Toplumsal Değişme Kuramları

Yanıt Açıklaması: Büyük ölçekli değişimler genellikle bir toplumu bütünüyle değiştiren değişimlerdir. Toplumun bütüncül olarak bir halden başka bir hale geçişi ile tanımlanan bu büyük değişimleri nitelemek için bazen toplumsal dönüşüm veya devrim kavramları da tercih edilmektedir. Tarihsel süreçte bu tür değişimlerin sayıca az ve kritik olduğu düşünülmektedir. Örneğin tarım toplumu, ticaret toplumu, sanayi toplumu ve bilgi toplumu gibi değişik toplum tiplerinin ortaya çıkmasına sebep olan kapsamlı değişimler büyük değişimlere birer örnektir. Doğru cevap A'dır.

Yanıt Açıklaması: Sorokin, yeni evrimcilik ya da çok hatlı evrim kuramı ile ilişkilendirilebilecek bir isim değildir. Aksine görüşleri döngüselci-çevrimci tarih kuramı içinde değerlendirilir.

Yanıt Açıklaması: Toplumsal değişimi meydana çıkaran tek unsur farklılaşma ve bütünleşme sürecidir. Sosyal değişmesi ne, nasıl ve neden soruları çerçevesinde ele almıştır. Değişimin niçin ve nasıl gerçekleştiği kadar bir kültürün sona erme biçimini de incelemek gerektiğini söylemiştir. Sosyo-kültürel olgular üç türlü niceliksel değişim gösterir: artış, azalış ve sabitlik.

Yanıt Açıklaması: Yeni-Evrimciliğin sosyolojide sosyal değişme çalışmalarında bilinen en etkin ismi Gerhard Lenski’dir. 1924’te dünyaya gelen Lenski sosyolojide ekolojik evrimcilik olarak bilinen yeni evrimci teorinin kurucusu olan Amerikalı sosyologdur.

Yanıt Açıklaması: Durkheim'a göre iş bölümünün temel nedenleri mekanik dayanışmadan organik dayanışmaya doğru yönelten güçler, artan nüfusun ahlâkî ve dinamik yoğunluk boyutları olarak adlandırdığı faktörlerdir.

Yanıt Açıklaması: Marx, kapitalizmin özel yasaları olarak, “kar oranının azalma eğilimi”, “işçi sınıfının giderek artan sefaleti”, “sermaye sahipliğinin yoğunlaşma eğilimi” ve “iktisadi dalgalanmaların şiddetinin artması”ndan söz etmektedir. Doğru cevap D’dir.

Yanıt Açıklaması: Weber, Marx’tan sosyal bilimcinin rolü ve bireysel insan aktöre odaklanmanın önemi konularında ayrılır. O (makro düzey) yapısal (toplumsal yapıların neye benzediği, nasıl değiştikleri gibi konulardaki) analizlere odaklanan Marx’ın doğrudan bireysel insan aktörün ele alındığı (mikro düzey) sosyal psikolojik analizleri ihmal ettiğini düşünür. Marx’ın yapısal analizini takdir eder, fakat onun sosyoloji anlayışına öznel yani insan aktörü/ mikro-düzey boyutu ekler.

Yanıt Açıklaması: İbn Haldun, "Mukaddime" isimli eserinde iklimin toplumların biçimini belirlemede etkin bir rol oynadığına güçlü bir vurgu yapmaktadır. Ona göre, yeryüzünde güneyden kuzeye doğru uzanan yedi iklim kuşağı vardır ve bu kuşakların her birindeki koşullar insan karakterine etki ederek toplumun yapısını etkilemektedir. Benzer bir teoriye sahip olan Montesquieu’ya göre ise, dünyada üç iklim bölgesi (sıcak, ılıman ve soğuk) vardır ve bu iklimlerin etkisine dayalı olarak şekillenen değişik insan karakterleri farklı siyasal modellerin ortaya çıkmasına neden olmuştur. Doğru cevap B’dir.

