Toplumsal Değişme Kuramları

Yanıt Açıklaması: Bir sosyal sistem içerisinde çatışmanın yoğunluk düzeyi şu etkenlerle ilişkilidir: 1. örgütlenmenin teknik, politik ve sosyal koşulları 2. sosyal hareketlilik düzeyi 3. iktidarın ve diğer kıt kaynakların toplumda dağıtılma biçimi

Yanıt Açıklaması: Çatışma sosyolojisinin önemli isimlerinden Coser, “tepkilerin sorunun kaynağına yönelip yönelmemesine” göre toplumdaki çatışmaları gerçekçi olan ve olmayan şeklinde iki başlık altında sınıflandırmıştır. Buna göre, birincisinde tepkiler sorunun kaynağına yönelirken, ikincisinde ise sorunun kaynağı yerine onu temsil eden başka bir nesneye yönelim söz konusudur. Doğru cevap B’dir.

Yanıt Açıklaması: İlk yerleşik uygarlıklar, günümüzden beş altı bin yıl öncesinde Doğu’da, Doğu Akdeniz’de, Mezopotamya’da, Çin ve Hindistan’da ortaya çıkmışlardır

Yanıt Açıklaması: Geleneksel Toplum Yapısı • Durağan • Yatay ve dikey hareketsizlik hâkim • Yüz yüze ilişkilere dayalı • Kaderci zihniyetin hâkim olduğu inanç sistemi. Doğru cevap C'dir.

Yanıt Açıklaması: Osmanlı Devleti’nin klasik düzeninin 1570’li yıllar ile birlikte bozulmaya başlaması aynı anda pek çok faktörün bir araya gelişi ile birlikte düşünülmelidir.

Yanıt Açıklaması: 20. yüzyılın ilk yarısında krize kaynaklık eden sorunlar, sırasıyla: 1. I. Dünya Savaşı, 2. Rus Devrimi, 3. Sömürgelerde ayaklanma ve 4. 1929 ekonomik krizidir.

Yanıt Açıklaması: Orta-boy bir teori geliştirme amacında olan ve bu çerçevede toplumu statü ve rol ilişkilerinden müteşekkil gören Merton, bir toplumsal yapıyı dört düzlemde ele almıştır. Bu dört düzlem, statü/rol bileşeni birim olarak ele alınan bireysel düzey; statü dizilerinin birim alınarak incelendiği grup düzeyi; grupların birim olarak alınıp incelendiği toplumsal sistem düzeyi ve değer ya da norm sistemlerinin inceleme birimi olarak alındığı kültürel sistem düzeyi olarak sıralanabilir. Doğru cevap D’dir.

Yanıt Açıklaması: Merton, bir toplumsal yapıyı dört düzlemde ele alır: 1. Statü/rol bileşeni birimi olarak ele alınan bireysel düzey 2. Statü dizilerinin birim alınarak incelendiği grup düzeyi 3. Grupların birim olarak alınıp incelendiği toplumsal sistem düzeyi 4. Değer ya da norm sistemlerinin inceleme birimi olarak alındığı kültürel sistem düzeyi.

Yanıt Açıklaması: III. Selim dönemi genellikle Osmanlı-Türk modernleşmesinin başlangıç aşaması olarak kabul edilir.

Yanıt Açıklaması: Sömürgelerde sömürge idaresinin sona erdirilerek yerli halkın kendi bağımsız ulus devletini kurması politikasına dekolonizasyon denir

Yanıt Açıklaması: Fransız devrimi 20. yüzyılın ilk yarısında krize kaynaklık eden sorunlardan gösterilemez

Yanıt Açıklaması: Weber'e göre sosyoloğun temel görevi olan tarihsel insanı yani belirli bir tarihsel dönemi analiz etmek ve insanları söz konusu bağlamda belirli biçimlerde davranmaya güdüleyen faktörleri anlamaya çalışmaktır.

Yanıt Açıklaması: Mümtaz Turhan’ın 1940’ların sonunda kaleme aldığı Kültür Değişmeleri isimli eseri Türkiye’de yaşanan modernleşmeyi etnolojik bir bakış açısıyla eleştirel bir gözle değerlendiren bir çalışma olarak toplumsal değişmeye ilişkin önemli bir yorum getirmiştir.

