Toplumsal Değişme Kuramları

Yanıt Açıklaması: Sanayileşmelerini geç tamamlayıp, sömürge yarışına geç dahil olarak dünya savaşlarının çıkmasında etkili olan ülkeler Almanya - İtalya'dır.

Yanıt Açıklaması: Toplumsal çözümlerin çok uzun tarihlere yayılacak ölçüde kurumlaşması, yukarda zikredilen uygarlık tecrübelerinin (Çin, Hint, Eski Mısır ve İslam toplumlarının) “değişime kapalı”, “gelişme dinamizminden yoksun” ve “durgun toplum” oldukları tez ve değerlendirmelerinin gelişmesine yol açmıştır.

Yanıt Açıklaması: Parsons’a göre bir sosyal sistemde değişim farklılaştırma, uyumu yükseltme, kapsama ve gerçek değerlemeden oluşan bir döngü içerisinde gerçekleşmektedir. Söz konusu döngüde uyum, adaptasyonu artıracak düzenlemeler ve evrimleşen tümeller kavramları ile ifade edilmektedir. Evrimleşen tümeller ise, uzun vadede canlı sistemlerin aktif ve pasif adaptasyon kapasitelerini artıran yapı ve süreçleri ifade etmektedir. Doğru cevap C’dir.

Yanıt Açıklaması: Antiquity dergisinde 1927 yılında yayımlanan bir makalesinde R. S. Collingwood, Spengler’in eserinin kendisine yeni hiçbir şey öğretmediğini dile getirmektedir. Collingwood, Spengeler’in düşüncelerini ve öngörülerini reddetmektedir.

Yanıt Açıklaması: Merkezinde Amerika Birleşik Devletleri’nin bulunduğu yeni uluslararası ilişkiler sisteminin ilk öne çıkardığı politik düzenleme, sömürge sorununa ilişkindi. Uzun yüzyıllar boyunca geliştirilmiş ve yerleşik bir siyasi uygulama haline gelmiş olmasına rağmen, sömürge sisteminin, özellikle I. Dünya Savaşı öncesinden başlayan ayaklanmalar sebebi ile sürdürülmesi maliyetli hale gelmişti. Yeni politika arayışının işaret fişeği, Amerikalı diplomatların “eski trafik levhaları” ile gidilemeyeceği, sömürgelerin “gunbot politikaları” ile yönetilemeyeceği ifadeleri ile atıldı. Bu politika uluslararası siyaset terminolojisine “dekolonizasyon”, sömürgelerin bağımsızlaşması olarak girdi.

Yanıt Açıklaması: Verilen görüşler "Ralf Dahrendorf"a aittr. Doğru cevap A'dır.

Yanıt Açıklaması: Yüz yüze ilişkilere dayalı sistem, tarıma dayalı üretim, düşük katılımlı siyasi hayat ve kaderci zihniyetin hakim olması modernleşme kuramında geleneksel toplum yapısını ifade etmektedir. Modern toplumun siyasi ve sosyal yapısı ise; dinamik, yüksek katılımın sağlandığı, demokratik ve laik bir toplum yapısının olduğu, kurumlaşmış bir siyasi ve sosyal yapıyı belirtmektedir.

Yanıt Açıklaması: Weber, patrimonyalizmi geleneksel egemenliğin üç tipinden biri olarak tanımlar. Ona göre patrimonyalizmin uç durumu olan sultanizm Osmanlı toplumsal yapısını ifade etmektedir.

Yanıt Açıklaması: Türkiye’de modernleşme kuramlarını doğrudan toplumsal değişim analizine uygulayan isimlerin başında Mübeccel B. Kıray gelir.Kıray 1960’larda gerçekleştirdiği araştırmalarda yapısal işlevselci değişim anlayışı çerçevesinde Türkiye’de modernleşmenin imkan ve mekanizmalarını sorgulamıştır. Kıray, iktisadi yaşamda ortaya çıkan değişimlerin örgütlenme, aile, nüfus ve değerler gibi toplumsal alanın parçalarına sirayet ederek toplumu dönüştürdüğünü düşünmektedir.

