Toplumsal Değişme Kuramları

Yanıt Açıklaması: Fizik bilimlerini temel alan bir toplum bilimi yaratmanın mümkün olduğunu düşünen ilk kişiMontesquieu'dur. O, Toplumun tıpkı fizik madde gibi bir 'şey' veya 'olgu' olduğunu; ahlak, örf ve adetlerin ve bir ulusun ruhunun bilimsel olarak incelenebileceğini kabul eder.

Yanıt Açıklaması: Toplumsal düzenin temelinde görev dağılımı ve çabaların birliği olduğunu varsayan Comte ‘görev dağılımı’ ile işbölümünü ve buna bağlı olarak emeğin artan uzmanlaşmasını ve ‘çabaların birliği’ ile bütün toplumun eylemlerinin ortak bir hedef etrafında bir araya gelmesini, her şeyin bir tür güç veya otorite kurumu aracılığıyla koordine edilmesini kasteder.

Yanıt Açıklaması: Comte erken dönem sanayileşmenin kuramcıları arasındadır.

Yanıt Açıklaması: Sosyoloji toplumsal değişimi ele almak üzere ortaya çıkmış bir bilimdir. Modern toplum ortaya çıkarken yaşanan kapsamlı ve yoğun değişimleri ele alan sosyoloji bilimi başlangıçta değişimi temelde “bir toplumun ortaya çıkışı” veya “bir toplum tipinden başka bir toplumsal tipe dönüşüm” olarak ele almıştır. Bu bağlamda toplumsal değişim genellikle makro boyutlu felsefi ve tarihsel bir perspektif ile ele alınmıştır. Klasik sosyolojiden çağdaş sosyolojiye geçerken değişim çalışmalarında yaşanan en önemli değişim ise konunun ele alınış biçimindeki farklılaşma olmuştur. Bu çerçevede, çağdaş sosyoloji toplumsal değişmeyi makro boyutlu tarihsel toplum tiplerinin değişimi kadar, “belirli bir toplumsal yapının değişimi” olarak da ele alma eğilimine sahiptir. Doğru cevap E’dir.

Yanıt Açıklaması: Marvin Harris, Eric Wolf, Marshall Sahlins ve Gordon Childe yeni evrimciliğin önemli isimleridir. Batı’nın Çöküşü isimli eserinde uygarlıkların yükseliş ve düşüşünün kaçınılmaz bir kader olduğunu ilan eden Spengler ise, yeni evrimciliğin değil, döngüselci değişim yaklaşımının temsilcilerindendir. Doğru cevap E’dir.

Yanıt Açıklaması: Hem bireysel organizmalar hem de toplumlar farklılaşmanın büyüklüğü ve düzeyi bakımından büyük çeşitlilikler sergiler.

Yanıt Açıklaması: Muhafazakar anlayış, düzenin doğal, ilahi olduğunu, değişmenin, özellikle insanların müdahalesiyle değişim çabalarının bu doğal, kendiliğinden düzeni daha da çıkmaza sokacağını ve daha ciddi felaketlere yol açacağını öne sürerler

Yanıt Açıklaması: Bilime, düşünceye ve onların bir çıktısı olan teknolojiye toplumsal değişimde temel ve doğrusal bir rol vermek 19. yüzyıl sosyal düşüncesinde önemli bir yer tutmaktadır. Hemen hemen bütün klasik sosyologlar sonradan teknolojik determinizm olarak adlandırılan bu yaklaşıma sahiptir. Onlara göre bir toplumun biçimini teknolojinin biçimi ve düzeyi belirlemektedir.

Yanıt Açıklaması: İskoç aydınlanmasının Adam Ferguson (17231816), Adam Smith (1723-1790), Dugald Stewart (1753-1828) ve William Robertson (1745-1814) gibi sonraki kuşaktan isimleri ahlak teorisini bir piyasa teorisine dönüştürerek toplumun kuruluşu ve değişimine dair genel bir model inşa etmişlerdir.Doğru cevap A'dır.

Yanıt Açıklaması: İntihar Durkheim'a ait bir eserdir.

Yanıt Açıklaması: Durkheim'e göre, organik toplumlarda normal dışı olan şey miras yoluyla servetin kuşaktan kuşağa geçmesi ve bu miras kalan ayrıcalığın bir sınıf tarafından başka bir sınıfı baskı altına almak ve sömürmek için kullanılmasıdır. Bu zorunlu iş bölümü demektir.

