Klasik Sosyoloji Tarihi

Yanıt Açıklaması: Marx bir çalışmasında, karmaşık, farklılaşmış ve çelişkili sınıf yapılarını analiz etmektedir. Bu çalışmasında örneğin, finans burjuvaziyi, küçük burjuvaziyi, sanayi burjuvazisini, proletaryayı, toprak sahiplerini ve özgür köylüleri birbirinden ayırmaktadır. Ona göre, bu kategorilerden bazıları kapitalizmin tarihsel gelişim süreci içinde zorunlu olarak çelişkiye düşecektir. Geçiş kategorileri olan bu sınıflardan bazıları mülksüzleşerek işçi sınıfına katılacaktır. Özgür köylüleri bu geçiş kategorisine örnek olarak verebiliriz.

Yanıt Açıklaması: Pozitivizm

Yanıt Açıklaması: Marx’ın kapitalist üretim biçimi üzerine yaptığı araştırmasının başlangıç saptaması şudur: Kapitalizm diğer üretim biçimlerinden farklı olarak kendine özgü özel meta üretiminin en yüksek olduğu bir sistemdir. Diğer bir deyişle, her şeyin alınıp satıldığı ve her şeyin fiyatının olduğu bir sistemdir. Özel meta üretim sistemi olarak kapitalizmin özünü ise artı-değer (kâr) yaratma ve bu yaratılan artı-değeri sürekli çoğaltmak oluşturmaktadır.

Yanıt Açıklaması: Aydınlanma düşünürlerini kendi dönemlerindeki diğer düşünürlerden ve diğer düşünsel yaklaşımlardan ayıran dört temel yön olduğu ileri sürülmektedir. Bunlardan ilki ruhban sınıfına muhalif olmaları; ikincisi ampirik bilginin önemine duydukları inanç; üçüncüsü teknolojik ilerlemeye duydukları ilgi ve dördüncüsü de yasal ve yapısal reform istekleri.

Yanıt Açıklaması: Durkheim, toplumsal evrimi işbölümü olgusu temelinde açıklamaktadır. Toplumların evrimsel süreci içinde işbölümüne bağlı olarak gelişen ideal tipte iki tür toplumsal yapıdan söz etmektedir: Birincisi mekanik dayanışmacı, ikincisi ise organik dayanışmacı toplum tipidir.

Yanıt Açıklaması: Kilise ve devlet gibi toplumun yapısal bileşenleri Durkheim’ın maddi- toplumsal sınıflandırması içerisinde yer alır.

Yanıt Açıklaması: Marx’ın yabancılaşma teorisi maddi ve ekonomik temellere dayanmaktadır. Kapitalist toplumda ekonomik anlamda yabancılaşma, sadece zihinsel değil, aynı zamanda insanların günlük yaşamlarında ve gerçekleştirdikleri etkinliklerinde bulunan bir durumdur. Yabancılaşma teorisinin dört temel unsuru şunlardır: İnsanın üretici etkinliklerine yabancılaşması, ürettiği ürüne yabancılaşması, birlikte çalıştığı işçilere yabancılaşması ve insani potansiyeline yabancılaşması.

Yanıt Açıklaması: Durkheim'a göre sosyolojinin çalışma konusu toplumsal olgulardır. Durkheim toplumsal olguları maddi ve maddi nitelikte-olmayan toplumsal olgular olarak iki şekilde sınıflandırır. Devlet maddi toplumsal olgulardan biridir

Yanıt Açıklaması: Endüstri toplumunun genel özelliklerini özetlemek gerekirse; emek üzerinde kapitalist işverenler giderek daha fazla kontrole sahiptir. Nüfusun çoğu okuryazardır. Laiklik ilkesiyle, rasyonel bir şekilde, bürokrasiyle ve genellikle ulus devletler tarafından yönetilir. İş ve ev, çalışma zamanı ve boş zaman geleneksel toplumda olduğu gibi iç içe değildir. Kadınlar fabrikalarda çalışmaya başlamış, geleneksel toplumda olduğundan daha yüksek düzeyde işgücüne katılmışlardır.

Yanıt açıklaması yok

Yanıt Açıklaması: Endüstrileşme, geleneksel toplumsal yaşamı radikal bir şekilde değiştirmiştir. Endüstri kentlerinde fabrikalarda çalışmak için kırsal alanlardan kitlesel olarak kentlere göç edilmiştir.

