprizme karşı önceliği esas hale gelmiştir. Bugün her toplum teknolojik yenilik (innovasyon) ve büyüme içinde yaşamaktadır; teorik bilgi her toplumun teknolojik yeniliklerinin temeli haline gelmiştir

Yanıt Açıklaması: Zygmunt Bauman 1925 yılında doğmuştur.

Yanıt Açıklaması: Postmodernizm denince akla ilk gelen düşünürlerden biri olan Lyotard’ın, postmodernizme ilişkin görüşleri çoğunlukla “Postmodern Durum” adlı kitabında bulunabilir.

Yanıt Açıklaması: Şüphe, postmodernizmin ebedi ve kalıcı şartıdır. Postmodern kuram; bunu hiçbir kuram, hiçbir kesinlik ve hiçbir deney kalmayıncaya kadar genişletir. Her şeyden şüphe etmek.

Yanıt Açıklaması: Entelektüel teknoloji şeylerin yeniden üretilebilir tarzda yapım yolunu belirleyen ve sorun çözümünde sezgisel yargının yerini alabilecek bilimsel bilgiyi içerir. Sanayi sonrası toplumun bilginin yoğun olarak kullanıldığı bir toplumsal formasyon olarak organize edilmiştir. Bilgisayar entelektüel teknolojinin aletidir. Doğru cevap B'dir.

Yanıt Açıklaması: Zygmunt Bauman’ın küreselleşme konusuyla ilgili düşünceleri hakkında daha detaylı bilgiye “Küreselleşme, Toplumsal Sonuçları” (1999) adlı kitabından ulaşabilirsiniz