Yanıt Açıklaması: İdealist bir anlayış ortaya koyan Hegel, sonlu dünyadaki şeylerin, yani insanlar veya diğer fiziki nesnelerin gerçek olduklarını reddederek, sadece fikirlerin gerçek olduğunu ve nihai fikrin de Tanrı olduğunu ifade etmiştir. Ayrıca, Tanrı (sonsuz) ve insanlar (sonlu) arasında içkin bir diyalektik ilişki olduğunu da öne sürmüştür. Buna ek olarak, düşünür, diyalektiğin özünün çelişki olduğunu yani her kavramın karşıtını içerdiği fikrini de ortaya atmıştır. Fakat Hegel insanın özünü emeğin oluşturduğunu iddia etmiş olmakla birlikte, bununla sadece soyut zihinsel emeği kastetmiş; yani emeğin zihinsel olduğunu ve zihinsel emeğin insanın özünü teşkil ettiğini öne sürmüştür. Doğru cevap E’dir.

Yanıt Açıklaması: Sanayi sonrası toplum, enformasyonun merkezi önemi dışında hizmet toplumuna geçişi ve beyaz yakalı olarak adlandırılan profesyonel ve teknik adamların istihdamının büyümesini içermektedir. Bu gelişmenin kaynağı ise, tek başına enformasyon değil, yeni enformasyon teknolojilerinin gelişimi ve bu teknolojilerin toplumun her kesimine yayılabilmesinin yaratacağı potansiyel ile özdeşleştirilen kuramsal bilgidir.

Yanıt Açıklaması: Bireyler, onların niyetleri, güdüleri ve anlamlarına odaklanarak, “metodolojik bireycilik” olarak adlandırılan bir yaklaşım ortaya koyan Weber’in kuramında, “ideal tip” ve “Verstehen” önemli yöntemsel araçlardır. Buna ek olarak, Weber modern kapitalizmin oluşumunun “rasyonelleşme” sürecinin bir yansıması olduğuna inanmıştır. “Kolektif bilinç” ise Weber’in değil, Durkheim’ın düşüncesinde önemli yer tutan bir kavramdır. Doğru cevap D’dir.

Yanıt Açıklaması: Wolff, Almanya'daki aydınlanma düşünürlerden biridir.

Yanıt Açıklaması: Toplumsal düzenin temelinde görev dağılımı ve çabaların birliği olduğunu varsayan Comte ‘görev dağılımı’ ile işbölümünü ve buna bağlı olarak emeğin artan uzmanlaşmasını ve ‘çabaların birliği’ ile bütün toplumun eylemlerinin ortak bir hedef etrafında bir araya gelmesini, her şeyin bir tür güç veya otorite kurumu aracılığıyla koordine edilmesini kasteder.

Yanıt Açıklaması: Darwinist fikirleri benimseyen Spencer’a göre bütün insanlar hayatta kalma mücadelesi içindedir. Doğru cevap D'dir.

Yanıt Açıklaması: Marx, Hegel’i insanın gelişiminin gerçek tarihinin, sadece düşüncenin veya fikirlerin değil, gerçek dünyadaki insan hayatının  tarihi olması gerektiğini belirterek eleştirmiş olsa da Hegel’in “bir bütün olarak tarih şeması" fikrini ve “insan doğasının gerçek karakterinin ilerleyici bir gelişimi olarak tarih” fikrini alıkoymuştur. Buna ek olarak, Marx empiristlerin aksine tarihi bir “ölü olgular toplamı” olarak ele almadığı gibi, tarihçinin betimleyebileceği “birbirini izleyen olaylar dizisi” olarak da görmemiştir.  Doğru cevap B’dir.

Yanıt Açıklaması: İbn Haldun'un iklimin toplumların biçimini belirlemede etkin bir rol oynadığına güçlü bir vurgu yaptığı eser, Mukaddime'dir.

Yanıt Açıklaması: Inkeles, eğitimi toplumsal değişmeyi sağlayan en önemli kurum olarak kabul eden modernist görüşün temsilcisi iken, Giroux ve Bernstein eğitime toplumsal değişmede sınırlı da olsa bir rol atfetmiştir. Dewey ise toplumsal, ekonomik ve politik kurumlar ile eğitimin bütüncül olarak planlanması halinde toplumda istenilen değişimlerin meydana gelebileceğine inanmıştır. Althusser’in Bowles ve Gintis ile birlikte temsil ettiği Marksist yapısalcı veya çatışmacı düşünce ise eğitim kurumlarını mevcut sistemi koruyan ve yeniden üreten hegemonik bir araç olarak değerlendirmiştir. Doğru cevap B’dir.