Sosyolojiye Giriş

Yanıt Açıklaması: Endüstrileşme insan etkinliğinin, makinelerin, hammadde ve ürün girdi ve çıktılarının eşgüdümü için üretimin belirli kurallara göre toplumsal olarak örgütlenmesidir. Modernite koşullarında insanların doğayla etkileşiminin ana eksenini endüstrileşme oluşturur. Doğru cevap D'dir.

Yanıt Açıklaması: Bağımlılık okulu, 1960'lar da Latin Amerikalı akademisyenlerin azgelişmişliği Latin Amerika perspektifinden açıklama çabalarını içeren bir dizi kurama verilen addır. Bağımlılık Okulu, Modernleşme Okulu'nun azgelişmiş toplumların gelişmiş toplumların izledikleri aşamaları izleyerek ekonomik büyüme ve kalkınma sağlayacakları yönündeki iddialarına karşı çıkmış ve azgelişmişliğin ve gelişmişliğin aynı nedenden, kapitalizmden kaynaklandığını ileri sürmüştür. Doğru cevap D'dir.

Yanıt Açıklaması: İşlevselci Yaklaşım: İşlevselcilik, sapmaya ilişkin çözümlemesine bireyden çok bir bütün olarak toplumla başlar ve sapmanın kaynaklarını toplumun doğasında arar (Haralambos ve Holborn, 1995: 389). İşlevselci yaklaşım sadece bireysel güdülerin değil toplumsal yapının sapmayı üretmesine odaklanır. Sosyal durumlar birey üzerindeki baskı yoluyla bireyi sapma davranışına yöneltir. İşlevselci yaklaşım kültüre ve sosyal yapıya olan güçlü vurgusuyla oldukça sosyolojik niteliktedir.Doğru cevap C'dir.

Yanıt Açıklaması: Weber kapitalizmin ruhunun Hıristiyan çileciliğinden doğmuş olmasını paradoksal bulur; çünkü Hıristiyan çileciliği bunu hedeflemediği halde ortaya çıkmasına sebep olduğu sermaye birikimi ile kapitalizme hizmet etmiştir; ancak Weber sonuç olarak modern kapitalizmin bir kez kendini kurumlaştırdıktan sonra dinin desteğine daha fazla gereksinim duymadığını belirtir.

Yanıt Açıklaması: Weber genel bir din tanımı yapmaktansa dine dair yapıları kavramsallaştırma ve örnekleme yoluna gitmiştir. Öncelikle peygamberliği diğer dinsel liderlik biçimlerinden ayırt etmiş daha sonra kendi içinde iki gruba ayırmıştır. Örnekleyici peygamberlik, (Lao-Tzu ve Budha gibi) örnek bir yaşantıya dayalı bir “yol” olarak kurtuluş fikrine dayalı peygamberliği ifade etmektedir. Etik peygamberlik ise, (Zerdüşt, Musa ve Muhammed gibi) peygamberin kişisel, aşkın ve etik bir tanrının aracı veya elçisi olarak algılandığı peygamberliği ifade etmektedir.

Yanıt Açıklaması: Normlar resmi normlar ve resmi olmayan normlar olarak ikiye ayrılır.Doğru cevap A’dır

Yanıt Açıklaması: Geleneksel toplumda evlilik mülkün ve sosyal statünün korunup bir sonraki nesle aktarılması amacıyla yapılan bir anlaşma iken günümüzde bu anlamı değişmiştir. Dolayısıyla doğru yanıt B'dir.

Yanıt Açıklaması: kültürü kısaca ve basitçe tanımlamak oldukça zordur. Kültür özel olarak sosyolojinin, genel olarak sosyal bilimlerin en ilginç, tartışmalı, geniş kullanımlı ve belirsiz kavramlarından biri olagelmiştir. “Kültür, tarih içerisinde yaratılan bir anlam ve önem sistemi, ya da başka bir deyişle, bir grup insanın bireysel ve toplu yaşamlarını anlamada, düzenlemede ve yapılandırmada kullandıkları bir inançlar ve adetler sistemidir. İnsan yaşamını anlamanın ve düzenlemenin bir yoludur.” Ziya Gökalp'e göre kültür “(hars) halkın ananelerinden, eğilimlerinden, örflerinden, sözlü ve yazılı edebiyatından, estetik ve iktisadi ürünlerinden oluşur.” Mümtaz Turhan’a göre de kültür, “bir cemiyetin sahip olduğu maddi ve manevi ögelerden oluşan bir bütündür.” Doğru cevap E'dir.

Yanıt Açıklaması: Yorumsamacı Yaklaşım: Okul içi ve derslik içi mikro toplumsal süreçlerle ilgilenmişler ve Eğitim Sosyolojisi alanında uzun süre göz ardı edilen süreçlere odaklanmışlardır.