Yanıt Açıklaması: Spencer’a göre, evrim homojen bir durumdan daha farklılaşmış bir duruma doğru hareketi içerdiği için, hem organik hem de süper-organik bedenlerde (toplumlarda) farklılaşmamış durumlardan farklılaşmış durumlara doğru hareketin belirli ortak örüntüleri şöyle sıralanabilir: Hem organizmalarda hem de toplumlarda gelişme başlangıçta küçük birimlerden daha büyüklere doğru bir ilerleme içerir. Hem bireysel organizmalar hem de toplumlar farklılaşmanın büyüklüğü ve düzeyi bakımından büyük çeşitlilikler sergiler. Hem organik hem de süper-organik bedenlerde gelişme birleşme ve yeniden birleşme aracılığıyla ortaya çıkar; yani, en küçük birimler başlangıçta daha büyük birimler (birleşimler) oluşturacak biçimde bir araya gelirler, ardından bu büyük birimler daha büyük bir bütünü oluşturmak için diğer benzer birimlerle bir araya gelir (yeniden birleşirler). Bu sayede organik ve süper-organik sistemler giderek büyür ve yapısal olarak farklılaşırlar. Bu yüzden, büyüklük artışına her zaman birleşen birimlerin yapısal farklılaşması eşlik eder. Örneğin, bedensel bir organizmadaki veya küçük, ilkel bir toplumdaki küçük hücre öbekleri başlangıçta diğer hücreler veya küçük toplumlarla bir araya gelir (ve böylece birleşir) ve daha büyük ve daha farklılaşmış organizmalar veya toplumlar oluştururlar; böylece hem organik hem de süper-organik gelişme gerçekleşir (akt. Turner vd., 2010). Gelişme ve yapısal farklılaşmaya bütünleşme eşlik eder. Bütünleşme olmadığında yeniden birleşme mümkün olmayacağı için, organik ve toplumsal bedenlerin her birleşme evresinde yapısal bütünleşme sergilemesi gerekir. Karşılıklı bağımlılık ve kontrolün merkezileşmesi sistemin ‘iç bütünlüğünü ve ortama adaptasyon yeteneğini artırır. Bu artan adaptasyon yeteneği çoğu kez daha fazla gelişme, farklılaşma ve bütünleşme için elverişli koşullar yaratırken, çözülme çoğu kez bir sistem birimler arasında bütünlüğü sağlama kapasitesinin çok üzerinde genişlediğinde ortaya çıkar. Doğru cevap B'dir.

Yanıt Açıklaması: Marx’a göre tarihteki bütün toplum biçimlerini anlayabilmenin anahtarı “üretim tarzı ” kavramıdır. Buna göre, üretim tarzları (iktisadi yapı) ve onların ayrılmaz parçası olan toplumsal üretim ilişkileri (eylemler) arasında bir karşılıklılık söz konusudur. Başka bir ifadeyle, her üretim tarzı kendini sürdürebilecek uygun toplumsal ilişki biçimlerini yaratmak durumundadır.  Doğru cevap C’dir.

Yanıt Açıklaması: Frankfurt Okulunun Theodor Adorno, Max Horkheimer, Herbert Marcuse ve Walter Benjamin gibi eleştirel kuramcıları sanayideki yeni organizasyon biçimleri ile 1930’larda Avrupa’da totaliter faşist rejimlerin yükselişi arasındaki ilişki hakkında yoğun tartışmalar yürütmüşlerdir. doğru yanıt E'dir.

Yanıt Açıklaması: Gerhard Lenski, bilginin evrimsel gelişimi çerçevesinde tarihte toplumların dördü genel biri özel beş şekil aldığını ifade eder. Bunlar avcı toplayıcı, basit tarım, gelişmiş tarım, sanayi olmak üzere genel şekiller ve balıkçılık gibi özel şekillerdir. Doğru cevap C'dir.

