Sosyal Psikoloji 1

Yanıt Açıklaması: Konformite karşıtlığı, tüm sosyal bağlamlarda genellikle psikolojik tepkisellikten dolayı sosyal etkiye karşı çıkmaktır. Bağımsızlıktan kastedilen kişinin sosyal etkiye direnmesinin sadece kendisinin o davranışı gerçekten yapmak istemesidir. Oysa konformite-karşıtlığı sosyal baskıya direnerek, sosyal baskının “yapma” dediği davranışı yapmak ya da “yap” dediği davranışı yapmamaktır.

Yanıt Açıklaması: Ele alınan çalışmalar, sosyal etki biçimleri genel olarak çoğunluk etkisi olarak adlandırılabilir. Sherif’in çalışmalarında gerçekliği tanımlamak için, Asch’ın çalışmalarında grup tarafından dışlanmamak ve Milgram’ın çalışmalarında otoriteye “hayır” denilemediği için gruba ya da güçlü kişiye uyma gözlenmiştir. Farklı nitelikler taşısalar da tüm bu uyma davranışları verili düzenin ve statükonun (verili güç ilişkileri) nasıl korunduğunu ve devam ettirildiğini sosyal psikolojik açıdan açıklamayı mümkün kılar.

Yanıt Açıklaması: Orijinal olarak Yale Üniversitesi’nde 1950 ve 1960’lar boyunca gerçekleştirilen Yale İletişim ve Tutum Değişimi Programından kaynaklanan bu yaklaşıma göre tu­tumlar bilişsel, duygusal ve davranışsal bileşenlerden oluşur. Tutumların bilişsel bileşeni belirli bir nesne ile ilişkilendirilen inanç ya da düşünceyi ifade eder.

Yanıt Açıklaması: Örneğin, televizyon programındaki şiddetin çocukların daha sonraki davranışları üzerinde bir etkiye neden olup olmadığını sınayan bir araştırmada, televizyon programındaki şiddet düzeyi bağımsız değişken, çocukların saldırganlık içeren davranış düzeyi bağımlı değişkendir.

Yanıt Açıklaması: Naif Bilimci: Dünya hakkında hipotezler kurarak ve onları test ederek içinde bulunduğu sosyal çevreye aktif biçimde anlam vermeye çalışan kişiye ilişkin bir metafordur. Yanıt A.

Yanıt Açıklaması: Tutumlarının öneminin çeşitli sosyal psikolojik analiz düzeylerinde ortaya çıktığı söylenebilir. Bunlar: Bireysel düzeyde; tutumlar algıyı, düşünmeyi, diğer tutumları ve davranışı etkiler. Bu nedenle tutumlar kişinin psikolojik varoluşuna ciddi bir katkı yapar. Kişiler arası düzeyde; rutin olarak tutumlar hakkında bilgi aranır ve iletişimin konusu olur. Diğerinin tutumları bilindiğinde dünya daha tahmin edilebilir bir yer hâline gelir. İnsanın kendi düşünceleri ve davranışları bu bilgi tarafından şekillendirilebilir ve belki kişi diğerinin tutumlarını değiştirmek yoluyla davranışını kontrol edebilir. • Toplumsal düzeyde; kişilerin kendi gruplarına ve diğer gruplara yönelik tutumları gruplar arası işbirliğinin ve çatışmanın temelinde yer alır. Kişilerin kendisinin dahil olmadığı gruba (dış grup) karşı olumsuz tutumları ya da önyargısı ayrımcılığa yol açabilir (Bohner ve Wanke, 2002). Bu nedenle doğru cevap D seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Davranışçı Sosyal Psikoloji: 20. yüzyılın başında ABD sosyal psikolojisinde ortaya çıkan ve gözlenebilir olan olguların çalışılması gerektiğini ileri süren sosyal psikolojik yaklaşımdır.

Yanıt Açıklaması: Konformiteyi etkileyen faktörler durumsal ve kişisel faktörler olarak ikiye ayrılabilir. Durumsal faktörler grubun büyüklüğü ve grupta söz birliğinin etkisidir. Ayrıca kültürler arası farklılıklar ve toplumsal cinsiyet farklılıkları da buna dahil edilebilir. Kişisel faktörler içinde benlik farkındalığı, benlik sunumu ve kişisel kontrol ihtiyacı sayılabilir. Konformite açısından araştırılan kişisel faktörler benlik farkındalığı, benlik sunumu ve kişisel kontrol ihtiyacıdır. Benlik farkındalığı özel ve kamusal benlik farkındalığı olarak ikiye ayrılabilir. Özel benlik farkındalığı kişinin davranışlarını kendi kişisel standartları, kamusal benlik farkındalığı ise kişinin davranışlarını sosyal standartlar doğrultusunda ayarlamasıdır.

