Sosyolojiye Giriş

Yanıt Açıklaması: Maddi kültürde meydana gelen bir değişmenin manevi kültürde daha sonra meydana gelmesine, yani normlar, gelenekler, yasalar tarafından daha geç benimsenmesine kültürel gecikme adı verilir. Doğru cevap B seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Antropolog Malinowski, Avustralya yerlileri üzerinde yaptığı çalışmalar sonucunda ailenin insan yavrusunun ilk yıllardaki beslenme ve bakım gereksinimini karşıladığı ve bu gereksinim de evrensel olduğu için ailenin evrensel bir toplumsal kurum olduğu sonucuna varır. Malinowski için çocukların beslenmesi ve yetiştirilmesi işlevi aile kurumunun varoluş nedenidir.

Yanıt Açıklaması: Hem asetisizmin hem de mistisizmin dünyadan el çekerek reddeden biçimleri olduğu gibi dünyayı reddetmeyen ve dünya-içi asetisizm ile dünya-içi mistisizm diye adlandırdığı biçimleri olduğunu belirten Weber bunları ayrıntılı tarif eder. Esasen bu tipoloji çalışması bize sonsuz örneklerini hep sahada bulabileceğimiz zengin bir kavramsallaştırma sunar.

Yanıt Açıklaması: Marx ve Engels dini üstyapıda görmekle birlikte “ideoloji olarak din” diye adlandırılan ve kendi başına bir perspektif olan yaklaşımlarını ortaya koyarken dinin çıkış noktası, genel niteliği ve işleyişinin mantığına dair tarihsel materyalist analizler yapmışlardır.

Yanıt Açıklaması: İşlevselci yaklaşım ailenin (a) bütün toplumlarda var olduğunu, (b) temel ve evrensel biyolojik ihtiyaçların ifadesi olduğunu (c) bazı temel sosyal işlevlere sahip olduğunu ve (d) endüstrileşme ile birlikte geniş ailelerin çözülerek çekirdek aileye dönüştüğünü varsayar. Diğer bir deyişle İşlevselci yaklaşıma göre aile doğal, evrensel, endüstri toplumunun yapı ve değerlerine uyan işlevsel bir kurumdur. Doğru cevap C'dir.

Yanıt Açıklaması: Din ve aile arasındaki ilişkilere odaklanarak, bu ilişkilerin  “aynı toplum içinde evlenme (endogamie)”; “başka bir gruptan eş seçme (exogamie)”; “evliliğin devamında çocuk sayısı konusu” ve “ailenin belirlediği eğitimle ilgili değerler” olmak üzere dört başlıkta incelenmesi gerektiğini öne sürmüş olan kuramcı Kehrer’dir. Doğru cevap A’dır.

Yanıt Açıklaması: Sosyolojik yaklaşımlar aileye farklı bakış açılarıyla yaklaşsalar ve farklı değerlendirmeler yapsalar da hepsi ailenin önemi konusunda uzlaşırlar. Bunun nedeni ailenin sadece bir sosyal grup değil, aynı zamanda bir toplumsal kurum olmasıdır. Bir toplumsal kurum olarak aile toplumun devamlılığı için belirli görevleri yürüten örgütlü, formel ve düzenli bir sistemdir.

Yanıt Açıklaması: I numaralı madde Sosyolojinin, II numaralı madde Toplumsal Yapının, III numaralı madde Toplumun, IV numaralı madde ise Toplumsal Kurumun tanımlarıdır.

Yanıt Açıklaması: Bir toplumsal sistemdeki maddi ve manevi kültürün karşılıklı ilişkisinde, değişme sürecinde ortaya çıkan bir uyumsuzluk hâline "kültürel gecikme" adı verilir. Düne kadar cep telefonu sahibi olmayan insanların, cep telefonu edindikten sonra toplum içindeyken çevrelerindeki insanları rahatsız edecek şekilde bağıra bağıra telefonla konuşmaları da bu doğrultuda kültürel gecikmenin çarpıcı bir örneğidir.

Yanıt Açıklaması: “Kültürün Estetik Tanımları ya da Yüksek Kültür olarak Kültür” başlıklı bölümde de belirttiğimiz gibi, yüksek kültür insan yaratıcılığının estetik mükemmellik ile özdeş olan en üst düzey örneklerine işaret eder. Çeşitli sanat biçimleri, edebiyat, klasik müzik, opera yüksek kültüre örnekler olarak sıralanabilir. Bir toplumun ya da medeniyetin estetik olarak en güzel ya da muhteşem ürünlerine yüksek kültür olarak nitelendirilir.

