Çağdaş Sosyoloji Kuramları

Yanıt Açıklaması: Doğru cevap A şıkkıdır. Foucault’ya göre feodal düzende ve monarşik sistemlerde iktidar tebaları üzerinde sınırsız bir güce sahip hükümran bir kişide cisimlenir. Mutlak iktidar, kral veya merkezî bir otorite figürüne kayıtsız şartsız itaati içerir. Bu sistem tipinde suç, monarkın mutlak iktidarına karşı bir tehdit olarak algılanır ve suçlunun herkesin (halkın) gözü önünde ve ibret verici, korku­tucu bir biçimde cezalandırılması gerektiği düşünü­lür.

Yanıt Açıklaması: Wallerstein’ın kuramsal çalışmalarının köklerinde kimi klasik düşünürlerin ve kendi çağdaşlarının etkilerini görmek mümkündür. Bu düşünürlerin başında kapitalist sistemin nasıl işlediğine ilişkin çok boyutlu ilk sistematik kuramın kurucusu olarak da kabul edilen Karl Marx (1818 – 1883), ekonomist Karl Polanyi (1886 – 1964), Joseph Schumpeter (1883 – 1950) ve ünlü Fransız tarihçi Fernand Braudel (1902 – 1985) gösterilmektedir.

Yanıt Açıklaması: Eklektizm, olgulara yaklaşımda tek bir paradigma yerine farklı teorileri, fikirlerin birlikte ele alınması gerektiğini ileri süren kavramsal bir modeldir.

Yanıt Açıklaması: Yaşamın temel referans noktaları olan normlar, değerler, kurallar ve yasaların bulunmaması hâlini ifade eden “anomi” hâli ile birlikte anılabilmektedir.

Yanıt Açıklaması: Yapısalcılık ile post-yapısalcılık arasındaki en temel farklılıklarından biri, tarihe bakış açılarıdır.

Yanıt Açıklaması: Semiyotik, antik Yunanca’da işaret anlamında kullanılan semeion kelimesinden gelmektedir. Semiyotik ya da diğer adıyla semiyoloji, simge, sembol ve İşaretlerin yorumlanmasına, üretilmesine veya işaretleri anlama süreçlerini içeren bütün faktörlerin sistematik bir şekilde incelenmesine dayanan bir bilim dalıdır. Semiyoloji, bir kültürdeki anlamı üzerinde uzlaşılmış sembollerin bilgisini içeren gösterge bilimi olarak da tanımlanır. Doğru cevap C'dir.

Yanıt Açıklaması: Laclau ve Mouffe’un toplumu işçi sınıfı-burjuvazi ayrımına indirgemeden çoğul kimlikler, çoğulluk ve farklılıklar üzerinden tanımlamak gerektiğini öne süren postmarksist bakış açısı, toplumun kurucu ilkesinin farklılık ve çoğulluk olduğunun altını çizmiştir.

Yanıt Açıklaması: Bauman’ın kendi kullandığı biçimiyle modernlik kesinlikle modernizm değildir. Ona göre “Modernizm”, daha önceki dönemin birçok münferit entelektüel olayına kadar geriye doğru izlenebilse de, bu yüzyılın başında olgunlaşan ve geriye bakıldığında (Aydınlanmayla analojik olarak) postmodern bir “proje” ya da postmodern durumun ilk belirtilerinin çıktığı evresi olarak görebilecek entelektüel (felsefi, edebi, sanatsal) bir akımdır.

Yanıt Açıklaması: Söylem kategorisi, Laclau ve Mouffe’un Postmarksizm kuramında en belirleyici kategorilerden birisi olarak karşımıza çıkmaktadır. Laclau ve Mouffe (1992) söylemi, eklemleyici pratikten kaynaklanan yapılandırılmış bütünlük olarak tanımlar. Ancak toplumsalın açıklığı, söylemin nihai olarak kapanmasını ve anlamın nihai olarak sabitlenmesini engeller. Nihai anlam sabitliğinin olanaksızlığı ise kısmi sabitlenmeleri gerektirir ki bu durum aynı zamanda, bir söylemin diğer tüm olası anlamların dışlanması yoluyla kurulduğunu da gösterir. Tam da bu nedenle söylemler dışarıda bıraktıkları politik güçlere karşı savunmasız, oluşsal ve tarihi yapılardır. Laclau ve Mouffe, Foucault’nun etkisi altında söylemin mutlak üstünlüğüne dayalı farklılığa ve heterojenliğe ilişkin radikal bir mantık ortaya koyarlar. Laclau ve Mouffe’a göre, söyleme dayalı ve söyleme dayanmayan pratikler arasında ayrım yapmak mümkün değildir. Tüm nesneler söylem nesneleri olarak oluşmuştur ve her söylem maddi bir karaktere sahiptir Buna göre, söylem dışında tanımlanabilecek hiçbir özne, hiçbir sabit kimlik, hiçbir mutlak çıkar, hiçbir belirleyici koşul, hiçbir çelişki ve mücadele, hiçbir zorunlu ilişki yoktur. Toplumdaki her şey sonsuz derecede değişken ve rastlantısaldır, çünkü söyleme dayalı olarak oluşur ve bir söylemde kısmi ve geçici anlam kesinliği oluşur. Laclau ve Mouffe’a göre politik özneler artık bir sınıf içinde konumlanmış özneler değil, karmaşık kolektif özneler olduğu ve bu özneler de söylem aracılığıyla kurulduğu için, toplumsal ve tarihsel gelişmeler/olaylar arasında bir nedensellik ve zorunluluk ilişkisi kurmak olanaklı değildir.

