Türk Siyasal Hayatı

Yanıt Açıklaması: Bu süreçte Osmanlı İmparatorluğu’nda yabancı sermayeye karşı muhalefet zayıf bir seyir izlerken, aksine yabancı sermayeyi özendirme politikası başarılı olur.

Yanıt Açıklaması: Osmanlı-Türk anayasal gelişmelerinde ciddi bir kırılmaya işaret eden bu değişiklik (2017 değişikliği), bir tür başkanlık sistemi olarak nitelendirilen “Cumhurbaşkanlığı hükümet sistemini” getirmek amacıyla yapılmıştır.

Yanıt Açıklaması: 14 Mayıs 1950’de gerçekleşen genel seçimlerde DP büyük bir oy çokluğu ile iktidara gelir. DP, CHP’nin içinden doğar. DP’nin kurucularından Celal Bayar 1932- 1937 yılları arasında İktisat Vekili ve 1937-1939 yılları arasında ise Başbakan sıfatı ile bu dönemde egemen olan devletçi politikaları belirleyen ve uygulayan kadronun başında bulunur.

Yanıt Açıklaması: A seçeneği dışındaki diğer seçeneklerde belirtilen ifadeler DP'nin seçim sonuçlarıyla ilgilidir.

Yanıt Açıklaması: Gülhane Hattı Hümayunu, içerdiği temel hak ve özgürlükler bakımından eksik de olsa önemli bir liste sunmaktadır. Kanunların üstünlüğüne vurgu yapılan metinde, can güvenliği, şeref, haysiyet ve ırzın korunması, aleni yargılanma hakkı, askerlik hizmetlerinde adalet ve eşitlik, mali güce göre vergi alınması ilkesi, devlet harcamalarının kanunla yapılması ve denetlenmesi, mülkiyet hakkı, müsadere yasağı ve eşitlik ilkesi gibi konular yer almaktadır.

Yanıt Açıklaması: B seçeneği Türkiye'nin dış sorunudur. Diğer seçeneklerde belirtilen çeldiricier iç siyasetle ilgilidir.

Yanıt Açıklaması: Birinci Beş Yıllık Sanayi Planı 1934 yılında uygulamaya konulmuştur?

Yanıt Açıklaması: 30 Eylül 1960'te kurulan ve kalkınma planlarını hazırlayan kurum DPT (Devlet Planlama Teşkilatı)'dir.

Yanıt Açıklaması: FETÖ/PDY tarafından hayata geçirilmeye çalışılan bu darbe girişiminin tarihte çok fazla örneği yoktur. Uzun bir zaman dilimine yayılan planlı ve sistematik bir çabayla orduya sızan FETÖ/PDY, kendi mensuplarının etkili yerlere gelmesini sağlayacak bir strateji izlemiştir.

Yanıt Açıklaması: 1908’te yani ilkinden yaklaşık otuz iki yıl sonra Osmanlı İmparatorluğu’nda Meşrutiyet ikinci kez ilan edilir. Yorgun mutlakiyetçi Osmanlı monarşisi, Kanun-i Esasi’nin yürürlüğe girmesi ve Meclis-i Mebusan’ın açılmasıyla meşruti bir nitelik kazanır. Meşrutiyet’in ilanını sağlayan siyasal muhalefetin en önemli aktörlerinden olan Jön Türk hareketi liberal dönüşümleri amaçlamaktadır. Bu dönüşümler yalnızca siyasi alanla sınırlı değildir. Ülke ekonomisi ve iktisat anlayışı da meşrutiyet ile doğan liberal ortamdan etkilenir.

Yanıt Açıklaması: Politik yönü yanında entelektüel yönü de bulunan bu tartışmaların taraflarından biri, Kadro dergisi etrafında toplandıkları için Kadrocular olarak adlandırılan Burhan Asaf Belge, Şevket Süreyya Aydemir, Yakup Kadri Karaosmanoğlu, Vedat Nedim Tör, İsmail Hüsrev Tökin ve Mehmet Şevki Yazman’ın oluşturduğu harekettir. Kadrocular, Türk devrimine 1930’larda görece “sol” bakışı yansıtırlar.

