Birey ve Davranış

Yanıt Açıklaması: Alfred Adler kişiliği ve kişilik davranışlarını etkileyen bir diğer unsur ise doğum sırası olduğunu iddia eder. Aile içinde ilk, ortanca ya da en küçük çocuklar farklı kişilik gelişim özellikleri gösterirler.

Yanıt Açıklaması: Carl Rogers’a göre bireyler duygu ve tutum davranışları ne olursa olsun çevrelerinden sevgi, saygı, yakınlık görürlerse kendilerini gerçekleştirebilirler.

Yanıt açıklaması yok

Yanıt Açıklaması: Benmerkezci düşünce bilişsel gelişim dönemlerinden işlem öncesi dönemde görülmektedir.

Yanıt Açıklaması: Bütün değişimlerde aynı hızda gelişmeyi sağlayan duruma karşılık gelen durum birliktelik kavramıdır. Bunun dışındaki diğer seçeneklerde yer alan tanımlar evre kuramlarında ortaya konulan diğer kavramların tanımlarıdır. Bu yüzden doğru cevap A seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: James-Lange kuramının eksiklerini gidermek amacıyla ortaya atılan Cannon Bard Kuramına göre duygular ve bedensel davranışlar aynı anda ortaya çıkmaktadır.

Yanıt Açıklaması: Duyusal motor dönemin sonlarına yaklaştıkça çocuklarda problem çözümüne yönelik olarak sembol kullanımının arttığı gözlenebilir. Çocukta sembolik kapasite olarak adlandırılan bu durum çocuğun nesneleri ve yaşadıklarını anlatmada simgeleri, kelimeleri veya jestleri kullanma becerisidir. Doğru cevap A’dır.

Yanıt Açıklaması: Yaşam boyu gelişimde önemli aşamalar evreler şeklinde verilmektedir. Belli başlı fiziksel, bilişsel, davranışsal ya da diğer değişimler, belirli zaman aralıklarında ve belli yaş dönemlerinde meydana gelmektedir.

Yanıt Açıklaması: Güdüler her insanda aynı şekilde sonuçlanacak olmasına rağmen duyguların her bireyde aynı şekilde sonuçlanması beklenemez.

Yanıt Açıklaması: Yerkes-Dodson Yasası olarak bilinen yasaya göre herhangi bir işten önce kişideki kaygı düzeyinin çok yüksek olması bireyin aslında rahatlıkla gerçekleştirebileceği bir işi yaparken sıkıntı yaşamasına neden olabilmektedir.