Yanıt Açıklaması: Marx ve Engels’e göre, her tarihsel evreyi kendine özgü farklı üretim teknolojileri ve farklı sınıfsal ilişkiler karakterize eder. Bütün toplum tiplerinde sınıfsal ilişkiler üretim faktörlerinin kullanılma tarzının ve bunlara sahiplik biçiminin yansımalarıdır. İlk evre, İlkel Komünizm , avcı-toplayıcıların doğal kaynakları ortaklaşa kullandıkları, kişinin sadece giyim veya kabilenin mallarından temelde farklı olmayan basit araçlara sahip olduğu “ilkel ve kaba durum”dur. ‘Üretim araçları’nda hiçbir önemli ayrıştırıcı özel mülkiyet ve bu yüzden hiçbir sosyal sınıf yoktur. Bu evre bir sınıfsız toplum olan ‘komünizm’dir. İnsanlığın uzun bir gelişme sürecine başladığı ikinci evre Köleci Toplum dur. Bu toplumun olumlu yanı üretim kapasitesinde artış sağlaması, olumsuz yanı sınıfsal farklılaşmanın, üretim araçlarında özel mülkiyetin ortaya çıkışı ve bir sınıfın diğerini sömürmesidir. Sınıfsal ilişkilerin ve üretim ilişkilerinin özünde aynı kaldığı üçüncü evre Feodalizm de toplumsal ve iktisadî düzen daha komplekstir. Feodalizm, daha ileri üretim teknolojilerinin gelişimini yansıtır. Dördüncü ve mevcut evre Kapitalizm de mülksüz emekçi bir köle veya serften farklıdır, emek gücünü (özgürce!) serbest piyasada satar, ancak yine de sömürülür ve bu sömürü üretim araçlarında özel mülkiyetin ve böylece hiçbir sınıfsal farklılaşmanın olmadığı İleri Komünizm günışığına çıkıncaya kadar ortadan kaldırılamaz.

Yanıt Açıklaması: Toplumsal olarak arzu edilen refah ve felaha bir türlü erişemeyen ve sürekli savaşlar ve yıkımlarla karşı karşıya kalan Avrupa düşüncesinde dolayısıyla ilerlemeciliğe ve onun bilimsel paradigmalarına karşı alternatif arayışları ortaya çıktı. Yüzyılın dönüm noktasında yoğunlaşan insanlığın geleceğine dair pesimist fikirler çerçevesinde öncelikle sanat, edebiyat ve felsefede başlayan sorgulamalar özellikle birinci dünya sava- şı sonrasında gittikçe alternatif bir tarih anlayışına dönüştü. Alman tarih felsefecisi Oswald Spengler’in polemiksel eserleri ile başlayan bu dönüşüm ilerlemeciliğin alternatifi olarak döngüsel bir zaman fikrini ve buna bağlı olarak da toplumların oluşumunu ve gelişimini, siyasal yapıların doğuşu, yükselişi ve çöküşünü açıklamada farklı bir kuramsal ve felsefi açıklama çerçevesini meydana çıkarmıştır. Söz konusu açıklama çerçevesi İngiliz tarih felsefecisi (1889–1975) ile birlikte kapsamlı bir tarih felsefesine dönüşmüş ve Rus asıllı Amerikalı sosyolog Pitirim Alexandrovich Sorokin (1889– 1968) ile birlikte sosyolojiye taşınmıştır.

Yanıt Açıklaması: ABD’li yazar ve gelecekbilimci Alvin Toffler’a göre, sanayi sonrası toplumda belirli derecelerde bireyselleşme, ayrışma ve bilgi-tabanlı üretim söz konusu olduğu gibi, değişim de hızlanmıştır. Beyaz yakalı çalışanların sayısının mavi yakalı çalışanlara kıyasla fazla olduğu söz konusu toplumda, bilgi birikimi, özellikle gelişme ve kalkınmanın temelinde bulunan teknolojik bilgi artarak gelişmektedir. Ayrıca ekonomik ve toplumsal mekanizmaların işlenmesinde entelektüel teknoloji önem arz etmektedir. Bununla birlikte, endüstrileşme sürecinde son derece gerekli olan hammaddeye sahip olmanın önemi ise bu toplum tipinde söz konusu değildir. Doğru cevap B’dir.

Yanıt Açıklaması: Çünkü Marx'a göre toplumsal dünyanın farklı bileşenleri kademeli ve fark edilmeyecek biçimlerde iç içe geçerler. Örneğin, kapitalistler ve proletarya birbirinden açıkça kesin çizgilerle ayrışmaz, kademeli olarak iç içe geçerler, bu iki sınıf arasında yer alan veya bir sınıftan ötekine geçen çok sayıda insan, dolayısıyla birçok ara kademe vardır.

Yanıt Açıklaması: Weber'in anlamacı sosyolojisi yapıyı inkâr etmemekle birlikte aktörün önemine daha fazla vurgu yapmaktadır. Doğru yanıt D'dir.

