Çağdaş Sosyoloji Kuramları

Yanıt Açıklaması: İnsanların gündelik alışverişlerini başka insanlarla yapmak yerine,  daha çok istatistiksel olarak yükselen bir eğriye göre, örneğin gündemde olan ya da moda olan mal ve iletilerin edinilmesi, algılanması ve güdümlenmesi biçiminde yaptıkları gözlemlenmektedir.  Bireyler günümüzde tüketim davranışları ile bir göstergeler nesnesini satın alırlar. Böylece tüketim, bir var olma modu haline gelir. Tüketimin yerinin gündelik yaşam olduğunu belirten  Baudrillard,  gündelik  yaşamı,  hem  günlük olayların  ve  hareketlerin  toplamı,  sıradanlığı  ve  sürekli  tekrarı  hem  de  bir  yorumlama  sistemi  olarak tanımlar. Gündeliklik bir taraftan makro diğer taraftan mikro yaşam alanlarının bölümlenmesini getirir. Gündeliklik gerçekliğin ve tarihin baş döndürücülüğüne ihtiyaç duyması ile dinginlik sağlar. Bu dinginlik şiddeti tüketmeye eğilimlidir. Öyle ki olaylara ve şiddete düşkünlük televizyon penceresinden bireyin odasına kadar gelir ve bir çeşit şiddetin/savaşın imgeleri karşısında gevşeyen bir televizyon izleyicisi ile buluşur. Bu bilgilere göre I ve II'nin tüketim toplumunun pratikleri arasında olduğu söylenebilir. Ancak araba almak doğrudan tüketim toplumunun bir özelliği arasında yer almayabilir. Kişiler ihtiyaç dahilinde araba satın alabilirler; aldıkları aracın markası ile kendilerini var etme amacı taşımayabilirler ya da sürekli araç alıp satma ve en son model araçları alma eğiliminde olmayabilirler. Bu nedenle doğru yanıt C şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Radikal demokrasi projesi, tabiiyet ilişkisine karşı yürütülen her türlü mücadeleyi kapsar fakat onlarla sınırlı değildir. Bu aynı zamanda Marksizmle bir kopuştur, çünkü örgütleyici ilkeleri, her şeyden önce, demokratik idealler olan eşitlik ve özgürlüktür. Bunlar halen modern kapitalist devletlerin egemen gruplarının retoriğindeki mevcut ideallerdir. Öyleyse, radikal demokrasi projesinin, toplumdan radikal bir kopuş gerektiği fikrinden -devrimci anlayıştan- vazgeçtikleri söylenebilir. Radikal demokrasi siyasetini, liberal kapitalizmde tatmin edilemeyen, ancak zaten var olan fikir ve değerlerin radikalleştirilmesi olarak anlamak mümkündür.

Yanıt Açıklaması: Tarih ve kültürün yapıları koşullandırdığından “yapıların”, yanlış yorumlara ve önyargılara maruz kaldığını ileri sürer. Dolayısıyla bir nesneyi anlamak için hem nesnenin kendisini hem de bu nesneyi üreten bilgi sistemleri bir arada incelenmelidir. Bu bağlamda Post-yapısalcılık, bilginin nasıl üretildiğini temel araştırma sorunsalı olarak kabul eder. Post-yapısalcılık, yapısalcılığın aksine tarihseldir; kültürel kavramların zaman içinde nasıl değiştiğine odaklanarak aynı kavramlardan şimdi ne anlaşıldığını bulmaya çalışır. Örneğin Foucault’nun “Deliliğin Tarihi” adlı eseri, delilikle ilgili kültürel tutumların bir tarihidir. Post-yapısalcılar, hiyerarşi içinde “baskın olanın temel niteliği” kavramını reddederler. Daha ziyade amaçları, bu ilişkileri analiz ederken baskın olan ile itaat eden arasındaki bağımlılığı açığa çıkarmaktır. Bu ilişkileri anlamanın tek yolu, tekil anlamlar illüzyonunu üreten bilgi sistemlerini ve kabullerini “yerinden çıkarmak” tır.