Yanıt Açıklaması: Bireyleri davranışa yönlendiren güdülerin meydana gelmesinde açlık, susuzluk gibi fizyolojik bir gereksinim ya da yeni fırından çıkmış bir ekmeğin kokusu gibi çevresel özendirici faktörler etkili olabilmektedir. Birçok organizmada ortak, öğrenilmemiş, belli bir biyolojik gereksinme durumu ile ortaya çıkıp davranışı yönlendiren güdüler birincil dürtüler olarak adlandırılmaktadır. Açlık susuzluk, cinsellik gibi dürtüler bütün biyolojik gereksinimler birincil dürtüler arasında yer almaktadır. Bazı araştırmacılar kandaki glikoz olarak adlandırılan basit şeker düzeyine duyarlı bir şekilde beynin bazı alanlarının uyarıldığını ileri sürmektedirler. Organizmada açlık ile ilgili tepkileri yönlendiren merkez hipotalamustur. Açlık ve tokluk merkezleri ile yeme ya da doyma durumunu kontrol etmektedir. Açık ve tokluk merkezindeki sinir hücreleri kandaki glikoz düzeyine bağlı olarak çalışmaktadırlar. Kana doğrudan verilen insülin kandaki şeker miktarını düşürerek açlık hissine yol açmaktadır. Aynı şekilde kana verilen glikoz da açlık hissini ortadan kaldırmaktadır. Üreme davranışı ile ilgili birincil dürtü olan cinsellik, biyolojik ve çevresel unsurlar tarafından uyarılarak ortaya çıkar. Cinsellik dürtüsünün açlık ve susuzluk gibi diğer birincil dürtülerden farklılaşan yönleri bulunmaktadır. Açlık ve susuzluk dürtüler organizmanın yaşamını sürdürmesi için önemlidir. Cinsellik ise sadece türün devamının sağlaması açısından önem kazanmaktadır. Öğrenilmemiş güdüler arasında yer alan uyarıcı kaynaklı güdüler, dış uyarıcılara daha fazla bağlı olup, çevreden bilgi edinmeye yöneliktirler. Merak etme, kurcalama gibi güdüler çevreyi araştırarak bireyi daha fazla bilgi toplamaya ve değiştirmeye yöneltir. Bireylerde var olan dokunma ve anlama isteğinin dayanılmazlığından yola çıkarak psikologlar, bireylerin bazı şeyleri dokunarak anlama gereksinimleri olduğunu ya da bazı şeylerin dokunarak sakinleşmenin yolu olduğunu vurgularlar. Birey bilmediği yeni bir cihazı kurcalayarak ne olduğunu anlama yönünde kendisini tatmin edebilir. Öte yandan tesbih çekmek, sınıfta derste kalem çevirmek, yüzüğüyle oynamak gibi durumlarda da birey kurcaladığı maddelerle kendisini sakinleştirir. Merak konusunda ise farklı birçok görüş bulunmaktadır. Bazı araştırmacılar merak kavramını bir duygu olarak nitelendirilirken, yine aynı şekilde bir kısım araştırmalar merak kavramını yaşamın anlamını bulma yolunda bir gereksinme olarak ortaya koyarlarken, bir kısmında da merak, zekâ ve yaratıcılıkla ilişkilendirilmiştir. Merak kavramı insanların kendilerini geliştirip, sürekli araştırmalarına neden olur. Merak daha iyisine ulaşma yolunda hızlandırıcı bir güç olarak düşünülebilir. Bireyler merak ile birlikte yeni durumları keşfedebilir ve keşfettiğinden sıkılan birey kendini daha ileri uğraşlara yönlendirir. İlerleme ve gelişmenin temeli bu şekilde merak ve araştırmadan geçer. Bireylerarası ilişkileri kapsayan bir arada bulunma, güç ve başarı gereksinimlerini gibi sosyal güdüler de insanların davranışları üzerinde öğrenilmemiş güdüler kadar etkilidir. Açlık, susuzluk ve cinsellik gibi güdüler tüm canlı türlerinde ortak güdülerken, öğrenilmiş güdüler olan sosyal güdüler biyolojik gereksinmelerden etkilenmelerine rağmen toplum değerleri, yaşantısının etkisiyle şekillenmiş güdülerdir. Başarı gereksinimi yapılan bir işi en iyi şekilde yerine getirme ve sonuçları ile ilgili haz alma davranışı ile ilgilidir. Rekabetin yüksek olduğu endüstri toplumlarında daha da ön plana çıkan başarı gereksinimi bireylerin davranışlarının üzerinde etkili olmaktadır. Başarı gereksinimi yüksek bireyler ortaya koydukları işlerin daha iyi olması için işlerine daha çok özen gösterirler. Bu kişilerin okul ve iş hayatında düşük başarı gereksinimi olan bireylere oranla daha yüksek notlar aldıkları ya da daha üst pozisyonlara geldikleri görülmektedir. Örneğin bu tarz kişiler için maaşa yapılan zam paranın maddi gücünden öte kişinin bireysel başarısının kanıtı olduğundan güdüleyici bir etkiye sahiptir. Bu durumda doğru cevap D seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Öfke ya da korku benzeri yoğun duygular fiziksel değişimleri de beraberinde getirir. Korku ile beraber kalbin atışı hızlanır, ağız kurumaya başlar, terleme, titreme ve midede yanma ve sıkışma gibi belirtiler görülür. Vücutta meydana gelen değişimlerin birçoğu otonom sinir sistemi ile bağlantılı sempatik bölümün harekete geçmesiyle ilgilidir.

Yanıt Açıklaması: Cannon Bard kuramını James-Lang kuramından farklı kılan en önemli özellik, duygular ve fiziksel tepkiler birlikte oluştuğunun kabulüdür.