Yanıt Açıklaması: Şinasi, Genç Osmanlı hareketi içerisinde yer almıştır ve aynı zamanda, ilk gazeteci olarak bilinmektedir. Ayrıca, Abdullah Cevdet ve Ahmet Rıza Bey, Jön Türkler hareketi içinde yer almışlardır. Dolayısıyla, doğru cevap A'dır.

Yanıt Açıklaması: II. Dünya Savaşı sonrasında eski ve yerleşik sorunları çözmeye yönelik yeni politika arayışları üç ana unsur üzerinde durmuştur: 1. Ortak bir yönetim mekanizması etrafında tek bir uluslararası ilişkiler sistemi, 2. Yeni uluslararası ilişkiler sisteminin alt yapı- sını oluşturacak ekonomik ilişkiler sistemi, 3. Batı Avrupa öncülüğünde ortaya çıkmış modern ilişkiler sisteminde geleneksel Batılı aktörlerin konumunun korunması. Doğru cevap E seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Parsons’a göre sosyal sistem bireylerin faaliyetlerinden oluşmaktadır. Bir sosyal sistem bireyler arasındaki karşılıklı etkileşim üzerine bina edilmiştir. Parsons, her bir bireyin beklentilerinin olduğunu ve bu beklentilerin diğer bireyler tarafından etkilendiğini ve biçimlendirildiğini, bu beklentilerin aynı zamanda kabul edilmiş normları ve yaşam alanındaki toplumun değer yargılarını da bünyesinde barındırdığını söylemektedir Klasik işlevselci yaklaşıma göre burada toplum, dengeyi sağlama eğiliminde olan birbirine bağımlı parçaların toplamı bir sistem olarak görülür. Toplumda, nüfusun yeniden üretimi gibi yaşamsal önemde değerlendirilmesi gereken işlevsel gereklilikler vardır. Kurumlar toplumsal sistemin öğesidirler ve bir işlev sundukları için vardır ve varlıklarını sürdürürler. Toplum bir organizmaya benzer; bir vücudun işlevini yerine getirebilmesi için birlikte çalışan parçalar (organlar) veya sistemlerden oluşan canlı bir organizma gibidir. Bu çerçevede toplumda mevcut olan farklılaşma ve bütünleşme mekanizmaları bu sosyal sistemin dengesinin devamı için önemlidir. Bu farklılaşma ve bütünleşmeler tabakalaşma sistemi vasıtasıyla kendilerini sürdürürler. Buna göre tabakalaşma farklılıkları ve uzmanlıkları koruyarak toplumsal dengenin devamı açısından hayati bir rol oynamaktadır.

Yanıt Açıklaması: Türk Demokrasi Tarihi isimli eser Kemal Karpat tarafından kaleme alınmıştır.

Yanıt Açıklaması: Marx, kaptalizmin gelişimini açıklama uğraşının bir parçası olarak ATÜT’ü gündeme getirmiştir.

Yanıt Açıklaması: Şarkiyatçılık ya da oryantalizm, Avrupa’ya göre, yani ırk merkezci bir biçimde, doğuda yer alan ulusların dillerini, tarihlerini, kültür ve törelerini inceleyen bilime verilen isimdir. Doğru cevap B'dir.

Yanıt Açıklaması: Toplumsal değişme konusunun toplum tanımlamalarında ve toplumun incelenmesinde merkezi bir olgu olarak ortaya çıkışı modern dönemle birliktedir. Modern dönem derken 1500-1800 tarihleri arasında ortaya çıkan ve bugün de devam eden tarihsel dönemi kastediyoruz. 1500’lerle birlikte dünya tarihinde, uygarlıklar arası ilişkilerde yaşanan bir dizi tarihi, siyasi ve toplumsal hadisenin tetiklemesi ile Batı Avrupa’da bugünkü modern dünyayı hazırlayan tarihi süreç yaşanmaya başlamıştır.