Modern Sosyoloji Tarihi

Yanıt Açıklaması: Dışsallaştırma-nesnelleştirme-içselleştirme

Yanıt Açıklaması: Garfinkel'in toplumsal düzen anlayışı diğer sosyolojik yaklaşımlardan çok daha farklıdır, bu farklılık D seçeneğinde belirtildiği gibi eylem sürecine katılanların yarattığı bir süreç olarak diğer yaklaşımlardan ayrılır.

Yanıt Açıklaması: 1895-1973

Yanıt Açıklaması: Raymond Williams, Frankfurt Okulu’nun önemli bir ismi değildir.

Yanıt Açıklaması: Feminizmin 2000’lerin sonlarından itibaren yeni bir dönemece girdiği ve bunun da dördüncü dalga feminizm olarak adlandırıldığı kabul edilmektedir (Wyre, 2009; Chamberlain, 2017; Cochrane, 2014). Pek çok feminist dördüncü dalga feminizmle yeni iletişim teknolojileri arasında önemli bir ilişki olduğunu, dördüncü dalganın merkezinde çevrimiçi (online)/dijital feminizmin yer aldığı belirtmektedir (Rivers, 2017). Dördüncü dalgada sınırlar ve merkezler önceki dalgalara oranla daha az belirgindir, çok farklı ve çok sayıda anlatı aynı anda var olabilmektedir. Dördüncü dalga ne dışlayan ne de men eden bir harekettir, sadece feminizmin hem içinden hem dışından gelen belirli etkilerle oluşan bir aktivizm akınıdır. Bu bakımdan dördüncü dalganın marjinalleri içeri çeken ve beyaz ve ana akım feminizmlerin egemenliğine meydan okuyan radikal bir feminizm olduğu, çeşitli nedenlerle ana akım içinde yer almayan kadınların feminizm alanını yeniden tanımlamalarını sağlayabilecek bir araç olduğu belirtilmektedir (Riera, 2015, s.78). Bununla birlikte dördüncü dalga feminizm henüz teorik yönden önceki dalgalar kadar güçlü değildir, şimdilik yeni bir feminist anlayış geliştirme potansiyeline sahip olan bir dizi yeni eylemlilik ve ilişkililik türü olarak düşünülebilir.

Yanıt Açıklaması: Dizinsellik veya anlamın bağlama gönderimliliği, herhangi bir nesnenin ya da etkinliğin anlamının, kendi bağlamından türetildiği, yani belirli bir bağlama endekslendiği (dizinlendiği) anlamına gelir.

Yanıt Açıklaması: Fenomenolojiye göre toplum insan öznelliğinin ötesinde, dışarıda keşfedilmeyi bekleyen, kendi kendine var olan bir şey değildir. Fenomenolojiye göre bunun nedeni toplumun “gündelik yaşamlarımızda rutinlerimiz, etkileşimlerimiz ve diğer insanlarla paylaştığımız ortak varsayımlar aracılığıyla yarattığımız ve yeniden yarattığımız bir şey” (Slattery, 1991:142) olmasıdır. Bu nedenle, yani toplumu diğer insanlarla paylaştığımız varsayımlar aracılığıyla yarattığımız için toplumsal dünyayı diğer insanlarla ortak bir şekilde tanırız.

Yanıt Açıklaması: Tipleştirme bireyin dünyada deneyimlediği bütün nesneler, olaylar ve eylemler içinde tipik olanları seçerek aynı tipte olanları bir araya getirmesidir. Tipleştirme sayesinde bireyin gündelik hayatında karşılaştığı nesne ya da deneyimler ona tanıdık gelmektedir. Bu tipleştirmeleri bireyler olarak kendi başımıza yapmayız, toplumsallaşma sürecinde dil aracılığıyla, dinleyerek ya da okuyarak öğreniriz ve aynı şekilde diğer insanlarla da paylaşırız. Dolayısıyla herkes yaklaşık aynı tipleştirmeleri öğrenerek bu bilgiye sahip olur, bu nedenle de tipleştirmelerle oluşan sağduyu bilgisi ortak ve paylaşılan bir bilgidir. Bu yalnızca IV. seçenekteki bilgi hatalıdır.

Yanıt Açıklaması: Adorno ve Horkheimer’e göre, kültür endüstrisi ile kitle kültürü, endoktrinasyon (beyin y›kama) ve toplumsal denetim aracı olarak yukarıdan dayatılan ve yönetilen bir kültürdür. İdeolojik bir tahakküm biçimi olan kültür endüstrisinde insanileştirme ve özgürleştirme yoktur.