Yanıt Açıklaması: Toplumsal tabakalaşma insanlar arasındaki bir eşitsizlik sistemi olarak anlaşılır; bu eşitsizlikler “servet, gelir, mesleki prestij, eğitim ve de servetin özel bir türü olarak dini bilgi” olarak sıralanabilir; ayrı ayrı veya birleşik halde ortaya çıkarlar. Dinin toplumsal tabakalaşma ile birincil ilişkisi herhangi bir toplumdaki tabakalaşmanın dini nitelikte olması durumunda söz konusu olur. Tabaklaşması sadece dine dayalı toplumlar çok az olmakla birlikte din sosyolojisinin en temel verilerini de sağlamış olan “Hindistan alt kıtasının eski istikrarlı toplumsal düzeni” olan kast düzeninin belirleyici özelliği “değişmez olarak kabul edilen eşitsizlik ilkesidir.” Kast düzeninde her tabakaya ancak doğumla ait olunduğundan dini bilgi de ilgili kastla (Brahmanlar) sınırlıdır; böylelikle “dini tutumlardaki yenilenmeler de sadece bu gruptan kaynaklanır” ve çoğunlukla “alt tabakaların din tarafından meşrulaştırılmış başkaldırısı engellenir”.

Yanıt Açıklaması: Bu aşamalar; oluşum aşaması, başlangıç aşaması, kalkış aşaması, belirsizlik aşaması, hakimiyet için mücadele aşamasıdır. Küresel   Kozmopolit Aşaması diye bir aşama yoktur.

Yanıt Açıklaması: Genel olarak modernliği endüstrileşme üzerinden okuyan Saint-Simon’un sosyolojik teorinin gelişimi üzerinde yaptığı en dikkat çekici katkı bir tarafta Marx gibi radikal, öte tarafta da Comte gibi muhafazakâr kuramcıları aynı anda etkileyen hem sosyalist hem de muhafazakâr bakış açılarını taşıyan endüstri toplumu kavramıdır. Doğru cevap B'dir.

Yanıt Açıklaması: Weber kapitalizmin ruhunun Hıristiyan çileciliğinden doğmuş olmasını paradoksal bulur; çünkü Hıristiyan çileciliği bunu hedeflemediği halde ortaya çıkmasına sebep olduğu sermaye birikimi ile kapitalizme hizmet etmiştir; ancak Weber sonuç olarak modern kapitalizmin bir kez kendini kurumlaştırdıktan sonra dinin desteğine daha fazla gereksinim duymadığını belirtir. Doğru cevap A'dır.

Yanıt Açıklaması: Otorite siyasal anlamda hükümetin meşru güç kullanımıdır (Giddens, 2005: 418). Bu tanımda meşruiyet unsuru ön plana çıkmaktadır. Çünkü herhangi bir iktidarın meşruiyeti o iktidarın güç kullanımını meşru kılar ya da meşruiyetini zedeler. Doğru cevap A'dır.

Yanıt Açıklaması: Çocukların suça yönelmesine yol açan risk faktörleri genel olarak şöyle sıralanabilir; a. Tek ebeveynli (genellikle anne) ailelere sahip olma, b. Anne babaların da suça bulaşmış olması, c. Erken yaşlarda, sigara, alkol ve uyuşturucu madde kullanımı, d. Okuldan uzaklaştırma cezası almış olma, e. Yüksek başarı için hiçbir isteği olmama.

Yanıt Açıklaması: Hipotetik tümdengelim yolunu kullanarak belirli bir teorik yapı içinde geliştirilmiş hipotezleri sınayan ve insan davranışına ilişkin tahminlerde bulunmayı sağlayacak genel yasaları ortaya koymayı amaçlayan sosyal bilim yaklaşımına pozitivist sosyal bilim adı verilir. Doğru cevap D'dir.

Yanıt Açıklaması: Hukuk kurallarının işlevlerini üç ana başlıkta sınıflayabiliriz (Milovanovic, 2003: 14); 1. Baskıcı : Yasalar az ya da çok zorlayıcı olabilirler. Sosyal kontrol sistemlerinde çeşitli düzeylerde fiziki baskı söz konusudur. 2. Kolaylaştırıcı : Yasalar davranışlara ilişkin beklentileri kesinleştirir ve tahmin edilebilir kılar. 3. İdeolojik : Bir inanç sistemi olarak ideoloji hukuk kurallarında yansır, belirli değerlere bağlı olarak ortaya çıkar.

Yanıt Açıklaması: Normlar ödül ceza sistemiyle ortaya çıkan ve bireylerin davranışlarına etki eden kültürel kurallardır (Johnson, 2000: 209; Milovanovic, 2003: 6).

Yanıt Açıklaması: Din de diğer kurumlar gibi değişme karşısında uyum, çatışma veya yenilenme/yenilik gibi tepkiler verebilir. Din kurumu ile uzlaşının özellikle din/ devlet ayrılma modeli bakımından kitlelerce kabul gören ve yerleşik bir anlayışın olmadığı toplumlarda dinsel davranış sıklıkla politik nitelik kazanabilir ve değişme arzusunu temsil edebilir. Dinin genellikle bütünleştirici rolü öngörülür ancak egemenlik üzerine rekabetin yoğun olduğu dönemlerde din daima bütünleştirici bir rol oynamamış sık sık şiddetli çatışmalara da sebep olmuştur. Doğru cevap D seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: I numaralı ifadede yer alan davranış ekonomik taciz olarak adlandırılan bir davranıştır ve aile içi şiddetin meydana gelme biçimleri arasındadır. II numaralı ifadede yer alan davranış psikolojik taciz olarak adlandırılır ve aile içi şiddetin meydana gelme biçimleri arasındadır. III numaralı ifadede yer alan davranış cinsel taciz kapsamındadır ve aile içi şiddetin meydana gelme biçimleri arasındadır. IV numaralı ifadede yer alan davranış fiziksel taciz kapsamındadır ve aile içi şiddetin meydana gelme biçimleri arasındadır.