Yanıt Açıklaması: Doğru cevap B olacaktır. Sayfa 91-92 de  İlk Anayasa (1876 Kanun-i Esasi) konu başlığındaki açıklamalara göre tüm seçenekler doğru olarak ifade edilmiştir.

Yanıt Açıklaması: 1961 Anayasasının, önceki anayasalardan önemli bir farkı egemenliğin kullanımını tek bir organa değil, birden çok organa ait yetki ve görev olarak kabul etmesidir. Türkiye Büyük Millet Meclisi, sadece yasama yetkisini kullanmaktadır ve artık Millet Meclisi (450 üye) ile Cumhuriyet Senatosu (150 üye) adı verilen iki kanattan oluşmaktadır. Her iki meclis de genel oy ile aynı seçmen topluluğu tarafından seçilmekle birlikte, Millet Meclisi üyeleri için 30 yaş üstü okur-yazar olmak yeterli görülürken, senato için 40 yaş ve yükseköğrenim görme koşulu aranmıştır. Senato’da seçimle gelen üyeler dışında, cumhurbaşkanınca atanan 15 kontenjan üyesi, eski cumhurbaşkanları ve eski MBK üyeleri de bulunmaktadır. Bakanlar Kurulu, Millet Meclisi’ne karşı sorumludur.

Yanıt Açıklaması: Jön Türk hareketinin en önemli siyasal oluşumlarından olan ve Meşrutiyet’in ilanından sonra iktidarı önce kısmen paylaşan, ardından mutlak sahibi olan İttihat Terakki Cemiyeti (İT) ticaret sermayesinin de desteğine sahiptir. Bu kesim serbestleşmeden yanadır. Dersaadet Ticaret ve Ziraat ve Sanayi Odası gümrüklerin hayatı pahalılaştırdığını, koruyucu politikaların ülke ekonomisine zarar verdiğini iddia eder.

Yanıt Açıklaması: İlk olarak 1933 yılında Yüksek Müdafaa Meclisi adıyla kurulan MGK, 1961 Anayasasında bu adıyla ismen zikredilmiş ve bu şekilde anayasal statü kazanmıştır. Kurulun amacı, savunma ve güvenlik ile ilgili kararların sivil ve askerlerin bir arada bulunacağı bir ortamda tartışılması ve hükümete sunulmak üzere “tavsiye” niteliğinde karar alınmasıdır.

Yanıt Açıklaması: Ali Fuat Cebesoy

Yanıt Açıklaması: Sol yaklaşımın odağında din, ırk, milliyet, cinsiyet vb. kavramlar yerine insan, eşitlik ve emek kavramları vardır. Sunu da unutmamak gerekir ki sol ideoloji kendi içinde çok fazla çeşit barındırır. Dolayısıyla sol görüsün milliyetçiliğe karsı olmayan çeşitleri de vardır. Ulusalcı- milliyetçi fikirlerin benimsendiği ve temelinde “millet” kavramının bulunduğu sol görüşler tarih boyunca görülmüştür ve günümüzde de bulunmaktadır. Milliyetçi-sol bir oluşum olarak Türk Solu ve Ulusal Parti örnek verilebilir.

Yanıt Açıklaması: İlk olarak 1961 Anayasasına “Devrim Yasaları” adıyla giren İnkılâp Kanunları, Anayasanın 174. maddesinde sayılan sekiz hukukî düzenlemedir. Cumhuriyetin ilk yıllarında çıkarılan bu kanunlar toplumu dönüştürme projesinin en önemli halkalarıdır. Nitekim Anayasanın ilgili maddesinde bunların “temel hak ve özgürlüklere aykırı olduklarının iddia edilemeyeceği” vurgulanarak söz konusu kanunlar bir bakıma özel koruma altına alınmıştır.

Yanıt Açıklaması: Şeyhülislam fetva verme, yani devlet işlerinde karşılaşılan bazı sorunlarda din hukukunun yargılarının ne olacağını belirleme yetkisine sahipti.

Yanıt Açıklaması: 1930’larda izlenen iktisadi devletçilik ve planlı sanayileşme politikalarında yabancı sermayenin payı ve belirleyicilik rolü yok denecek kadar azdır.