Yanıt Açıklaması: e

Yanıt Açıklaması: Schutz’un fenomenolojik sosyolojisinin temel amacı, gündelik yaşamı, yaşam dünyasını ve bu dünyanın bilinçle ilişkili olan durumlarını betimlemek ve analiz etmektir. Bu nedenle d şıkkı yanlış cevaptır.

Yanıt Açıklaması: Etnometodolojide Çalışmalar adlı kitabında üyelerin anlam yaratmak için kullandığı yöntemlerden bazılarını niteleyen Garfinkel’e göre üyelerin toplumsal dünyayı anlamlandırmak ve açıklamak için kullandıkları yöntemlerden biri belgeleme yöntemidir. Bu yöntem, “mevcut bir görünümü, altta yatan kalıbın ‘belgesi’ ya da ‘işareti’ olarak görmeyi” içerir. Bir başka şekilde tanımlayacak olursak belgeleme yöntemi “bir durum ya da bağlamın özelliklerinden bazılarının seçilip belirli bir şekilde tanımlanarak ilgili durumun ya da bağlamın altında yatan bir kalıbın kanıtı olarak kabul edilmesi ve sonra bu sürecin tersine çevrilerek kalıbın özelliklerinin kalıbın varlığı olarak kullanılmasıdır”.

Yanıt Açıklaması: Öznel

Yanıt Açıklaması: a

Yanıt Açıklaması: Refleksivite

Yanıt Açıklaması: Kültür endüstrisi tüketicilerin kasten ve tepeden bütünleştirilmesidir.

Yanıt Açıklaması: Sosyoloji teorilerini çok farklı biçimlerde sınıflandırmak mümkündür. Bu sınıflandırmalar içinde temel varsayımları ve çalışma nesneleri açısından sosyoloji teorilerinin en genel düzeyde ikiye ayrıldığı sınıflamanın (Haralambos, 1995:866) yaygın olarak kabul gördüğü söylenebilir. Bu sınıflamada birinci grubu, insan davranışlarını büyük ölçüde biçimlendirdiği varsayılan geniş ölçekli toplumsal yapılara ve bu yapıların çözümlenmesine ağırlık veren teoriler oluşturur. Bu teorilere genel olarak yapısalcı teoriler ya da makro sosyoloji adı verilir. ‹kinci grubu ise insan davranışlarının büyük ölçüde toplum tarafından biçimlendirildiği varsayımını reddeden, bu nedenle toplum yapısını bir bütün olarak ele almak yerine bireysel aktörlere ve bu aktörlerin eylemlerine ve karşılıklı etkileşimlerine odaklanan teoriler oluşturur. Bu ikinci gruba giren teorilere de genel olarak yorumlayıcı yaklaşımlar, toplumsal eylem yaklaşımları ya da mikro sosyoloji adı verilir (Wallace ve Wolf, 1999:5)

Yanıt Açıklaması: Sosyolojide başka insanların eylemlerinin öznel anlamını anlamaya çalışırken kullanılan en önemli kavramlardan biri “güdü“dür (motive).

Yanıt Açıklaması: Jürgen Habermas : İdeoloji Olarak Teknik ve Bilim (1968).

Yanıt Açıklaması: Sağduyu bilgisi, toplumsallaşma sürecinde dil aracılığıyla öğrendiğimiz ve içselleştirdiğimiz, kendi toplumumuzda eylemde bulunmak ve etrafımızdaki nesne, olay, davranış ve olguları anlamlandırıp yorumlamak için kullandığımız ortak bir bilgi birikimidir (Cuff vd., 1989:153-4). Bir başka şekilde ifade etmek gerekirse sağduyu bilgisi, toplumsal aktörlerin yaşayarak ve içinde yaşadıkları toplumsal dünyanın bir parçası olarak (toplumsallaşarak) sahip oldukları bilgiyi ifade eden bir kavramdır. Sağduyu sayesinde insanlar “toplumsal olarak edinilmiş ve yine toplumsal olarak onaylanan bir bilgi stokunu verili kabul ederler” (Schutz, 1962:38). Toplumsal dünya, Schutz’a göre, sağduyunun dünyasıdır, sağduyu dünyasında bireyler/ aktörler gerçekliği olduğu gibi kabul etmekte, sorgulamamaktadırlar. Sağduyu bilgisi, etrafımızda deneyimlediğimiz her şeyi sınıflandırıp adlandırmamızı ve içinde yaşadığımız dünyayı düzenli, organize olmuş bir şekilde görmemizi sağlayan ortak bilgidir. İçinde yaşadığımız dünyayı öznel olarak anlamlandırıp yorumlamamızı, yine de bu dünyanın bize özel olmamasını, paylaşılan, ortak bir dünya olmasını sağlayan, bunu mümkün kılan sağduyu bilgisidir.