Toplumsal Değişme Kuramları

Yanıt Açıklaması: Doğru cevap C şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Nazizim ile birlikte ilgili düşünce yaygınlık kazanmıştır.

Yanıt Açıklaması: Hegelci idealizm siyasal açıdan devrimci olmaktan ziyade muhafazakar olarak adlandırlabilir. Karşıt çıkarlarla dolu bir toplumsal gerçeklik anlayışından ziyade gerçek bir insanlar topluluğu yanılsaması yaratır. Bunun kaynağı kısmen Hegel'in pratik ve fiziksel bir varlık olarak devletin kaynağının Tin ve düşünce olduğunu öne sürmesi böylece devlete kutsal bir nitelik atfetmesidir.

Yanıt Açıklaması: Sanayi sonrası toplum kuramlarının kökenini Fritz Machlup’un kaleme aldığı “The Production and Distribution of Knowledge in the United States” isimli çalışması oluşturmaktadır. Doğru cevap A’dır.

Yanıt Açıklaması: Dördüncü aşamada ise ticaret ortaya çıkmıştır. Smith’e göre Avrupa’ya özgü olan ticaret toplumları uygarlığın ortaya çıkmasını sağlamıştır.

Yanıt Açıklaması: Bacon, İngiltere'deki aydınlanma düşünürlerinden biridir.

Yanıt Açıklaması: Empirizm Bilginin gözlem, deneme veya duyular ile elde edilebileceğini ileri süren geleneksel öğretidir.

Yanıt Açıklaması: Comte'a göre, teolojik hâlde insan zihni kendisini etkileyen her şeyin ilk ve son nedenlerine, başka ifadeyle mutlak bilgisine yönelir. Bu evrede bütün olayların Tanrı veya tanrısal kuvvetler tarafından yönetildiği düşüncesi egemendir.

Yanıt Açıklaması: İnsanların toplum yaratılmadan önce ‘doğa durumu’nda yaşadıklarını varsayan Hobbes, Locke ve Rousseau’yu eleştiren Montesquieu insanların hiçbir zaman toplumsuz yaşamadığını, toplumun ürünü olduklarını vurgular. İnsanın özü ve insan toplumlarının kaynakları hakkında spekülâsyonlardan ziyade somut verilerle ilgilenen bir empirist olan Montesquieu çoğu kez Newton’un fizikte kullandığı işlemlere başvurur: toplumsal evrendeki olguları gözlemlemeye, bu gözlemlerden hareketle onların temel özellikleri ve yasa-benzeri ilişkileri hakkında önermeler oluşturmaya çalışır. O fizik bilimlerini temel alan bir toplum bilimi yaratmanın mümkün olduğunu düşünen ilk kişidir. Toplumun tıpkı fizik madde gibi bir ‘şey’ veya ‘olgu’ olduğunu, ‘ahlâk, örf ve âdetler’in ve ‘bir ulusun ruhunun’ bilimsel olarak incelenebileceğini kabul eder.

Yanıt Açıklaması: H.Steward’a göre insanlık evrim sürecinde sırasıyla avcılık ve toplayıcılık, başlangıç tarımı, devletin oluşma dönemi, bölgesel çiçeklenme, başlangıç fetihleri, karanlık çağlar ve döngüsel fetihler aşamalarından geçmiştir. Doğru cevap A seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: “Sosyal değişim” kavramı makro boyutlu değişimleri (social change) anlatmak ve “toplumsal değişme” kavramı da mikro boyutlu değişimleri (societal change) ele almak üzere kullanılabilir.

Yanıt Açıklaması: Marx'a göre tarihteki bütün toplum biçimlerini anlayabilmenin anahtarı üretim tarzı kavramıdır. Üretim tarzı, toplumun kurucu özelliğidir.

Yanıt Açıklaması: Marx, tarihsel değişmenin itici gücünün çatışma olduğu düşüncesini benimseyerek değişmenin diyalektik bir çatışma, çözüm, yeniden çatışma ve daha üst, daha gelişmiş düzeyde çözüm örüntüsü içinde yapılandığını iddia eder. O ha^lde, tarih her zaman daha üst gelişim evrelerinin birbirini izlemesiyle, giderek artan özgürlük düzeyleriyle, nihayetinde insanlığın nihai, tam bir aydınlanması ve özgürleşmesiyle ilerler. Doğru cevap B'dir.

Yanıt Açıklaması: Toplumsal değişme bir dizi unsur tarafından oluşturulmaktadır. Değişmenin belirli koşullar altında ve belirli bir sistem dâhilinde gerçekleştiği göz önüne alındığında değişimi etkileyen unsurların esasen bu koşullarda veya yapıda meydana gelen farklılaşmalar olduğu söylenebilir. Toplumsal değişimi etkileyen çok sayıda unsur sayılabilse de bunları gruplayarak açıklamak daha kolaydır. Bu çerçevede toplumsal değişimi etkileyen pek çok tekil unsur olmakla birlikte bunları altı ana başlık altında gruplamak mümkündür: (i) fiziki-coğrafi etkenler, (ii) demografik değişimler, (ii) bilimsel ve teknik gelişmeler, (iv) iktisadi etkenler, (v) din ve dünya görüşü ve (vi) sosyal hareketler.Doğru cevap B'dir.cf.