Yanıt Açıklaması: Postmarksistlerin elinde sınıfsal tüm içeriğinden soyutlanmış olan hegemonya, farklı çıkarlara sahip farklılaşmış kimlikleri ortak bir gelecek fikrine bir süreliğine politik olarak ikna etmek anlamına gelmektedir.

Yanıt Açıklaması: Laclau ve Mouffe’un toplumu işçi sınıfı-burjuvazi ayrımına indirgemeden çoğul kimlikler, çoğulluk ve farklılıklar üzerinden tanımlamak gerektiğini öne süren postmarksist bakış açısı, toplumun kurucu ilkesinin farklılık ve çoğulluk olduğunun altını çizmiştir. Yazarlar, Marksizmi postyapısalcı bir eleştiriye tabii tutarak, siyaseti de çoğulcu ve radikal demokratik bir perspektife açarak yeni bir siyaset anlayışını manifestosunu inşa etmeye çalışmıştır. Daha önemli olan ise, bu manifestoyu kolektivizmden bireysel haklara doğru liberal bir açılım yapmadan gerçekleştirme arzusuyla şekillendirmiş olmalarıdır. Doğru cevap C'dir.

Yanıt Açıklaması: Ona göre, sosyal “gerçeğe” dönük her açıklayıcı iddia bir değer yargısının iddiasıdır.

Yanıt Açıklaması: Merkez ülkeler, sömürüyü çevre ülkelere ihraç eden ülkeler olarak tanımlanmaktadır. Bir yandan göreceli olarak daha az vergilendirmenin bulunduğu ve serbest işgücü sözleşmeleri ile iyi bir ücret rejiminin hâkim olduğu bu ülkeler bir diğer yandan ise geniş bir tüketici piyasasını da içlerinde barındırmaktadırlar.

Yanıt Açıklaması: Touraine’e göre (1971), sanayi toplumun yerini almakta olan sanayi-sonrası veya programlanmış toplumda öncelikli olarak bilgi ve teknoloji daha önemli bir hale gelmiş olup, bu yeni toplum sanayi toplumundan daha fazla iktisadi büyümeye odaklanmıştır anlayışıyla gerçekleşmiştir. Dolayısıyla doğru yanıt " A " dır.

Yanıt Açıklaması: Laclau ve Mouffe’un önerdiği Postmarksist kuram, Marksizmin temel ilkeleri olan; Üretim tarzı ve ilişkilerinin siyasal alandaki belirleyiciliği, Bir bütünsellik olarak toplum kategorisi, İşçi sınıfının toplumsal değişimdeki ayrıcalıklı konumu ve öncülüğü, Proletarya diktatörlüğü, Sosyalizme politik bir devrimle ulaşılacağı, İdeoloji ve politika gibi üstyapısal unsurların son kertede ekonomik ilişkiler tarafından biçimlendirildiği, Tarihin sınıf mücadelesi ve onun kaynaklık ettiği emek-sermaye çatışması (antagonizmalar) ekseninde oluştuğu gibi temel ilkelerin sorgulanması noktasından hareketle Marksizmi eleştirmektedir. Devlet-sivil toplum ilişkisi ise Postmarksist kuramın sermaye-emek çatışması yerine sunduğu bir önermedir.

Yanıt Açıklaması: Postmarksizmin postyapısalcı söylem analizi tekniğinde, toplumun, ideolojilerin, siyasetin, ekonominin ve kısacası topluma ait herşeyin tesadüfiliği, rastlantısallığı ve açıklığı aşırı vurgulanmıştır.

Yanıt Açıklaması: Söz konusu tanım Bauman'a değil Wagner'e aittir. “Modernliğin Sosyolojisi” (1996) isimli kitabında Wagner, modernlik projesinin çok temel iki varsayıma yaslandığını belirtir. Bunlardan ilki (i) toplumsal dünyanın kavranabilir olduğu, (ii) ikincisi ise şekillendirilebilir (ya da yönetilebilir) olduğu yönündedir. Wagner’e göre modernliğin kökenlerinde, bir toplumsal düzenin nasıl işlediği konusundaki görüşler, arzu edilir bir düzene erişmenin gereklilikleri konusundaki genel ve geniş kapsamlı sonuçlarla birleşmiştir. Dolayısıyla ona göre modernlik söylemlerinin tarihi toplumsal dünyanın nasıl bilinebileceği ve düzenli bir şekilde nasıl değiştirilebileceği konusundaki keşifler olarak okunabilir (Wagner, 1996, s.248).

