Sosyal Bilimlerde Temel Kavramlar

Yanıt Açıklaması: Spencer organizmacı toplum anlayışının temsilcilerindendir. Darwin’in düşüncelerini sosyal bilimlere, toplum alanına uygulamaya çalışmıştır. Sosyal Darwinist bir bakış açısıyla toplumun tıpkı doğa gibi doğal ayıklanma, hayatta kalma ve adaptasyon süreçleriyle ilişkili temel yasalara göre geliştiklerini öne sürer.

Yanıt Açıklaması: Feminizm, günümüz siyasal ve sosyal düzeninin erkeğin lehine kadının aleyhine işlediği düşüncesinden yola çıkar. Kadınların erkeklerle eşit siyasi haklara sahip olmaları, yeni filizlenmekte olan kamusal alana girebilmeleri, erkeklerle eşit vatandaş olabilmeleri talepleriyle paralel gelişmiştir.

Yanıt Açıklaması: Weber’in tabakalaşma kuramında önemli olan üç kavram önemlidir: 1. İktidar-Güç; 2. Egemen ve üstün olma; 3. Toplumsal eylem.

Yanıt Açıklaması: Bu kavram ağ toplumudur

Yanıt açıklaması yok

Yanıt Açıklaması: İşlevselcilik ve çoğulculuğa göre medyanın temel rolü ve işlevi istikrarlı bir toplumu koruyacak değerlerin aktarılmasıdır.

Yanıt Açıklaması: İnsanın toplum içindeki davranışlarının temelinde “hayatını sürdürmek amacı” veya bunun uzantısı olan ‘güvenlik isteği’ ve ‘bencillik’ yattığını düşünen Hobbes’a göre birey açısından aslolan kendi çıkarlarıdır ve toplum bireysel çıkarların gerçekleştirilme aracıdır.

Yanıt Açıklaması: Platon, parçaları bütüne tabi olmaları çerçevesinde tanımlayarak özellikle toplumsal düzenin birliğini vurgularken Aristoteles toplumu, ayrı unsurların hem bütüne katkıda bulundukları hem de ondan bağımsız olarak kaldıkları, farklılaşmış bir yapı olarak kavrar.

Yanıt açıklaması yok

Yanıt Açıklaması: Durkheim’in (1961: 62) tanımından yola çıkarsak “Kutsal şeylere, yani bir kenara ayrılmış ve yasaklanmış şeylere ilişkin inanç ve uygulamaların birleşik bir sistemi -Kilise diye anılan bir tek ahlâkî toplulukta birleştiren inanç ve pratikler, onlara taraftar olanların tümü”nü ‘din’ olarak ayırd edebiliriz. Bu tanımda göze çarpan en önemli unsurlar, “kutsal”, “kilise” ve “bir tek ahlaki toplulukta birleştiren inanç ve topluluklar” (yani cemaat) olarak ayırt edilebilir.

Yanıt Açıklaması: İdeoloji olarak milliyetçilik, her milletin kendi devletine sahip olması gerektiğini ifade eder.Bu ideolojiye göre devletin sınırları içerisinde mümkün olduğunca tek bir millet yaşamalıdır.

Yanıt Açıklaması: Kültür endüstrileri kendiliğinden gelişmeyen, en geniş kitlelere ulaşmayı hedefleyen,bu nedenle de standartlaşmış ve metalaşmış bir kültürdür. Bu yapay ve doğal olmaktanuzak kültürün tüketicisi ise kültür endüstrilerininen sadık tüketicisi olan modern bireylerdir. Kültürün temelsizleşmiş dolayısı ile basitleşmiştir.

Yanıt Açıklaması: 1980’lerin başlarında sosyal sınıf tartışmalarında yeni bir evreye girildi. 1980’lerle birlikte çalışma yaşamının değişmesi, fordist iş süreçlerinin yerini fordizm sonrası (post-fordist) iş süreçlerine bırakması, emek gücünün becerisinin ve dolayısıyla işyerinde inisiyatifinin alması, kol emeğinden kafa emeğine geçişin gerçekleşmesi, işçiler arasında farklılaşmanın oluşması (Sennett, 1998) ve benzer şekilde iş dünyasında yönetim ile mülkiyet arasında bir bölünme yaşanması tartışılmaya başlandı (Harvey, 2000). Öte yandan, siyasi yaşamda sosyal refah devletinden vazgeçilmesi ve toplumda herkesin kimseden destek almadan artık kendi ayakları üzerinde durabileceği ve refah ödemelerinin zaten çok fazla büyümesi nedeniyle artık devlet tarafından karşılanamayacağı savları da önemli bir dönüşüme neden oldu.

Yanıt Açıklaması: Toplumun gereksinimleri: Toplumdaki ekonomik, teknolojik, siyasi, sosyal ve kültürel gelişme düzeyine bağlı olarak verili bir zamanda, toplumun devamı ve düzenin sağlanması için gerekli olan işlevlerdir.