Yanıt Açıklaması: Totaliter devlet toplumdaki tüm kurumları denetim altına alarak kendini var eden bir devlet tipidir. Toplumsal meşruiyetten yoksundur. Toplumsal düzeni sağlayabilmek için her türlü şiddet ve korku unsuru kullanılabilir. Doğru cevap B'dir.

Yanıt Açıklaması: Normlar, ödül ve cezalarla güvence altına alınan, yaptırımı olan kurallar sistemidir. Normlar, belirli durumlarda insanların nasıl davranmaları gerektiği konusunda yaptırımı olan beklentilerdir. Normlar, değerlere dayalı olarak geliştirilen kurallardır. Örneğin toplumun önemli değerlerinden biri dürüstlükse yalan söyleme davranışı, yaptırımı olan kurallarla engellenmeye çalışılır. Doğru cevap B seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Araştırmanın evreninin belirlenmesi ve örneklem seçimi ,araştırma problemiyle ilgili olan insanların tamamı araştırma evrenini oluşturması gerçeğine bağlı olarak,  ancak çoğu zaman da konuyla ilgili bütün insanlardan veri toplamanın mümkün olmadığı bir aşamadır. Dolayısıyla araştırmacının, verilerini kimlerden toplayacağına karar vermesi ve uygun örneklem seçim tekniklerini kullanarak bir örneklem oluşturması gerekir. Doğru yanıt C'dir.

Yanıt Açıklaması: Kültür eleştirmeni Matthew Arnold (1822-1888), kültürü, bizi en çok ilgilendiren tüm konularda, dünyada söylenen ve düşünülenlerinin en iyisi şeklinde tanımlarken işte kültürü “estetik mükemmellik” ile özdeşleştirmiştir. Kültürü, entelektüel, sanatsal etkinlikler ve fikirlerle bir arada tutan bu yaklaşım, yüksek kültür ve popüler kültür ikiliğini merkeze alarak kültürü büyük ölçüde yüksek kültür ile eş anlamlı görmektedir. Doğru cevap A'dır.

Yanıt Açıklaması: Doğru cevap B şıkkıdır. Weber pozitivizmden farklı olarak sosyolojinin ve sosyolojik analizin merkezi­ne toplumsal eylemi ve etkileşimi koymaktaydı. Bu açıdan Weber’in düşünceleri, sosyolojide çok defa etkileşimcilik olarak adlandırılan genel teorik pers­pektifle ilişkilendirilir.

Yanıt Açıklaması: Sorunun doğru yanıtı B şıkkıdır. Hindistan'da tabaklaşması sadece dine dayalı toplumlar çok az olmakla birlikte din sosyolojisinin en temel verilerini de sağlamıştır.

Yanıt Açıklaması: Bir toplumun ya da toplumsal grubun varlığını devam ettirebilmek için üyelerinin çoğunluğu tarafından doğru ve gerekli olduğu düşünülen düşünce ve ilkelere "değer" denir. Doğru cevap A'dır.

Yanıt Açıklaması: Marx’ı Ortodoks Marxsizmden farklı biçimde yorumlamış Heller’e göre dinler, a) bir “ideal toplum” imgesi önerirler, b) kolektif temsiller olarak işlev gösterirler. Böylelikle de sınıf çıkarları ortak olmasa da bir “ideal toplum” imgesi etrafında “kolektif temsiller” ile iletişim kuran farklı sosyal sınıflar arasında ittifaklar oluşabilir.

Yanıt Açıklaması: Eleştirel yaklaşımda yer alan sosyal bilimciler İşlevselcilerin ailenin işlevleri konusundaki iddialarını eleştirmiş, ailenin varlığını sürdürmesinin birey üzerindeki olumsuz sonuçları üzerinde durmuşlardır.

Yanıt Açıklaması: En geniş ifadesi ile muhafazakârlık var olan toplumsal, ekonomik, siyasal, sosyal ve kültürel ortamın korunmasını temel alan bir düşünce sistemidir. DOğru cevap C'dir.