Çağdaş Sosyoloji Kuramları

Yanıt Açıklaması: Foucault, Cinselliğin Tarihi (2010) adlı kitabında  modern  çağda  biyo-iktidar  olarak  adlandırdığı farklı  bir  iktidar  biçimini  tartışır.  Disipline edici iktidar insanların davranışlarına odaklanırken biyo-iktidarın temel hedefi doğrudan insan bedenidir. Basit bir mantıkla doğum ölüm oranları, doğurganlık, hastalık, yaşam süresi, diyet ve beslenme alışkanlıkları üzerinden bir tür nüfus planlamasına odaklanır. Özellikle 18. yüzyıldan sonra politik birimlerin demografik  yapıyı  kontrol  etme,  düzenleme  gayreti içine  girdikleri  görülmektedir.  Ancak bunun için uyguladıkları yöntem -tercih ettikleri teknik kapatma- men  etme  ya  da  zarar  vermeyi  içermez.  Daha çok  söylemler  geliştirerek  iktidar  ve  kontrolü  gündelik  hayata  taşırlar  ve  yayarlar.  Bu bağlamda tıp, psikiyatri, sosyal  hizmetler  gibi  pek  çok  uzmanlık alanlarının söylemleri bireyleri ikna ederek çok daha yaygın ve ince bir formla itaate zorlar. Bu bağlamda cinsellik alanı kontrol edilmeye çalışılır. Bu bilgiler ışığında doğru yanıt D şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Simülasyon evreninde “gerçekle” “düşsel”, “gerçekle” “sahte” arasındaki farkın ortadan kalktığını söyleyen Baudrillard bu belirlemeyi, Disneyland örneğinde şöyle açıklar (Baudrillard, 2010: 28- 29): Disneyland, bütün simulakr düzenlerinin iç içe geçtiği kusursuz bir modeldir. Disneyland her şeyden önce; Korsanlar, Geleceğin Dünyası vb. şeylerden oluşan bir illüzyon ve fantazm oyunudur. Disneyland’ın her köşesinde nesnel bir Amerika profiliyle karşılaşabilmek mümkündür. Burada, Amerika’nın sahip olduğu tüm değerler minyatürleştirilmekte ve çizgi filmler aracılığıyla coşarak, kendilerinden geçmektedirler. Aslında kalabalıkları buraya çeken de budur. Baudrillard’a göre, Disneyland “gerçek” ülkenin “gerçek” Amerika’nın bir Disneyland’a benzediğini gizlemeye yaramaktadır. Bu durum, sıradan, gündelik yaşantının bir hapishaneyi andırdığını gizlemeye çalışan toplumsal bir yapının hapishaneler inşa etmesine benzemektedir. Disneyland’ı düşsel bir evren olarak sunma arzusunun gerisinde yatan şey, Disneyland’ın dışında kalan evrenin gerçek bir evren olduğuna inandırma düşüncesidir. Oysa Disneyland’ı çevreleyen Los Angeles ve Amerika gerçeğe değil, hipergerçeğe ve simülasyona aittir. Burada sorun yanıltıcı bir yeniden canlandırılmış gerçeklikten çok, gerçeğin gerçeğe benzemediğini gizleyebilmek ve gerçeklik ilkesinin devamını sağlayabilmektir (Ritzer, 1997: 96). Baudrillard’ın Amerika (1996a: 63) adlı eserinde bahsettiği, Amerikalıların saplantı haline gelmiş korkusu olan ışıkların sönmesi, Disneyland ile de engellenmiş olmaktadır. Disneyland tam bir ışık gösterisidir. 24 saat her yerde ışıkların yandığı bir ülke olan Amerika’nın bu küçük minyatürü de karanlığa karşı korkusunu ışık gösterileriyle gidermektedir.

