Sosyolojiye Giriş

Yanıt Açıklaması: Louis Althusser, yapısalcı Marksizm olarak bilinen teorinin geliştiricisi kabul edilir.

Yanıt Açıklaması: Türkiye’de suç oranlarındaki artışın nedenlerini şöyle sıralayabiliriz: Kentlerdeki artış oranı kırsal alana göre daha fazladır. Bunun nedeni kentleşme ve iç göç ile yeni bir sosyal çevreye bütünleşmeye çalışan bireylerin bu süreçte yaşadığı sorunlardır. Son yıllarda Türkiye’de sosyal ve ekonomik açıdan meydana gelen hızlı değişimlerdir. Yapılan incelemelerde ailelerin daha fazla parçalandığı ve bu parçalanmış ailelerin bireylerinin daha fazla suça karıştığı tespit edilmiştir. Suçlara verilen cezaların etkisiz kalmasıdır. Verilen tüm maddeler Türkiye'de suçun artış nedenlerindendir. Doğru cevap E'dir.

Yanıt Açıklaması: Walby'e göre kadınların ev içinde yaptıkları işleri ve emekleri “görünmez” niteliktedir, bu işler sadece yapılmadıkları zaman fark edilirler. Bu işler genellikle iş olarak bile görülmezler, erkeklerin ev dışında çalıştıkları ücretli işlerin yanında değersiz görülürler. Halbuki kadınlar aynı işleri ev dışında yapsalar bu işler için ücret alacak ve çalışma yaşamındaki tatil hakları, sosyal kazanımlar, emeklilik gibi konulardaki haklardan faydalanacaklardır. Walby, ev kadınlarının “üretici sınıf” olduğunu, kocaların “sömürücü sınıf” olduğunu ve bu sistemin de “ataerkil üretim tarzı” olduğunu ileri sürer.

Yanıt Açıklaması: İşlevselcilik toplumu öz-düzenlemeye (self-regulation) sahip olan bir sistem olarak ele alır. Bu ise, biyolojik bir sistem gibi, toplumun kendini koruma ve dengede olma gibi doğal bir eğilime sahip olması demektir. Bir başka ifadeyle öz-düzenleme topluma çevredeki değişime karşı kurumlarını yeniden düzenleyerek dengesini koruma ve tekrar etkin şekilde işleme imkânı sağlar. Doğru cevap C'dir.

Yanıt Açıklaması: Toplumsal değişmeyi evrimsel bir şekilde ele alan teoriler çeşitli açılardan eleştirilmişlerdir. Bütün toplumlar için aynı evrimsel aşamaları ileri sürerek toplumsal ve tarihsel özgüllükleri dikkate almadıkları için eleştirilmeleri bunlarda biridir. Dolayısı ile doğru yanıt E'dir.

Yanıt Açıklaması: Weber toplumsal tabakalaşma ve kapitalizm konusunda da Marx’tan farklı bir yaklaşım benimser. Marx gibi o da endüstriyel kapitalist toplumların farklı çıkarlara sahip gruplara ve sınıflara bölündüğünü savunuyordu. Ancak bu noktada da Weber Marx’tan farklı olarak, kapitalizmde ekonomik temelli sınıfsal bölünmelerden ve sınıf çatışmasından ziyade rasyonel olarak örgütlenmiş yapısına daha büyük bir önem atfeder. Daha açık olarak, Weber modern toplumda sınıf çatışmalarından ziyade, toplumsal yaşamın tüm alanlarında yaygın hale gelen bürokratik-rasyonel düzenlemelerinin yol açtığı sorunlarla daha ilgiliydi.

Yanıt Açıklaması: Eagleton altı farklı ideoloji tanımı yapılabileceğini ileri sürmektedir. Bunlardan ilkine göre, ideoloji “toplumsal yaşamdaki fikir, inanç ve değerleri üreten genel maddi süreç”tir. Bu tanımın “kültür”e yakın olduğunu, belirli anlam ve sembol dünyasını içinde barındırdığını iddia etmektedir. Doğru yanıt A seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Çocukların ve gençlerin sosyalleşmesinde etkili olan en önemli iki kurum, okul ve ailedir. Ailedeki sosyalleşmenin çocukların daha sonraki okul yaşantılarını ve başarılarını nasıl etkilediğini gösteren birçok Eğitim Sosyolojisi araştırması bulunmaktadır. Öte yandan okul hayatı içinde de çocukların sosyal hayatlarının yarı zamanlarını okulda, yarı zamanlarını aile içinde geçirmeleri, okul-aile arasındaki karşılıklı etkileşimi zorunlu kılmış ve birçok araştırmada, ailedeki sosyalleşme ile okuldaki sosyalleşme arasına sınırlar konulamayacağını bu nedenle bir arada ele alınıp değerlendirilmesinin daha doğru olacağı vurgulanmıştır. Aile ve okul arasındaki bu sosyalleşme ve iletişim farklılıkları bazı çatışmaların çıkmasına da neden olmaktadır. Ailedeki birincil sosyalleşme ile okuldaki ikincil sosyalleşme arasında yapısal çatışmalar bulunmaktadır Örnek olarak ilkokula yeni başlayan bir çocuk ikili bir yaşama sahiptir; okulda öğrenci, ailede çocuk olarak görülmekte kendisi de öyle davranmaktadır. Ailenin çocuktan bekledikleri ile okulun çocuktan bekledikleri farklı şeyler olabilmektedir. (Ergün, 1997).Doğru cevap D'dir.