Yanıt Açıklaması: 0 Yorum Yorum Yap Hata Bildir Soru Detay 19.Soru Aşağıdakilerden hangisi Erkilet’e göre tarihsel bir sosyoloji kuran Sorokin’in kuramını anlayabilmenin ön koşuludur? A Muhafazakarlık sebebiyle bir parçalanma devresinin medeniyete musallat olacağını bilmek B Toplumların kendi dahili süreçlerinde kendilerini güçsüzleştiren bazı durumların neticesinde ortaya çıkan kargaşa zamanı yaşayacağını bilmek C Medeniyetin muhafazaka^r bir mahiyet kazanacağını bilmek D Toplumlarda değişimi meydana çıkaran bir farklılaşma ve bütünleşme süreci olduğunu bilmek E Onun insanı varlığına, evrene ve çevresindeki her şeye anlam atfeden bir varlık olarak kabul ettiğini bilmek Yanıt Açıklaması: Erkilet’e göre tarihsel bir sos- yoloji kuran Sorokin’in kuramını anlayabilmenin ön koşulu, onun insanı varlığına, evrene ve çevresindeki her şeye anlam atfeden bir varlık olarak kabul ettiğini bilmekten geçer. Bu çerçevede Sorokin insanın hem beden hem ruh boyutuna işaret etmektedir. 0 Yorum Yorum Yap Hata Bildir Soru Detay 20.Soru Pozitivist, organizmacı ve evrimci toplumsal düzen ve değişme anlayışının öncüsü aşağıdaki isimlerden hangisidir? A Hobbes B Locke C Rousseau D Montesquieu E Marx Yanıt Açıklaması: Pozitivist, organizmacı ve evrimci toplumsal düzen ve değişme anlayışının öncüsü Montesquieu’dür. İnsanların toplum yaratılmadan önce ‘doğa durumu’nda yaşadıklarını varsayan Hobbes, Locke ve Rousseau’yu eleştiren Montesquieu insanların hiçbir zaman toplumsuz yaşamadığını, toplumun ürünü olduklarını vurgular. Doğru cevap D'dir. 0 Yorum Yorum Yap Hata Bildir Soru Detay Sorular 1.SORU ÇÖZÜLMEDİ 2.SORU ÇÖZÜLMEDİ 3.SORU ÇÖZÜLMEDİ 4.SORU ÇÖZÜLMEDİ 5.SORU ÇÖZÜLMEDİ 6.SORU ÇÖZÜLMEDİ 7.SORU ÇÖZÜLMEDİ 8.SORU ÇÖZÜLMEDİ 9.SORU ÇÖZÜLMEDİ 10.SORU ÇÖZÜLMEDİ 11.SORU ÇÖZÜLMEDİ 12.SORU ÇÖZÜLMEDİ 13.SORU ÇÖZÜLMEDİ 14.SORU ÇÖZÜLMEDİ 15.SORU ÇÖZÜLMEDİ 16.SORU ÇÖZÜLMEDİ 17.SORU ÇÖZÜLMEDİ 18.SORU ÇÖZÜLMEDİ 19.SORU ÇÖZÜLMEDİ 20.SORU ÇÖZÜLMEDİ Alt Bilgi © 2019 sorular.net CevapSoru Bilgi

Yanıt Açıklaması: Erkilet’e göre tarihsel bir sos- yoloji kuran Sorokin’in kuramını anlayabilmenin ön koşulu, onun insanı varlığına, evrene ve çevresindeki her şeye anlam atfeden bir varlık olarak kabul ettiğini bilmekten geçer. Bu çerçevede Sorokin insanın hem beden hem ruh boyutuna işaret etmektedir.

Yanıt Açıklaması: Pozitivist, organizmacı ve evrimci toplumsal düzen ve değişme anlayışının öncüsü Montesquieu’dür. İnsanların toplum yaratılmadan önce ‘doğa durumu’nda yaşadıklarını varsayan Hobbes, Locke ve Rousseau’yu eleştiren Montesquieu insanların hiçbir zaman toplumsuz yaşamadığını, toplumun ürünü olduklarını vurgular. Doğru cevap D'dir.