Yanıt Açıklaması: 1990’lara kadar sosyal psikolojide tutumları üç bileşenli bir zihinsel yapı olarak tarif etme eğilimi çok yaygındı. Bugün tutumun ABC modeli (biliş, duygu ve davranışın İngilizcedeki baş harfleri dolayısıyla verilen bir addır.) denilen bu üç bileşenli tanımlamayı hâlâ kullananlar vardır. Doğru cevap A seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Sosyal biliş. Cevap A'dır.

Yanıt Açıklaması: Laboratuvar deneylerinin güçlü yanları: Değişkenler arasında kesin bir nedensel ilişki kurmak ve denence sınamak en fazla laboratuvar deneyinde mümkündür. Alan deneyi de dahil olmak üzere diğer tüm araştırma yöntemleri içinde kontrolün en üst düzeyde olduğu yöntemdir. Bütünüyle yapay bir ortamda gerçekleştiril­diğinden, laboratuvarda elde edilen sonuç­ların kesinliği de yüksektir.

Yanıt Açıklaması: Uyuşan çıkarsamalar teorisinde insanların genelde davranışı, davranışın altında yatan kişilik özelliğiyle uyuşan çıkarsama yaparak açıklamaya çalıştıklarından söz edilmişti. Böyle bir çıkarsama yapılamadığında davranışın dışsal faktörlere yüklendiği söylenmişti. Oysa temel yükleme hatası denilen olgu, insanların ortada açıkça dış/çevresel nedenler olduğunda bile davranışları kişisel özelliklere yükleme eğilimine işaret eder. Diğer bir deyişle insanların davranışların dışsal/durumsal nedenlerini göz ardı ettikleri, içsel/kişisel nedenlerini ise abarttıkları söylenebilir. Bu yüzden temel yükleme hatasına uyuşma yanlılığı adı da verilmektedir.

Yanıt Açıklaması: Völkerpsikoloji:19. yüzyılda, Almanya’da geliştirilmiş, kültürel davranışın tarihsel ve karşılaştırmalı olarak çalışılması gerektiğini öne süren bir sosyal psikolojik yaklaşımdır.

Yanıt Açıklaması: Uyma: Başka insanların gerçek ya da hayali etkileri sonucunda kişinin davranışının değişmesidir.

Yanıt Açıklaması: Çevresindeki bireyler genç yaşta evliliği savunduğu için genç yaştan evlilik yapan bir birey kamusal standartlara daha fazla dikkat ediyor demektir.  Böyle bir kişi, davranışını gerçekleştirirken normları (başkalarının değerlendirmelerini) dikkate almaktadır. Doğru cevap C seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Sosyal Temsiller: Sosyal olguların (örneğin: “yoksulluk” ve “delilik”) verili bir kültür ya da toplumda anlaşılma biçimi ve bu anlama biçiminin sözkonusu sosyal olguları yorumlamada bir temel sağlamasıdır.

Yanıt Açıklaması: İki boyutlu tutum; Bir tutum nesnesinin iki ayrı boyut üzerinde olumlu veya olumsuz olarak değerlendirilmesidir.

Yanıt Açıklaması: Azınlık Etkisi: Mavi-Yeşil Deneyleri ; Moscovici ve arkadaşları azınlık etkisi konusunda bir dizi deney gerçekleştirdi. Ancak burada bu deneylerin sadece standart versiyonu ele alınmıştır. Bu deneye üniversiteli kız öğrenciler denek olarak katılmıştır. Deney görünüşte bir renk algısı deneyidir. Katılımcıların hepsi deneyden önce renk körlüğü testinden geçirilmişlerdir. Deneyde uyarıcı olarak 36 renk slaytı kullanılmıştır. Doğru cevap E'dir.

Yanıt Açıklaması: Her üç seçenekte davranışların alışkanlıklar tarafından biçimlendirildiğine örnek teşkil etmektedir. Dolayısıyla doğru cevap E seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Temelini Heider’ın attığı atıf kuramı, bireylerin günlük yaşamda diğerlerinin davranışlarını nasıl açıkladıklarına odaklanan bir kuramdır