Yanıt Açıklaması: Comte’a göre her bilim kendisinden önce gelen daha alt düzey ancak temel bilim üzerine inşa edilir. Sosyoloji kendisinden önce gelen bütün bilimlerin doruk noktasıdır.

Yanıt Açıklaması: İlerlemecilik olarak adlandırılan bu düşünceye göre tarihte içkin olan bir mekanizmaya dayalı olarak ya da in- sanın aklını/zekasını kullanarak kendi potansiyellerini keşfetmesi ile birlikte yeni teknikler ve araçları keşfetmesi veya icad etmesi ile toplumsal yapılar da gittikçe gelişmektedir. Buna göre ilk toplumsal biçimler daha basit ve ilkel iken son toplumsal biçim olan modernite daha karmaşık ve gelişkindir. Böylece aydınlanmacılar modern toplumsal biçimle sonlanacak şekilde insanlığın akla dayalı bir biçimde daima bir ilerleme içerisinde olduğunu düşünmektedirler. Böylece değişik toplumsal biçimler birbirinin peşi sıra gelmiş ve yeni gelişmelerle yerini yeni toplumsal biçimlere bırakmıştır. Doğru cevap A'dır.

Yanıt Açıklaması: Saint-Simon toplumun bir makine veya gezegenler sistemi değil, yaşayan bir organizma olduğunu düşündüğü için, toplumsal olgulara ilişkin bilimsel araştırmanın doğa bilimlerinin metodolojisini benimsemesi, bilimsel bir sosyal bilimin yaşam bilimlerini model alması gerektiğini öne sürer. Ona göre fiziksel, kimyasal, biyolojik veya toplumsal, bütün olgular tek bir ilkenin işleyişini yansıtırlar

Yanıt Açıklaması: İşbölümünün genelde toplumsal dayanışma yaratsa bile, bazen farklı, hatta karşı yönde sonuçlara sahip olabileceğini belirten Durkheim değişmeye yol açan üç normal dışı işbölümü biçimi tespit eder. Bunlar: • Anomik işbölümü • Zorunlu işbölümü • Yetersiz koordine edilmiş işbölümü Doğru cevap D'dir.

Yanıt Açıklaması: Saint-Simon toplumun bir makine veya gezegenler sistemi değil, yaşayan bir organizma olduğunu düşündüğü için, toplumsal olgulara ilişkin bilimsel araştırmanın doğa bilimlerinin metodolojisini benimsemesi, bilimsel bir sosyal bilimin yaşam bilimlerini model alması gerektiğini öne sürer. Ona göre fiziksel, kimyasal, biyolojik veya toplumsal, bütün olgular tek bir ilkenin işleyişini yansıtırlar. Bu tek ilke de Newton’un çekim yasasıdır. Gordon’a (2015) göre, “[t]oplum, içindeki bireylerin ve bireyler kategorilerinin hücreler ve organlara benzer roller yüklendikleri bir tür süperorganizmadır” fikrini Greklere kadar götürmek mümkün olsa da, bu görüş toplumsal düşüncede sadece 19. yüzyılda önemli bir rol oynamaya başlamıştır ve burada bir organizma olarak toplum fikri benimsenir. Saint-Simon bu fikrin toplum felsefesi ve sosyal bilimlere nüfuz etmesinde önemli bir role sahiptir. Ona göre “bir organizma olarak toplum, bireysel üyelerin bilinçlerini aşan ve gerçekte belirleyen kendine ait bağımsız bir bilince sahiptir”. Saint-Simon kültürlerin çeşitliliğinin yüzeysel olduğunu düşünür. Bütün toplumsal gelişmeler ve değişme temel bir plâna göre gerçekleşir; insanlığın tarihi, en azından kendi yörüngelerinde hareket eden gezegenlerde olduğu gibi, tek yasa tarafından yönlendirilir. Saint- Simon böyle bir tarih anlayışını benimseyen tek kişi olmasa da, toplumsal evrimin, dolayısıyla değişmenin merkezî dinamik gücünü “iktisadî sınıflar arasındaki çatışma”nın oluşturduğunu öne süren ilk kişidir.Doğru cevap D'dir.

Yanıt Açıklaması: Spengler, dünya tarihinin yapısını, felsefi ve biyolojik esaslara göre açıklamaya çalışmıştır. Ona göre, tüm dünya tarihinde 8 tip kültür çevresi vardır: Mısır, Babil, Hindistan, Çin, Antikite, Arap, Batı ve Meksika