Çağdaş Sosyoloji Kuramları

Yanıt Açıklaması: Wallerstein’ın kuramsal çalışmalarının köklerinde kimi klasik düşünürlerin ve kendi çağdaşlarının etkilerini görmek mümkündür. Laclau bu düşünürler arasında yer almamaktadır.

Yanıt Açıklaması: Post-yapısalcılık, Ferdinand de Saussure’ün temellerini attığı yapısalcı dilbilime karşı eleştirel nitelikte ayrı bir yaklaşım olarak ortaya çıkmış olmakla birlikte, yapısalcılıkla pek çok ortak özelliğe sahiptir. Aynı zamanda bu düşünce hareketi; postmodernizm, anti-humanizm, aydınlanmanın reddi ve varoluşçu fenomenolojiden de büyük oranda etkilenmiştir.

Yanıt Açıklaması: Hegemonya, kimlik, söylem, farklılık, radikal demokrasi ve çoğulluk gibi kavramlar Postmaksizmin merkezi kavramları arasında yer alırken, sınıf Marksizmin merkezi kavramıdır.

Yanıt Açıklaması: Doğru cevap E şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Norman Geras (1987) her nesnenin söylemsel olarak anlaşılabileceğini söyleyen Laclau ve Mouffe için söylemsel idealizme yakalanmakla suçlamaktadır.

Yanıt Açıklaması: Bilgi edinme sürecinin kaynağında akıl değil, insanın yaşam enerjisi bulunmaktadır.

Yanıt Açıklaması: Bireyler, tıpkı Lego ya da Meccano oyuncaklarındaki taşlar gibi, yalnız başlarına tamam olmayan, bir şey ifade etmeyen, anlamlı bütünler oluşturabilmeleri için öteki birimlerle birleşmesi gereken şeylerdi. Modern koşullarda yaratılan bireylerin sınırları öncelikle sınırlamaktan çok uymak ve bağlanmak/yapışmak için tasarlanan ara kesimlerdi. Bu nedenle c seçeneği yanlıştır.

Yanıt Açıklaması: Rastlantısal olanın öne çıkarılması; ekonomik belirleme yerine, söylemin kurucu özelliğinin ve siyasetin özerkliğinin kabulü; işçi sınıfının önderliğinde bir sosyalist devrim anlayışı yerine, farklı toplumsal gruplar, kimlikler ve özne konumları aracılığıyla kurulan radikal bir demokrasi projesi postmarksizmin alamet-i farikasıdır.

Yanıt Açıklaması: Wallerstein’ın sosyal bilimler alanındaki yerine ilişkin iki önemli ayırt edici özellikten bahsetmek mümkündür. Bunlardan birincisi sosyal bilimlerin eleştirel bir bakış açısından yürütülmesi gerektiği yönündeki duruşu, ikincisi ise bilimsel arayışta objektivitenin ve değer yargılarından arınmış bir araştırma çabasının beyhude bir çaba olduğuna dönük duruşudur. Doğru cevap A'dır.

Yanıt Açıklaması: Laclau ve Mouffe’yi söylemsel idealizme yakalanmakla suçlayan isim Norman Geras’dır. Doğru yanıt E seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Wallerstein’ın dünya sistem teorisinin temel ilkelerini şu şekilde sıralayabiliriz: (1) İşbölümü ve sınıfsal bölünmeler evrensel olgulardır. (2) Hâkim olan unsur siyaset değil ekonomidir. (3) Dünya sistemi merkez, yarı çevre ve çevreden oluşmaktadır. (4) Değişim süreklidir ama tek yönlü ve doğrusal değildir. Bu seçeneğinde Marx'ın görüşü ifade edilmektedir. Doğru cevap B'dir.

Yanıt Açıklaması: Endüstri Devrimiyle başlayan aşama göstergenin ilk değil üçüncü aşamasıdır. Doğru yanıt C seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Daha çok ekonomik alanda yaşanan değişimleri işaret etmek amacıyla başvurulan küreselleşme kavramı genişleyen uluslararası ticareti, finansal alanda yaşanan akışkanlığı ve ulus aşırı şirketlerin ve bankaların yabancı yatırımlarını ifade etmek üzere kullanılmaktadır.

Yanıt Açıklaması: Bauman’ın modernliğe yönelttiği eleştirilerin temelinde yatan esas nedenlerden biri: Modernliğin “farklılığı” bir suç olarak görmesidir. Modernite doğruluk, adalet ve akıl için evrensel olarak uygulanabilir standartlar belirleme ve sınıflandırma yoluyla düzen yaratma faaliyetine girmiş, bu bağlamda göreceliği, belirsizliği ve muğlâklığı bastırmaya çabalamış, farklılığı da bir suç olarak görmüştür.

Yanıt Açıklaması: ''İlerlemenin ve politika-oluşturmanın asıl kaynağı olarak teorik bilginin merkezi konumu.'' Bell'in açıkladığı  post-endüstriyel toplum tipinin özelliklerinden  kültürel açıdan değerlendirilmesidir.