Yanıt Açıklaması: Toplumsal jest ve mimikler: Bireyin toplumsal rolü gereği ortaya koymak zorunda olduğu hareketlerdir. Esas jest ve mimikler: Duygu ve düşünceleri destekleyen onları somut hale getiren hareketler olarak tanımlanmaktadırlar. İkincil jest ve mimikler: Bedenin gereksinimleri ile ilgili olarak toplumsal nitelikli olmayan esneme, hapşırma, öksürme gibi bedensel hareketleri içerir. Anlatım jest ve mimikler: Anlatım jest ve mimikler, yüz ifadelerinde ortaya çıkan biyopsikolojik kökenli temel duyguları dile getiren hareketler olarak tanımlanabilir. Şematik jest ve mimikler: Tiyatro oyuncularının, pandomim sanatçılarının yaptıkları taklit hareketleri bu grupta açıklanabilir.

Yanıt Açıklaması: Raymond Cattell (1957-1966) faktör analizi adı verilen bu yöntemle kişilerin kendi değerlendirmelerinden yola çıkarak yaklaşık 200 kişilik özelliğini, 16 faktör altında toplamıştır. Cattell’in çalışmalarından sonra gelişmiş istatistiksel araştırmalarla belli kişilik özelliklerine yönelik tutarlı bulgular saptanmıştır. Bu alanda çalışan araştırmacılar farklı kişilik özelliklerinden yola çıkarak kişiliğin beş boyutu ile ilgili sonuçları ortaya koymuşlardır. Yürütülen araştırmalar sonucunda en sık karşılaşılan faktörler Büyük Beşli olarak adlandırılmıştır. Büyük beşlide yer alan faktörler şu şekilde verilmektedir (Burger, 2006). Nevrotik: Kaygılı ya da sakin, güvensiz ya da güvenli, kedine acıma ya da kendinden memnun, Dışa dönük: Sosyal ya da çekingen, eğlenceyi seven ya da ciddi, şefkatli ya da mesafeli, Açıklık: Hayalci ya da gerçekçi, bağımsız ya da uysal, çeşitlilik ya da sıradanlık, Uyumlu: Yumuşak kalpli ya da katı, güvenen ya da şüphe duyan, yardımcı ya da işbirliği yapmayan, Özdisiplin: Düzenli ya da düzensiz, dikkatli ya da dikkatsiz, özdisiplinli ya da zayıf iradelidir.

Yanıt Açıklaması: Başarı,ilişki kurma, bağlanma ikincil; cinsellik birincil güdüler arasında yer alırken kurcalama, uyarıcı kaynaklı güdülerdendir

Yanıt Açıklaması: Duyguların ifadesi beyindeki limbik sistem ve otonom sinir sistemi tarafından koordine edilir.

Yanıt Açıklaması: İnsanların kullandıkları yüz ifadelerinin birçoğu doğuştan kazanılan öğrenilmemiş ifadelerdir. Birçok insana farklı kültürden bir insanın kızgın olduğunu, onun yüzündeki ifadeden anlayabilmektedir. Kızgınlık, mutluluk, hüzün, korku, hayret gibi temel duygu ifadelerinin kültürlere göre değişmediği yapılan araştırmalarda ortaya konulmuştur.

Yanıt Açıklaması: Kullanımı en yaygın kişilik ölçeği Minnesota Çok Yönlü Kişilik Envanteri (MMPI), duygu, heyecan tepkileri, fiziksel ve psikolojik unsurları içeren 550 maddeden oluşmaktadır. Bu maddeler “Hiçbir zaman heyecan hissedebilmek için tehlikeli bir şey yapmam”, “Çok az hayal kurarım” “Çabuk yorulurum” “Yüksek bir yerde iken içimden atlama isteği gelir” gibi ifadelerdir. Denekten bu ifadeleri “doğru”, “yanlış” ya da “bilmiyorum” şeklinde cevaplaması beklenir. Teste ilişkin olarak çok sayıda “bilmiyorum” seçeneğinin işaretlenmesi testin geçersiz olmasına neden olur. Bu test kapsamında alt ölçeklerle depresyon, erkeklik-kadınlık, paranoya, şizofreni gibi benzer birçok unsura ilişkin veriler elde edilmektedir. Doğru cevap olan “C” seçeneğinde ise “Bilimsel yayınları okumaktan hoşlanırım” ifadesi yer alırken bu ifadenin olumsuz şekli verilmiştir.

Yanıt açıklaması yok