Yanıt Açıklaması: Marksist yaklaşıma göre, sınıfsal olarak tabakalanmış toplumlarda kültür bir nevi egemen ideoloji olarak işler. Toplumun üstyapısının önemli bir parçası olarak kültür, altyapı yani ekonomik temel tarafından belirlenir. Farklı bir ifadeyle, üretim araçlarının sahibi olan egemen kapitalist sınıf toplumun kültürünü şekillendirmek üzere ekonomik gücü kullanır. Böylece kültür kapitalist sınıfın çıkarlarını yansıtır, görüşlerini yeniden üretir ve onların otoritesini meşrulaştırmaya hizmet eder. Yani, kültür basitçe egemen sınıf tarafından yaratılmış dünyanın çarpıtılmış bir görünüşünün ifadesidir ve çarpıtılmış bir gerçeklik algısını ortaya çıkartır. Doğru cevap C’dir.

Yanıt Açıklaması: Laing 1927-1989 yılları arasında yaşamış olan bir psikiyatristtir, Radikal Psikiyatri akımı içinde yer alır ve İşlevselcilerin çizdiği mutlu aile tablosunu eleştirir. Laing aile üyelerinden en az birinin şizofrenik olduğu aileler üzerinde çalışmış, şizofreninin “delilik” olmadığını, şizofrenik olduğu ileri sürülen bir davranışın aile ilişkileri bağlamında ele alındığında anlamlı olabildiğini savunmuştur. Diğer bir deyişle Laing’e göre şizofrenik davranış ancak aile ilişkileri bağlamında anlaşılabilir ve makul bir davranış olarak kabul edilebilir.

Yanıt Açıklaması: Bir toplumun toplumsal yapısından bahsetmek, o toplumdaki statülerden, rollerden, norm ve değerlerden, toplumsal gruplardan ve kurumlardan, özetle o toplumdaki ilişki kalıplarını meydana getiren ögelerden bahsetmek demektir. Doğru yanıt E'dir.

Yanıt Açıklaması: Değişme olgusuyla ilgili olarak sık kullanılan kavramlardan bir diğeri olan “yozlaşma” ise olumsuz bir anlam ima eden, çözülme, yönsüzleşme, ruhsuzlaşma gibi süreçleri ifade eden teolojik bir kavramdır.

Yanıt Açıklaması: İktidar ilişkisi siyasal alanla sınırlı bir kavram değildir. İktidar toplumsal ilişkilerin tümünde görülebilen, ebeveyn ile çocuklar, öğretmen ve öğrenciler, kadın ve erkek, patron ve işçi vb. arasında görülebilen bir ilişki biçimidir. Dolayısıyla B şıkkındaki ifade yanlıştır.

Yanıt Açıklaması: Aklileşme (rasyonelleşme) Weber’in temel kavramlarından biridir ve din konusundaki analizlerine de yön veren temalardan biri olmuştur. Bunda en önemli etken Weber’in yaşadığı döneme bakıp “aklileşme”, “entelektüelleşme” ve “dünyanın tatsızlaşması” (dünyanın büyüsünün bozulması) süreçlerini gözlemiş olmasıdır. Doğru cevap A'dır.

Yanıt Açıklaması: Anomi kuralsızlık ya da toplumun temel değerlerinde belirsizlik anlamına gelen bir olgudur. Durkheim sosyolojisinde toplumsal hayatı mümkün kılan ve bireylere rehberlik eden kolektif nitelikteki merkezi değerler sisteminde özellikle ani toplumsal değişimlere bağlı olarak ortaya çıkan belirsizlik ya da kuralsızlık durumunu genel olarak tanımlamada kullanılan bir kavramdır.  Doğru cevap A’dır

Yanıt Açıklaması: Türkiye’de Le Play ekolünün öncüsü ve en önemli temsilcisi Prens Sabahattin’dir. Doğru cevap A şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: En genel tanımı ile pozitivizm, sosyal ve fiziksel dünyanın gözlem ve deneyle test edilerek inceleneceğini öne süren bir yaklaşımdır. Saint-Simon, Comte ve benzeri pozitivistlerin yazılarında ‘pozitif veya pozitivizm’ kavramı daha çok ‘bilimsel’ olanla eş anlamda kullanılmıştır. Doğru cevap C'dir.

Yanıt Açıklaması: Marxist yaklaşımda aile hakkındaki ilk çalışma Friedrich Engels’in 1884 yılında yayımlanan “Ailenin, Özel Mülkiyetin ve Devletin Kökeni” adlı çalışmasıdır. Doğru cevap D şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Eleştirel yaklaşımda yer alan sosyal bilimciler İşlevselcilerin ailenin işlevleri konusundaki iddialarını eleştirmiş, ailenin varlığını sürdürmesinin birey üzerindeki olumsuz sonuçları üzerinde durmuşlardır. Bu yaklaşımda iki eleştiri özellikle öne çıkar, bu eleştiriler Leach ve Laing’den gelmektedir.

Yanıt Açıklaması: Hukuk kurallarının işlevlerini üç ana başlıkta sınıflayabiliriz. 1. Baskıcı: Yasalar az ya da çok zorlayıcı olabilirler. Sosyal kontrol sistemlerinde çeşitli düzeylerde fiziki baskı söz konusudur. 2. Kolaylaştırıcı: Yasalar davranışlara ilişkin beklentileri kesinleştirir ve tahmin edilebilir kılar. 3. İdeolojik: Bir inanç sistemi olarak ideoloji hukuk kurallarında yansır, belirli değerlere bağlı olarak ortaya çıkar. Doğru cevap E'dir.