Yanıt Açıklaması: Annales Okulu’nun temsil ettiği geleneğin ve özel olarak da Braudel’in çalışmalarının Wallerstein’ın araştırmalarına birkaç açıdan etki ettiğini söylemek mümkündür. Öncelikle, Braude gibi, Wallerstein’nın da analiz ve tartışmalarında geniş bir zaman kesitine referanslarla tezlerini temellendirdiği görülmektedir. Örneğin üç ciltlik temel eseri olarak kabul edilen Modern Dünya Sistemi’nde, Wallerstein dünyanın farklı bölgelerindeki ekonomik değişim ve gelişmeleri bu bölgelerin 400 yıllık geniş bir tarihsel kesitine referanslarla tartışmaktadır. Buna ek olarak, Wallerstein, yine Braudel’in izlediği sistematiğe benzer şekilde, modern kapitalizmin kökenlerini, ortaya çıkış sebeplerini ve sonuçlarını küresel çapta bir değerlendirmeyle açıklamaktadır. Son olarak, Wallerstein’ın Braudelci bir perspektifle tarih bilimini sosyoloji biliminden ayırmayı reddeden ya da söz konusu bu disiplinler arasındaki sınırları ortadan kaldıran bir yöntembilim ile modern dünya sistemini analiz ettiğine şahit olmaktayız. Doğru cevap C'dir.

Yanıt Açıklaması: Simülasyon evreninde “gerçekle” “düşsel”, “gerçekle” “sahte” arasındaki farkın ortadan kalktığını söyleyen Baudrillard bu belirlemeyi, Disneyland örneğinde şöyle açıklar: Disneyland, bütün simulakr düzenlerinin iç içe geçtiği kusursuz bir modeldir. Disneyland her şeyden önce; Korsanlar, Geleceğin Dünyası vb. şeylerden oluşan bir illüzyon ve fantazm oyunudur. Disneyland’ın her köşesinde nesnel bir Amerika profiliyle karşılaşabilmek mümkündür. Burada, Amerika’nın sahip olduğu tüm değerler minyatürleştirilmekte ve çizgi filmler aracılığıyla coşarak, kendilerinden geçmektedirler. Aslında kalabalıkları buraya çeken de budur. Baudrillard’a göre, Disneyland “gerçek” ülkenin “gerçek” Amerika’nın bir Disneyland’a benzediğini gizlemeye yaramaktadır. Bu durum, sıradan, gündelik yaşantının bir hapishaneyi andırdığını gizlemeye çalışan toplumsal bir yapının hapishaneler inşa etmesine benzemektedir. Disneyland’ı düşsel bir evren olarak sunma arzusunun gerisinde yatan şey, Disneyland’ın dışında kalan evrenin gerçek bir evren olduğuna inandırma düşüncesidir. Oysa Disneyland’ı çevreleyen Los Angeles ve Amerika gerçeğe değil, hipergerçeğe ve simülasyona aittir. Doğru cevap C’dir.

Yanıt Açıklaması: Laclau ve Mouffe Marksist geleneği-Marx’tan Gramsci ve Althusser’e kadar-toplumun farklılaşan ve çoğul mahiyetinin, ezilen çeşitli grupların özerkliğinin ve tüm politik kimlik ve mücadelenin açık uçlu ve rastlantısal karakterinin kavranılmasını önleyen indirgemeci bir mantığa sahip olmakla suçlamaktadır (Best ve Kellner, 2011). Nitekim, toplumsal ve politik sorunları farklılık ve çoğulluk mantığı içinde yeniden düşünmeyi öneren Laclau ve Mouffe, hem toplumdaki hem de her politik grubun üyelerinin homojen değil radikal olarak heterojen yani farklı unsurlardan oluştuğunu kabul eden ve farklı özne konumlarının çoğulluğunu teslim eden bir bakış açısını gündeme getirmişlerdir. Dolayısıyla post Marksizm evrensel bir birlik fikrinin totalleştirici etkilerinden kendini uzaklaştırarak, siyasette heterojen kimlikleri ve talepleri gündemlerinin ilk sırasına koymuşlardır.

Yanıt Açıklaması: Üretim tarzı ve ilişkilerinin siyasal alandaki belirleyiciliği ve toplumu bir bütünsellik olarak görme Marksizmin temel ilkeleri arasındadır. Ancak Postmarksizmde hegemonya ve söylem kavramları ön plana çıkmaktadır. İdeolojik ve siyasi durumların merkezi kavramı hegemonyadır. Ayrıca, Laclau ve Mouffe,  “ideolojik ve politik çıkarların söylem yoluyla kurulabileceğini”, “siyasetin hegemonik pratiklere yönelen bir söylem kurma süreci olduğunu” ve “siyasetin herhangi bir sınıfın maddi çıkarları üzerinden biçimlendirilemeyeceğini ancak bir söylem kurma sürecinde inşa edileceğini” iddia etmektedirler.

Yanıt Açıklaması: Postmarksizmin kökenlerinde felsefi ve sosyolojik düzeyde F. Saussure, J. Lacan, G. Lukacs, A. Gramsci, P. Sartre, K. Korchs gibi pek çok önemli düşünürün olduğu söylenebilir. Kuramsal çerçeve ve metodolojik analiz açısından Postmarksizm, Gramsci’nin “hegemonya”, Althusser’in “ideoloji” anlayışı, Psikanalist Lacan’ın özne anlayışı, Saussure’cü dilbilimi ve Foucault’nun “söylem” anlayışlarının izlerini taşımaktadır.