Yanıt Açıklaması: Olgulara yaklaşımda tek bir paradigma yerine farklı teorileri, fikirlerin birlikte ele alınması gerektiğini ileri süren kavramsal bir modeldir. Bu yaklaşım, bütüncül bir tutarlılığı olanaksız kılması nedeniyle eleştirilir. Senkretizm (syncretism); birbirinin zıttı, çelişkili olguların uzlaştırılarak birleştirilmesi anlamında daha çok felsefe ve dinde kullanılan bir kavramdır. Örneğin dinsel varsayımlarda ya da metinlerde bilimsel içerik aramak gibi. Ayrıca farklı bir anlamda dilbilimde de yer bulur. Avangart (avangarde); kültür, sanat ve politika alnında ilerici ve yenilikçi anlamında kullanılan bir terimdir.

Yanıt Açıklaması: Wallerstein’ın dünya sistem teorisinin temel ilkeleri: 1. İşbölümü ve sınıfsal bölünmeler evrensel olgulardır. Wallerstein 20. Yüzyılda bu durumun tarihsel gelişiminin ve kapitalist sistemin yayılmasının detaylı analizini yapmıştır. 2. Hâkim olan unsur siyaset değil ekonomidir. Politik bölünmeler ekonomik gereksinmelere hizmet eder ve politik hâkimiyet gelişmeye engel bile olabilir. 3. Dünya sistemi merkez, yarı çevre ve çevreden oluşmaktadır. Bu ayrımlar ulusal gibi görünmekle beraber aslında daha çok bölgesel ayrımlardır. 4. Değişim süreklidir ama tek yönlü ve doğrusal değildir.

Yanıt Açıklaması: Postmodernizm denince akla ilk gelen düşünürlerden biri olan Lyotard’ın, postmodernizme ilişkin görüşleri çoğunlukla “Postmodern Durum” adlı kitabında bulunabilir. Doğru yanıt D'dir.

Yanıt Açıklaması: Postmarksizmin etkilendiği Marksist teorisyen Althusser’dir.

Yanıt Açıklaması: Postmodern olarak adlandırılan durumda ortaya çıkan manzaranın hiç kuşkusuz, net sınırlar, berrak ayrılmalar ve saf tözler bağlamında modernliğin yaşadığı deneyimlerin sonucu olduğunu ileri süren Bauman’a göre, postmodern farklılık ve olumsallık coşkusu, modern tek tiplilik ve keskinlik hülyasının tahtına oturmuş değildir. Dahası bunu asla başaramayacaktır. Çünkü bunu yapabilecek veya başarabilecek bir kapasiteye sahip değildir. Daha önce de belirttiğimiz gibi Bauman’a göre, postmodern zihniyet ve pratik, doğası gereği, hiçbir şeyin yerine geçemez, hiçbir şeyi eleyemez, hatta hiçbir şeyi marjinalleştiremez.

Yanıt Açıklaması: Genel olarak düşünüldüğünde, Wallerstein’ın sosyal bilimler alanındaki yerine ilişkin iki önemli ayırt edici özellikten bahsetmek mümkündür. Bunlardan birincisi sosyal bilimlerin eleştirel bir bakış açısından yürütülmesi gerektiği yönündeki duruşu, ikincisi ise bilimsel arayışta objektivitenin ve değer yargılarından arınmış bir araştırma çabasının beyhude bir çaba olduğuna dönük duruşudur.

Yanıt Açıklaması: Baudrillard’a göre artık gerçekliğin yerini simülasyonun aldığı Batı toplumlarında kitleler giderek ortadan kalkmakta, buharlaşmakta ve onların yerini “sessiz yığınlar” almaktadır.

Yanıt Açıklaması: Baudrillard’ın “Tüketim Toplumu” kitabı, hızlı teknolojik gelişmelerle birlikte eleştirel bir bakışla çağdaş Batı toplumlarının bir çözümlemesini içermektedir.