Yanıt Açıklaması: Seçeneklerin tamamı Baudrillard'ın Disneyland ile ilgili görüşlerini yansıtmaktadır. Doğru yanıt E seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Baudrillard, tarihte 4 gösterge evresinin bulunduğundan söz etmektedir. Birincisinde, göstergenin tam anlamıyla gerçek olanı temsil ettiği vurgulanır. Gösterilenle gösterge arasında güçlü bir korelasyon vardır, belirli göstergelerin kullanıldığı bağlamlar açık ve nettir. Bu aşamada, bütün iletişimsel eylemler -ifade, hediye verme, ritüeller, alışverişler vb. dâhil- sosyal gerçekliğe doğrudan bağlı ve onu ifade etmeye yöneliktir. Sembolik alışverişin doğum yeri de burası olmuştur. Doğru cevap A'dır.

Yanıt Açıklaması: Doğru cevap A, eklektizmdir.

Yanıt Açıklaması: Best & Kellner’e göre “Baudrillard’ın postmodernlik nosyonu fena halde yetersiz ölçüde teorileştirilmiş olup yeterince bağlamsallaştırma yapmaktan yoksundur. Baudrillard’ın teorisi soyut, tek yanlı olup, modernlik ile postmodernlik arasındaki çok sayıda sürekliliğin yanı sıra hâlihazır içinde bulunduğumuz dönemin sayısız can sıkıcı gerçeklikleri ve sorunları karşısında körlük etme eğilimindedir. İlk high tech (ileri teknoloji) toplum teorisyeni olan Baudrillard, kendisinin de şimdi olarak geleceğin bir simülasyon modeline yansıttığı, içinde bulunulan çağın belli eğilimlerini yeniden üretir”. Best & Kellner, Baudrillard’ın Amerika (1996a) (Baudrillard anlattığı çöküşün yansımasını Amerika örneğinde bulur) kitabının da kötü bir soyutlamadan ibaret olduğunu belirtirler ve analizlerinin yüzeysel kaldığını söylerler. Yine totalleştirici düşünceye yönelik olan postmodern eleştiriye rağmen totalleştirici düşünceyi en berbat haliyle temsil ettiğini belirtirler. Baudrillard’ın sosyolojisi onlara göre bir anti-sosyoloji ve bu anlamda örtülü bir sosyolojidir. Görüldüğü üzere eleştirilerin tamamı Best & Kellner’e aittir. Doğru cevap E’dir.

Yanıt Açıklaması: Doğru cevap C şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Postmodernizmde gelenek ve yakın geçmişe yüceltici anlam atfedilir.

Yanıt Açıklaması: Yeni toplumsal hareketlerin ortaya çıkışı aşağıdaki dört toplumsal süreçle açıklanmaktadır: 1. Teknolojik gelişmelerin ve endüstriyel büyümenin yarattığı yeni sorunlar, 2. Kapitalizmin yeniden yapılanmasıyla birlikte, üretim yapısında esnek üretime doğru gerçekleşen değişimler (Esnek üretim, üretimin teknolojik gelişmeler sayesinde daha az maliyetli olması, ürün farklılaşmasının yüksek ve üretim süresinin daha kısa olması anlamına gelmektedir). 3. Sınıf çatışmalarından farklı olarak ortaya çıkan yeni toplumsal çatışma biçimleri. Bu gelişmeler çerçevesinde sınıf çatışması yerini, çevrecilik, barış, kadın sorunları etrafında somutlaşan daha toplumsal çatışmalara bırakmıştır, 4. Eğitimli bir yeni orta sınıfın gelişmesi.

Yanıt Açıklaması: Kuramsal çerçeve ve metodolojik analiz açısından Postmarksizm, Gramsci’nin “hegemonya”, Althusser’in “ideoloji” anlayışı, Psikanalist Lacan’ın özne anlayışı, Saussure’cü dilbilimi ve Foucault’nun “söylem” anlayışlarının izlerini taşımaktadır.

Yanıt Açıklaması: Lider Merkez Ülke:İspanya 1450’li yıllarda başlamıştır. Osmanlı İmparatorluğu’nun ve Hapsburg Hanedanlığı’nın düşüş sürecine girişlerini içermektedir.Ulus devletlerin ortaya çıkmaya başladıkları dönemdir. Tarımsal kapitalizm egemendir

Yanıt Açıklaması: Yapısöküm metotunun diğer önemli bir tekniği de “silmedir”.  Derrida, yapısökümü metodunda önce bir sözcük yazmayı, sonra onu karalamayı ve sonra  hem  sözcüğe  hem  de  karalamasına  metinde yer vermeyi önermektedir. Derrida bu işlemi, “varlık”  sözcüğünü  sıklıkla  karalayan  Heidegger’den almıştır.  Bu bağlamda  bir  sözcüğün  üstü  çizilir; çünkü sözcük yetersizdir; fakat bir yandan da sözcük metin içinde üstü çizili olarak tutulur; çünkü sözcüğün yerine geçebilecek daha başka bir sözcük yoktur. Böylelikle sözcük metinde üstü çizili olarak bulunmaya devam eder. Yapısökümünün bu şekilde temelini oluşturan “üstünü çizme”, göstergenin (yani metin içindeki sözcüğün) kendinden eminliğini ve bir “dil dizgesi” içinde dahi olsa “anlamı”nı sarsmaktadır. Yani Derrida; bu tarz bir yazın tekniğiyle herhangi bir göstergeyi okuduğumuzda o kavramın,  terimin  anlamının  bizim  için  net  olmadığını söylemektedir. Bu bilgilere göre doğru yanıt E şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Postmarksist kuram, işçi sınıfını tarihi yapan özne olarak siyasetin ayrıcalıklı özneleri olma konumundan çıkarıp onun yerine çoğul, parçalı, geçici, akışkan ve melez kimlikleri ve hareketleri yerleştirmiştir.