Yanıt Açıklaması: Epistemolojik diyalektiğin örneği olarak bilimsel yöntem,

Yanıt Açıklaması: Mübeccel Kıray tampon mekanizmalar kavramıyla işlevselci teoriye katkı yapmıştır. Doğru cevap E'dir.

Yanıt Açıklaması: Turhan, değişimi ele alırken etnolojinin bakış açısını kullanmıştır. Bunu onun sosyal değişme kavramı yerine kültür değişmeleri kavramını kullanmasından da açık bir biçimde görebiliriz. Bu çerçevede bir toplumda değişimin geçerli, sürekli ve kalıcı olabilmesi için evvela işlevsel ve faydalı olması gerektiğine vurgu yapar.

Yanıt Açıklaması: Collins'in çatışma teorisinin dört ana hattı şu şekilde ifade edilmektedir: Her kıt kaynağın eşit olmayan dağılımı, onu kontrol edenlerle etmeyenler arasında potansiyel bir çatışma oluşturur. Potansiyel çatışmalar muhalif grupların mobilize olma derecesine göre fiili çatışmalar haline gelir. Çatışmalar yeni çatışmaları doğurur. Seferberlik için kullanılan kaynaklar tükendiğinde çatışmalar azalır. Doğru cevap C'dir.

Yanıt Açıklaması: Durkheim’ı kullanmak, Collins’in çatışma halinde duygu ve ritüel kullanımını işin içine katmasını sağlar. Doğru cevap C'dir.

Yanıt Açıklaması: Saint-Simoncu düşünüşlerin beslediği Geothe’nin Faust’u gelişmecilik, değişimcilik, ilerlemecilik düşüncesinin merkezi tema olarak işlendiği bir metindir. 19. yüzyılın temel düşünsel mottosu, Aydınlanma hareketinden gelen “ilerlemecilik” olmazsa olmaz kabul haline gelmiştir. Doğru cevap B seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Durkheim bireylerin toplumdan soyutlanmaları, uzaklaşmaları, kopmaları, yabancılaşma duyguları, güçlüler tarafından sömürülmeleri ve ilişkili hususları Marx’tan farklı biçimde ele alır ve açıklar. Bu yüzden, yabancılaşmadan ziyade kendi geliştirdiği anomi kavramını tercih eder. Marx’a göre bu olgular kapitalizmin doğasıyla bağlantılı aslî çelişkilerken, Durkheim’a göre daha ziyade geleneksel bir toplumdan modern (organik) topluma geçişle ilişkili, büyük ölçüde geçici, sistemi değiştirmeye gerek kalmadan çözülebilecek problemlerdir. Kimi örneklerde organik dayanışmanın genellikle olması gerektiği gibi, yani normal düzeyde ve biçimde gerçekleşmemesinin nedeni bu dayanışma türünün tüm varoluş koşullarının henüz yerine gelmemesidir

Yanıt Açıklaması: Sosyal bilimlerde işlevselcilik Spencer ve Durkheim'ın geliştirdiği kuramsal temeller üzerinde şekillenmiştir.

Yanıt Açıklaması: Collins, bireylerin ihtiyaçlarını giderme çerçevesinde birbirleriyle kaynaklar için rekabet ettiklerini ve bu süreçte de birbirlerinden faydalandıklarını düşünmektedir. Ona göre toplumsal değişim bu rekabetin bir neticesi olarak ortaya çıkmaktadır. Doğru cevap C'dir.

Yanıt Açıklaması: Turhan’a göre kültür insan hayatında sosyal yoldan sahip olunan maddi-manevi her unsuru kapsar.

Yanıt Açıklaması: Mübeccel B. Kıray’a göre toplumsal değişmenin kendisi değil, hızı ve neticeleri sorunlu olabilir.