Yanıt Açıklaması: Koloni Birden fazla anlama gelmektedir. Zaman zaman sömürülen ülke veya sömürge anlamında kullanılır. Aslında tek başına sömürgeden farklıdır; zira koloni, sömürücü ülkeden ayrı bir sömürge değil, bizzat o ülke topraklarının bir parçası olarak kabul edilmektedir. Elbette sömürücü ülkenin topraklarına dâhil olması bir fetih veya işgal sonucunda gerçekleşmiştir.

Yanıt Açıklaması: Küresel capitalist dünya ekonomisi bolşevik devrimi ile dördüncü aşamasına geçmiştir.

Yanıt Açıklaması: Laclau ve Mouffe’un ortaya attığı “agonistik demokrasi” modeli, kamusal alandaki ilişkileri kimlik ve fark temelinde kurarak, ortak bir konsensüse varmak yerine çatışmacı bir “kimlik siyaseti” geliştirme gerekliliğine vurgu yapar. Doğru cevap C'dir.

Yanıt Açıklaması: “Erteleme” ise bu farklılaşma nedeniyle kesin ve nihai olarak bir anlama varılamayacağından sürekli bir ötelemenin varlığını ifade eder.

Yanıt Açıklaması: Baudrillard'a göre modern endüstri toplumunun temel anahtarı üretimken, postmodern toplumda ‘gerçek’i önceleyen modeller olarak taklitler (simulakrlar) toplumsal düzene egemen olmaya ve toplumu hipergerçeklik olarak oluşturmaya başlar. Bu durumda artık gerçeğin yerini simülasyon almıştır. (Kellner, 2000: 372; Thiry-Cherques, 2010). Bugün gerçeklik onun hiper gerçekliği olarak karşımızda durmaktadır (Ritzer, 1997: 96). Gerçeklik simülasyonla üretilip çoğaltıldığı için her zaman fazlasıyla var olacaktır.

Yanıt Açıklaması: Göstergenin üçüncü aşaması Endüstri Devrimi’yle başlamıştır. Bu genellikle modernite olarak adlandırılan dönemdir. Endüstri çağı tüketim mallarının insanlık tarihinde daha önce görülmediği kadar çoğalmasını beraberinde getirmiştir. Aynı zamanda boş zaman artmış ve eskiye göre daha fazla insana verilen örtülü ödeneğin miktarı artmıştır. Bu tür değişimler tüketim mallarının algılanışını önemli ölçüde değiştirmiştir. Burada malların statü ve güç sembolleri olarak kitlesel kullanımını görebiliriz. Thorstein Veblen (1899) bu fenomeni gösterişçi tüketim olarak adlandırmıştır. Doğru cevap E'dir.

Yanıt Açıklaması: Bauman'a göre modern koşullarda yaratılan bireyler, tıpkı Lego ya da Meccano oyuncaklarındaki taşlar gibi, yalnız başlarına tamam olmayan, bir şey ifade etmeyen, anlamlı bütünler oluşturabilmeleri için öteki birimlerle birleşmesi gereken şeylerdi. Modern koşullarda yaratılan bireylerin sınırları öncelikle sınırlamaktan çok uymak ve bağlanmak/yapışmak için tasarlanan ara kesimlerdi. Doğru cevap A seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Wallerstein ilk sırada yer alan coğrafi keşiflerin ve kolonileştirmenin ülkelerin ekonomik olarak genişlemesi için 16. ve 17. Yüzyıllarda diğer iki aşama için bir ön gereklilik olduğunu vurgulamaktadır.

Yanıt Açıklaması: Foucault’nun çalışmaları felsefe, psikoloji, psikiyatri, sosyoloji ve tarih gibi disiplinler arası bir düzlemde yapısalcılık ve post-yapısalcılıkla organik bağları olan karmaşık bir yapı gösterir. Ancak çalışmalarının tüm bu giriftliğine karşın net olarak söylenebilecek en temel duruşu, özneyi merkeze oturtan teorilere (fenomenoloji, sembolik etkileşimciler gibi) karşı bir tavır almasıdır.