Yanıt Açıklaması: Doğru cevap B şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Baudrillard, simülasyon kavramını bir köken ya da bir gerçeklikten yoksun gerçekliğin modeller aracılığıyla yeniden türetilmesi anlamında kullanır. Simüle etmek -mış gibi yapmak değildir. Birebir gerçeğin yeniden üretilmesidir. Doğru yanıt A seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Baudrillard, gerçek dünyanın ortadan kalkmasının kusursuz bir cinayet olduğundan söz eder ve kusursuz cinayetin suç kanıtının “kusursuzluk” olduğunu vurgular. Böylece bu durum, dünyanın eksikliklerini tamamen gidermek, onu mükemmelleştirmek anlamına geldiği kadar dünyanın sonu olduğunu da ifade etmektedir. Doğru yanıt C seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Tüketim toplumu var olmak için nesnelere ihtiyaç duyar. Aslında bu durum nesneleri yok etme ile aynı anlamı taşır. Çünkü nesnelerin kullanımı demek, nesnelerin yavaş yavaş kaybolması, tüketilmesi demektir. Nesnelerin yok etme gereğinden fazla olarak var olduğu ve yok oluşlarında bir zenginliğe tanıklık ettiklerini belirtir. Örneğin, reklamlar aracılığı ile size iletilen mesaj, “arabanızı çarpın, gerisini sigorta halleder” ifadesi, bireylerin sıkıntı duymalarına gerek olmadığı firmanın bu işleri kolayca halledebileceği yeter ki bireyin buna istekli olması anlamına gelir. Baudrillard, bunun kapitalist sistemin kendini yeniden üretmesine dönük bir uygulaması olduğunu ifade eder. Dolayısıyla doğru cevap A şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Baudrillard anlamla yaşayan anlamla ölür sözünü söylemiştir. Postmodern dünya anlamdan yoksundur; postmodernite, teorilerin boşlukta süründükleri, güvenli herhangi bir limana demirlemedikleri bir nihilizm evrenidir.

Yanıt Açıklaması: Radikal demokrasi projesi, demokrasiyi savunmaya ve demokrasinin uygulanabilirlik alanlarını yeni toplumsal ilişkileri kapsayacak şekilde genişletmeye çalışmaktadır. Hakları bireyci bir çerçevede değil, “demokratik haklar” olarak gören radikal demokrasi projesi, liberal demokratik geleneğin öğeleri arasında başka türden bir eklemlenme yaratmayı amaçlar. Bu, mümkün olan en çok sayıda demokratik mücadelelerin eklemlenmesinin sonucu olacak yeni bir hegemonya yaratacaktır. Mouffe’a göre ihtiyacımız olan şey, demokratik değerlerin bir hegemonyasıdır ve bu da demokratik pratiklerin çoğaltılmasını, bir özne-konumları çoğulluğunun demokratik matris yoluyla oluşturulmasına el verecek şekilde çok daha çeşitli toplumsal ilişkiler içinde kurumlaştırılmasını gerektirir. İşte bu şekilde, Mouffe, demokrasiyi savunmakla kalmayıp, onun derinleştirilmesini de önermiş olmaktadır.

Yanıt Açıklaması: The Return of the Actor adlı çalışmasında Touraine sadece sosyoloğun toplumsal hareketleri nasıl inceleyeceğini değil, aynı zamanda bu hareketlerin oluşumunda ve kendilerini anlamalarında “akıl hocalığı” yapmadan ve onlar adına konuşan biri olmadan onların kendilerini tanımlama, anlama ve geliştirme süreçlerine nasıl yardımcı olabileceğini tartışır, öneriler getirir

Yanıt Açıklaması: 1966

Yanıt Açıklaması: 1750’li yıllarda başlayan endüstri devrimi ile üçüncü döneme girilmiş ve İngiltere hızlı bir şekilde lider merkez ülke olarak ortaya çıkmıştır. Bu dönemin sona erişini Birinci Dünya Savaşı’nın bitişine bağlayan Wallerstein’a göre dördüncü dönemin başlangıcı ise 1917 Bolşevik Devrimi ’dir. Doğru cevap A şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Postmarksizm, modernist bir proje olarak kabul edilen Marksizm’den daha çok 1960’lı yıllardan itibaren güçlenen postyapısalcılık, psikanaliz ve postmodernizm düşüncelerinden etkilenmiştir."