Yanıt Açıklaması: Aydınlanma düşüncesinin, birbiriyle örtüşen ve yakından ilişkili olan üç nesil düşünürün çalışmalarından oluştuğu söylenebilir. Bu nesillerden ilkinin en tipik örnekleri, 17. yüzyılın son çeyreğinde doğmuş olan Voltaire (1694-1778) ve Montesquieu’dur (1689-1755). Voltaire ve Montesquieu’nun düşünceleri, yeni ve tartışma yaratan çalışmalar yapmış olan ‹ngiliz siyaset felsefecisi John Locke’un (1632-1704) ve doğa bilimcisi Isaac Newton’un (1642-1727) çalışmalarından etkilenmiştir. İkinci nesil, David Hume (1711-76), Jean-Jacques Rousseau (1712-78), Denis Diderot (1713-84) ve Jean d’Alembert (1717-83) gibi düşünürleri içerir. Bu nesildeki düşünürler, ruhban sınıfı muhalişiğini bilimsel yönteme duydukları ilgi ile birleştirerek tutarlı, modern bir dünya görüşü geliştirmişlerdir. Üçüncü nesil, Immanuel Kant (1724-1804), Adam Smith (1723-90), Anne Robert Turgot (1727-81), Marquis de Concordet (1743-94) ve Adam Ferguson (1723-1816) ile temsil edilen nesildir. Bu neslin başarısı, Aydınlanmacı dünya görüşünü daha da geliştirerek epistemoloji, ekonomi, sosyoloji, politik ekonomi gibi uzmanlaşmış disiplinlerin ilk örneklerini vermeleridir. Isaac Newton ise bilimsel devrimin simgelerinden biridir ve aydınlanma düşünürlerini etkilemiştir.

Yanıt Açıklaması: Durkheim toplumsal olguları maddi ve maddi nitelikte-olmayan toplumsal olgular olarak iki şekilde sınıflandırır: A. Maddi-toplumsal olgular 1.Toplum 2.Toplumun yapısal bileşenleri (kilise, devlet gibi) 3.Toplumun morfolojik (nüfus dağılımı, yerleşim düzeni) bileşenleridir.

Yanıt Açıklaması: Durkheim’ın toplumsal olguların gözlenmesine ilişkin belirlediği kurallardan biri ele alınan toplumsal olguların tanımlanmasıdır. Bunun yanında, tanıma uyan ve ilişkili olan bütün olgular grubu da araştırmaya dahil edilmelidir.

Yanıt Açıklaması: Spencer

Yanıt Açıklaması: Ünitenin Birey ve Toplum bölümünde, Durkheim’ın birey anlayışı açıklanmaktadır.

Yanıt Açıklaması: Durkheim sosyolojik yöntemin kuralları çalışmasına, sosyolojinin çalışma nesnesinin ne olduğu sorusuyla başlar. Ona göre sosyolojinin çalışma konusu toplumsal olgulardır. Durkheim toplumsal olguları maddi ve maddi nitelikte-olmayan toplumsal olgular olarak iki şekilde sınıflandırır.

Yanıt Açıklaması: Mill, etolojinin insan doğasının yasalarının bilimi olduğunu savunmuştur. Etoloji başlangıçta insan ve hayvan davranışlarını karşılaştırmalı olarak inceleyen karşılaştırmalı bir davranış bilimi iken zamanla zoolojinin hayvan davranışlarını inceleyen bir alt dalına dönüşmüştür.

Yanıt Açıklaması: Marx’ın yabancılaşma teorisi maddi ve ekonomik temellere dayanmaktadır. Kapitalist toplumda ekonomik anlamda yabancılaşma, sadece zihinsel değil, aynı zamanda insanların günlük yaşamlarında ve gerçekleştirdikleri etkinliklerinde bulunan bir durumdur. Yabancılaşma teorisinin dört temel unsuru şunlardır: İnsanın üretici etkinliklerine yabancılaşması, ürettiği ürüne yabancılaşması, birlikte çalıştığı işçilere yabancılaşması ve insani potansiyeline yabancılaşması.

Yanıt Açıklaması: Marx insanlık tarihinin (toplumların) gelişimini (evreleri) üretim biçimine (ekonomik temel) göre ilkel komünal, asyatik, antik, feodal, kapitalist ve sosyalist toplum olarak özgül tarihsel dönemlere ayırarak sınıflandırmaktadır. Bu toplumların gelişiminde sınıf çatışması temel bir yer tutmaktadır. İnsanlığın ilk dönemini ilkel komünal toplumla başlatır ve bu toplumda özel mülkiyet ve sınıflara rastlanmaz. İnsanlar doğaya bağımlı olarak yaşamışlardır. Asyatik üretim biçimi Batı dışı uygarlıkların yaşadığı toplum modelidir. Marx’a göre bu toplum modelinde işçiler devlete bağımlı olarak yaşamaktadır. Asyatik toplumlar bu yönüyle, kölelerin, serflerin veya ücretlilerin üretim araçlarına sahip olan sınıfa bağlı olarak yaşadığı diğer toplumlardan farklılaşmaktadır. Özel mülkiyetten sonra ortaya çıkan ilk toplumlar, antic toplumlardır. Bu toplumlar efendiler ve köleler olmak üzere iki sınıftan oluşmaktadır. Feodal toplumda ise, efendilerin yerini toprak sahipleri, kölelerin yerini ise toprak sahiplerine bağlı ve onların topraklarında çalışmak zorunda olan köylüler almıştır. Feodal toplum sonrasına denk düşen kapitalist toplum üretim araçlarına sahip burjuvazi ve emek gücünü ücret karşılığı satmak zorunda kalan işçi sınıfından oluşmaktadır. Marx, kapitalist toplumda yer alan bu iki temel sınıf arasındaki çatışmanın sonucunda sınıfsız bir toplumun oluşacağını (sosyalizm) öngörmüştür.