Yanıt Açıklaması: Sosyal sınıflar diğer tüm toplumsal tabakalaşma sistemlerinden farklı olarak kişinin içine doğduğu mevki/statüyü değiştirebilme özelliğine sahip olduğu, bunu da kendi yetenekleri ve kazanımları ile yapabileceği için değişime ve dinamizme en açık sistem olarak tanımlanır. Sosyal sınıfa aidiyet aileden miras alınmadığı gibi yasal veya geleneksel bir temele de oturmaz. Doğru seçenek D şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Parsons bir sistemin, hangi düzeyde olursa olsun, varlığını sürdürebilmesi için dört temel ihtiyaçı karşılaması gerektiği düşüncesini ilgili sözcüklerin İngilizce baş harflerinden oluşturduğu- AGIL Şeması’yla açıklar. Bunlar A=Adaptasyon; G=Amaca ulaşma; I=Bütünleşme; L=Varlığını sürdürme biçiminde sıralanır. Sırasıyla aktarırsak (1) her toplum kendi üyelerinin gıda, giyim ve barınma ihtiyaçlarını karşılamak zorundadır. Bu yüzden kendi kaynaklarını üretmek, dağıtımlarını yapmak ve dış çevreye uyum sağlamak için ekonomik sisteme ihtiyaç duyar. Adaptasyon, ayrıca çevreden ustaca yararlanacak ekonomik metalar ve zenginliklerin üretimiyle ilgilidir. Adaptasyon’u karşılayan kesim, ekonomi ve ekonomiyi güdüleyen kaynak paradır. (2) Her toplum kendi amaçlarını oluşturmak, kararlar vermek ve organizasyonlar yapmak zorundadır ve bu yüzden bir siyasal sisteme ihtiyaç duyar. Örneğin, siyasal kesim, faaliyetleri gücün meşru kullanımıyla koordine ederek hedeflere ulaşmaya çalışır. (3) Her toplum bir aidiyet, topluluk/cemaat duygusu ve ortak bir kimlik yaratmak zorundadır. Bir toplum toplumsal bölünmeler ve çatışmaları engellemek zorundadır, aksi takdirde çözülmeye uğrayacaktır. Bu yüzden, yerleşik davranış kuralları (din), iletişim (medya) ve sosyal kontrole (hukuk, mahkemeler, polis ve hapishaneler) ihtiyaç duyar. (4) Diğer bütün türler gibi her toplum kendini meydana getiren üyelerin sürekli ölmesi ve onlar›n yerine yenileri gelmesine rağmen, bizzat varlığını sürdürmeye çalışır. Kendi kurallarını, âdetleri ve kültürünü kuşaktan kuşağa aktarmaya çalışır ve bu örüntü/kalıp devamlılığı, esas olarak akrabalık sistemine, çocuğunu sosyalleştiren aileye bağlıdır. Bu süreç okul, medya, din ve hukuk gibi diğer toplumsal kurumlarla pekiştirilir. Doğru yanıt E seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Düşünceler ve değerlerin genellikle statükoyu, yani mevcut eşitsiz, sömürücü ve yabancılaştırıcı durumu meşrulaştıran ‘egemen sınıfın ideolojileri’ olduklarını öne sürer. Marx’a göre dinsel öğretiler ve siyasal değerlerde somutlaşan "ideolojiler" dünyanın nasıl olması gerektiği hakkındaki görüşlerdir. Kapitalist toplumlarda dinsel ve siyasal inançlar bireylerin toprak ve sermaye edinme hakkına sahip olduklarını ifade ederler; bireyler üretim araçlarını ortak çıkarlardan ziyade kendileri için kullanma hakkına sahiplerdir. Düşünceler ve değerlerin kaynağının iş bölümü olması ona göre, hem egemen düşüncenin yapısal kaynaklarına hem de bu inançların insanları etkileme derecesine odaklanmayı gerektirir.

Yanıt Açıklaması: Kur’an-ı Kerim’de toplumsal değişimin tarzına ve kurallarına dair çok önemli tespitler vardır. Bu tespitlerden yola çıkılarak İslam’ın toplumsal değişim için kendine özgü bir teorisinin bulunduğu üzerinde durulmuştur. İbn Haldun (1332-1406), Kur’an’daki bu tarz tespitlerden yola çıkarak toplumsal değişimi modellemiştir. Kuşkusuz o da Kur’an’daki verileri temel, tartışmasız gerçek veriler olarak almıştır, ancak o verilerin anlaşılması ve yeniden yorumlanması hususunda kendine özgü bir kuramsallaştırma yapmıştır. Sorunun doğru yanıtı A seçeneğidir.

Yanıt açıklaması yok

Yanıt Açıklaması: Marx toplumdaki düşünceler ve değerlerin kaynağının iş bölümü, yani insanların geçimlerini sağlama, ihtiyaçlar yaratma ve birlikte çalışmaya yönelik somut çaIbaları olduğunu öne sürer. Ancak bu düşünceler ve değerlerin genellikle statükoyu, yani mevcut eşitsiz, sömürücü ve yabancılaştırıcı durumu meşrulaştıran ‘egemen sınıfın ideolojileri’ olduklarını öne sürer. Sorunun doğru yanıtı C seçeneğidir.